4. සොණදණ්‌ඩසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
චම්‌පෙය්‍යකබ්‍රාහ්‌මණගහපතිකා
300. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා අඞ්‌ගෙසු චාරිකං චරමානො මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං පඤ්‌චමත්‌තෙහි භික්‌ඛුසතෙහි යෙන චම්‌පා තදවසරි. තත්‍ර සුදං භගවා චම්‌පායං විහරති ගග්‌ගරාය පොක්‌ඛරණියා තීරෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො චම්‌පං අජ්‌ඣාවසති සත්‌තුස්‌සදං සතිණකට්‌ඨොදකං සධඤ්‌ඤං රාජභොග්‌ගං රඤ්‌ඤා මාගධෙන සෙනියෙන බිම්‌බිසාරෙන දින්‌නං රාජදායං බ්‍රහ්‌මදෙය්‍යං.
301. අස්‌සොසුං ඛො චම්‌පෙය්‍යකා බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකා – ‘‘සමණො ඛලු භො ගොතමො සක්‍යපුත්‌තො සක්‍යකුලා පබ්‌බජිතො අඞ්‌ගෙසු චාරිකං චරමානො මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං පඤ්‌චමත්‌තෙහි භික්‌ඛුසතෙහි චම්‌පං අනුප්‌පත්‌තො චම්‌පායං විහරති ගග්‌ගරාය පොක්‌ඛරණියා තීරෙ. තං ඛො පන භවන්‌තං ගොතමං එවං කල්‍යාණො කිත්‌තිසද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගතො – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා’ති. සො ඉමං ලොකං සදෙවකං සමාරකං සබ්‍රහ්‌මකං සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණිං පජං සදෙවමනුස්‌සං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති. සො ධම්‌මං දෙසෙති ආදිකල්‍යාණං මජ්‌ඣෙකල්‍යාණං පරියොසානකල්‍යාණං සාත්‌ථං සබ්‍යඤ්‌ජනං කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං පකාසෙති. සාධු ඛො පන තථාරූපානං අරහතං දස්‌සනං හොතී’’ති. අථ ඛො චම්‌පෙය්‍යකා බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකා චම්‌පාය නික්‌ඛමිත්‌වා සඞ්‌ඝසඞ්‌ඝී [සඞ්‌ඝා සඞ්‌ඝී (සී. ස්‍යා. පී.)] ගණීභූතා යෙන ගග්‌ගරා පොක්‌ඛරණී තෙනුපසඞ්‌කමන්‌ති.
302. තෙන ඛො පන සමයෙන සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො උපරිපාසාදෙ දිවාසෙය්‍යං උපගතො හොති. අද්‌දසා ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො චම්‌පෙය්‍යකෙ බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකෙ චම්‌පාය නික්‌ඛමිත්‌වා සඞ්‌ඝසඞ්‌ඝී [සඞ්‌ඝෙ සඞ්‌ඝී (සී. පී.) සඞ්‌ඝා සඞ්‌ඝී (ස්‍යා.)] ගණීභූතෙ යෙන ගග්‌ගරා පොක්‌ඛරණී තෙනුපසඞ්‌කමන්‌තෙ. දිස්‌වා ඛත්‌තං ආමන්‌තෙසි – ‘‘කිං නු ඛො, භො ඛත්‌තෙ, චම්‌පෙය්‍යකා බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකා චම්‌පාය නික්‌ඛමිත්‌වා සඞ්‌ඝසඞ්‌ඝී ගණීභූතා යෙන ගග්‌ගරා පොක්‌ඛරණී තෙනුපසඞ්‌කමන්‌තී’’ති? ‘‘අත්‌ථි ඛො, භො, සමණො ගොතමො සක්‍යපුත්‌තො සක්‍යකුලා පබ්‌බජිතො අඞ්‌ගෙසු චාරිකං චරමානො මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං පඤ්‌චමත්‌තෙහි භික්‌ඛුසතෙහි චම්‌පං අනුප්‌පත්‌තො චම්‌පායං විහරති ගග්‌ගරාය පොක්‌ඛරණියා තීරෙ. තං ඛො පන භවන්‌තං ගොතමං එවං කල්‍යාණො කිත්‌තිසද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගතො – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා’ති. තමෙතෙ භවන්‌තං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමන්‌තී’’ති. ‘‘තෙන හි, භො ඛත්‌තෙ, යෙන චම්‌පෙය්‍යකා බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකා තෙනුපසඞ්‌කම, උපසඞ්‌කමිත්‌වා චම්‌පෙය්‍යකෙ බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකෙ එවං වදෙහි – ‘සොණදණ්‌ඩො, භො, බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ආගමෙන්‌තු කිර භවන්‌තො, සොණදණ්‌ඩොපි බ්‍රාහ්‌මණො සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සතී’’’ති. ‘‘එවං, භො’’ති ඛො සො ඛත්‌තා සොණදණ්‌ඩස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා යෙන චම්‌පෙය්‍යකා බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා චම්‌පෙය්‍යකෙ බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකෙ එතදවොච – ‘‘සොණදණ්‌ඩො භො බ්‍රාහ්‌මණො එවමාහ – ‘ආගමෙන්‌තු කිර භවන්‌තො, සොණදණ්‌ඩොපි බ්‍රාහ්‌මණො සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සතී’’’ති.
සොණදණ්‌ඩගුණකථා
303. තෙන ඛො පන සමයෙන නානාවෙරජ්‌ජකානං බ්‍රාහ්‌මණානං පඤ්‌චමත්‌තානි බ්‍රාහ්‌මණසතානි චම්‌පායං පටිවසන්‌ති කෙනචිදෙව කරණීයෙන. අස්‌සොසුං ඛො තෙ බ්‍රාහ්‌මණා – ‘‘සොණදණ්‌ඩො කිර බ්‍රාහ්‌මණො සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සතී’’ති. අථ ඛො තෙ බ්‍රාහ්‌මණා යෙන සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා සොණදණ්‌ඩං බ්‍රාහ්‌මණං එතදවොචුං – ‘‘සච්‌චං කිර භවං සොණදණ්‌ඩො සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සතී’’ති? ‘‘එවං ඛො මෙ, භො, හොති – ‘අහම්‌පි සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සාමී’’’ති.
‘‘මා භවං සොණදණ්‌ඩො සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමි. න අරහති භවං සොණදණ්‌ඩො සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං. සචෙ භවං සොණදණ්‌ඩො සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සති, භොතො සොණදණ්‌ඩස්‌ස යසො හායිස්‌සති, සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස යසො අභිවඩ්‌ඪිස්‌සති. යම්‌පි භොතො සොණදණ්‌ඩස්‌ස යසො හායිස්‌සති, සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස යසො අභිවඩ්‌ඪිස්‌සති , ඉමිනාපඞ්‌ගෙන න අරහති භවං සොණදණ්‌ඩො සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං; සමණොත්‌වෙව ගොතමො අරහති භවන්‌තං සොණදණ්‌ඩං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං.
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො උභතො සුජාතො මාතිතො ච පිතිතො ච, සංසුද්‌ධගහණිකො යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා අක්‌ඛිත්‌තො අනුපක්‌කුට්‌ඨො ජාතිවාදෙන. යම්‌පි භවං සොණදණ්‌ඩො උභතො සුජාතො මාතිතො ච පිතිතො ච, සංසුද්‌ධගහණිකො යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා අක්‌ඛිත්‌තො අනුපක්‌කුට්‌ඨො ජාතිවාදෙන, ඉමිනාපඞ්‌ගෙන න අරහති භවං සොණදණ්‌ඩො සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං; සමණොත්‌වෙව ගොතමො අරහති භවන්‌තං සොණදණ්‌ඩං දස්‌සනායඋපසඞ්‌කමිතුං.
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො අඩ්‌ඪො මහද්‌ධනො මහාභොගො…පෙ.…
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො අජ්‌ඣායකො , මන්‌තධරො, තිණ්‌ණං වෙදානං පාරගූ සනිඝණ්‌ඩුකෙටුභානං සාක්‌ඛරප්‌පභෙදානං ඉතිහාසපඤ්‌චමානං පදකො වෙය්‍යාකරණො, ලොකායතමහාපුරිසලක්‌ඛණෙසු අනවයො…පෙ.…
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො අභිරූපො දස්‌සනීයො පාසාදිකො පරමාය වණ්‌ණපොක්‌ඛරතාය සමන්‌නාගතො බ්‍රහ්‌මවණ්‌ණී බ්‍රහ්‌මවච්‌ඡසී [බ්‍රහ්‌මඩ්‌ඪී (සී.), බ්‍රහ්‌මවච්‌චසී (පී.)] අඛුද්‌දාවකාසො දස්‌සනාය…පෙ.…
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො සීලවා වුද්‌ධසීලී වුද්‌ධසීලෙන සමන්‌නාගතො…පෙ.…
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො කල්‍යාණවාචො කල්‍යාණවාක්‌කරණො පොරියා වාචාය සමන්‌නාගතො විස්‌සට්‌ඨාය අනෙලගලාය [අනෙළගලාය (සී. පී.), අනෙලගළාය (ක)] අත්‌ථස්‌ස විඤ්‌ඤාපනියා…පෙ.…
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො බහූනං ආචරියපාචරියො තීණි මාණවකසතානි මන්‌තෙ වාචෙති. බහූ ඛො පන නානාදිසා නානාජනපදා මාණවකා ආගච්‌ඡන්‌ති භොතො සොණදණ්‌ඩස්‌ස සන්‌තිකෙ මන්‌තත්‌ථිකා මන්‌තෙ අධියිතුකාමා …පෙ.…
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො ජිණ්‌ණො වුද්‌ධො මහල්‌ලකො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො; සමණො ගොතමො තරුණො චෙව තරුණපබ්‌බජිතො ච…පෙ.…
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස සෙනියස්‌ස බිම්‌බිසාරස්‌ස සක්‌කතො ගරුකතො මානිතො පූජිතො අපචිතො…පෙ.…
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස පොක්‌ඛරසාතිස්‌ස සක්‌කතො ගරුකතො මානිතො පූජිතො අපචිතො…පෙ.…
‘‘භවඤ්‌හි සොණදණ්‌ඩො චම්‌පං අජ්‌ඣාවසති සත්‌තුස්‌සදං සතිණකට්‌ඨොදකං සධඤ්‌ඤං රාජභොග්‌ගං, රඤ්‌ඤා මාගධෙන සෙනියෙන බිම්‌බිසාරෙන දින්‌නං, රාජදායං බ්‍රහ්‌මදෙය්‍යං. යම්‌පි භවං සොණදණ්‌ඩො චම්‌පං අජ්‌ඣාවසති සත්‌තුස්‌සදං සතිණකට්‌ඨොදකං සධඤ්‌ඤං රාජභොග්‌ගං, රඤ්‌ඤා මාගධෙන සෙනියෙන බිම්‌බිසාරෙන දින්‌නං, රාජදායං බ්‍රහ්‌මදෙය්‍යං. ඉමිනාපඞ්‌ගෙන න අරහති භවං සොණදණ්‌ඩො සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං; සමණොත්‌වෙව ගොතමො අරහති භවන්‌තං සොණදණ්‌ඩං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතු’’න්‌ති.
බුද්‌ධගුණකථා
304. එවං වුත්‌තෙ, සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො තෙ බ්‍රාහ්‌මණෙ එතදවොච –
‘‘තෙන හි, භො, මමපි සුණාථ, යථා මයමෙව අරහාම තං භවන්‌තං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං; නත්‌වෙව අරහති සො භවං ගොතමො අම්‌හාකං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං. සමණො ඛලු, භො, ගොතමො උභතො සුජාතො මාතිතො ච පිතිතො ච, සංසුද්‌ධගහණිකො යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා, අක්‌ඛිත්‌තො අනුපක්‌කුට්‌ඨො ජාතිවාදෙන. යම්‌පි භො සමණො ගොතමො උභතො සුජාතො මාතිතො ච පිතිතො ච සංසුද්‌ධගහණිකො යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා, අක්‌ඛිත්‌තො අනුපක්‌කුට්‌ඨො ජාතිවාදෙන, ඉමිනාපඞ්‌ගෙන න අරහති සො භවං ගොතමො අම්‌හාකං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං ; අථ ඛො මයමෙව අරහාම තං භවන්‌තං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං.
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො මහන්‌තං ඤාතිසඞ්‌ඝං ඔහාය පබ්‌බජිතො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො පහූතං හිරඤ්‌ඤසුවණ්‌ණං ඔහාය පබ්‌බජිතො භූමිගතඤ්‌ච වෙහාසට්‌ඨං ච…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො දහරොව සමානො යුවා සුසුකාළකෙසො භද්‍රෙන යොබ්‌බනෙන සමන්‌නාගතො පඨමෙන වයසා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො අකාමකානං මාතාපිතූනං අස්‌සුමුඛානං රුදන්‌තානං කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො අභිරූපො දස්‌සනීයො පාසාදිකො පරමාය වණ්‌ණපොක්‌ඛරතාය සමන්‌නාගතො, බ්‍රහ්‌මවණ්‌ණී, බ්‍රහ්‌මවච්‌ඡසී, අඛුද්‌දාවකාසො දස්‌සනාය…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො සීලවා අරියසීලී කුසලසීලී කුසලසීලෙන සමන්‌නාගතො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො කල්‍යාණවාචො කල්‍යාණවාක්‌කරණො පොරියා වාචාය සමන්‌නාගතො විස්‌සට්‌ඨාය අනෙලගලාය අත්‌ථස්‌ස විඤ්‌ඤාපනියා…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො බහූනං ආචරියපාචරියො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො ඛීණකාමරාගො විගතචාපල්‌ලො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො කම්‌මවාදී කිරියවාදී අපාපපුරෙක්‌ඛාරො බ්‍රහ්‌මඤ්‌ඤාය පජාය…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො උච්‌චා කුලා පබ්‌බජිතො අසම්‌භින්‌නඛත්‌තියකුලා…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො අඩ්‌ඪා කුලා පබ්‌බජිතො මහද්‌ධනා මහාභොගා…පෙ.…
‘‘සමණං ඛලු, භො, ගොතමං තිරොරට්‌ඨා තිරොජනපදා පඤ්‌හං පුච්‌ඡිතුං ආගච්‌ඡන්‌ති…පෙ.…
‘‘සමණං ඛලු, භො, ගොතමං අනෙකානි දෙවතාසහස්‌සානි පාණෙහි සරණං ගතානි…පෙ.…
‘‘සමණං ඛලු, භො, ගොතමං එවං කල්‍යාණො කිත්‌තිසද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගතො – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා’ ති…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො ද්‌වත්‌තිංසමහාපුරිසලක්‌ඛණෙහි සමන්‌නාගතො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො එහිස්‌වාගතවාදී සඛිලො සම්‌මොදකො අබ්‌භාකුටිකො උත්‌තානමුඛො පුබ්‌බභාසී…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො චතුන්‌නං පරිසානං සක්‌කතො ගරුකතො මානිතො පූජිතො අපචිතො…පෙ.…
‘‘සමණෙ ඛලු, භො, ගොතමෙ බහූ දෙවා ච මනුස්‌සා ච අභිප්‌පසන්‌නා…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො යස්‌මිං ගාමෙ වා නිගමෙ වා පටිවසති, න තස්‌මිං ගාමෙ වා නිගමෙ වා අමනුස්‌සා මනුස්‌සෙ විහෙඨෙන්‌ති…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො සඞ්‌ඝී ගණී ගණාචරියො පුථුතිත්‌ථකරානං අග්‌ගමක්‌ඛායති. යථා ඛො පන, භො, එතෙසං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං යථා වා තථා වා යසො සමුදාගච්‌ඡති, න හෙවං සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස යසො සමුදාගතො. අථ ඛො අනුත්‌තරාය විජ්‌ජාචරණසම්‌පදාය සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස යසො සමුදාගතො…පෙ.…
‘‘සමණං ඛලු, භො, ගොතමං රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සපුත්‌තො සභරියො සපරිසො සාමච්‌චො පාණෙහි සරණං ගතො…පෙ.…
‘‘සමණං ඛලු, භො, ගොතමං රාජා පසෙනදි කොසලො සපුත්‌තො සභරියො සපරිසො සාමච්‌චො පාණෙහි සරණං ගතො…පෙ.…
‘‘සමණං ඛලු, භො, ගොතමං බ්‍රාහ්‌මණො පොක්‌ඛරසාති සපුත්‌තො සභරියො සපරිසො සාමච්‌චො පාණෙහි සරණං ගතො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස සෙනියස්‌ස බිම්‌බිසාරස්‌ස සක්‌කතො ගරුකතො මානිතො පූජිතො අපචිතො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො රඤ්‌ඤො පසෙනදිස්‌ස කොසලස්‌ස සක්‌කතො ගරුකතො මානිතො පූජිතො අපචිතො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස පොක්‌ඛරසාතිස්‌ස සක්‌කතො ගරුකතො මානිතො පූජිතො අපචිතො…පෙ.…
‘‘සමණො ඛලු, භො, ගොතමො චම්‌පං අනුප්‌පත්‌තො, චම්‌පායං විහරති ගග්‌ගරාය පොක්‌ඛරණියා තීරෙ. යෙ ඛො පන, භො, කෙචි සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අම්‌හාකං ගාමඛෙත්‌තං ආගච්‌ඡන්‌ති අතිථී නො තෙ හොන්‌ති. අතිථී ඛො පනම්‌හෙහි සක්‌කාතබ්‌බා ගරුකාතබ්‌බා මානෙතබ්‌බා පූජෙතබ්‌බා අපචෙතබ්‌බා. යම්‌පි, භො, සමණො ගොතමො චම්‌පං අනුප්‌පත්‌තො චම්‌පායං විහරති ගග්‌ගරාය පොක්‌ඛරණියා තීරෙ, අතිථිම්‌හාකං සමණො ගොතමො; අතිථි ඛො පනම්‌හෙහි සක්‌කාතබ්‌බො ගරුකාතබ්‌බො මානෙතබ්‌බො පූජෙතබ්‌බො අපචෙතබ්‌බො. ඉමිනාපඞ්‌ගෙන න අරහති සො භවං ගොතමො අම්‌හාකං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං. අථ ඛො මයමෙව අරහාම තං භවන්‌තං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං. එත්‌තකෙ ඛො අහං, භො, තස්‌ස භොතො ගොතමස්‌ස වණ්‌ණෙ පරියාපුණාමි, නො ච ඛො සො භවං ගොතමො එත්‌තකවණ්‌ණො. අපරිමාණවණ්‌ණො හි සො භවං ගොතමො’’ති.
305. එවං වුත්‌තෙ, තෙ බ්‍රාහ්‌මණා සොණදණ්‌ඩං බ්‍රාහ්‌මණං එතදවොචුං – ‘‘යථා ඛො භවං සොණදණ්‌ඩො සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස වණ්‌ණෙ භාසති ඉතො චෙපි සො භවං ගොතමො යොජනසතෙ විහරති, අලමෙව සද්‌ධෙන කුලපුත්‌තෙන දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං අපි පුටොසෙනා’’ති. ‘‘තෙන හි, භො, සබ්‌බෙව මයං සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සාමා’’ති.
සොණදණ්‌ඩපරිවිතක්‌කො
306. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො මහතා බ්‍රාහ්‌මණගණෙන සද්‌ධිං යෙන ගග්‌ගරා පොක්‌ඛරණී තෙනුපසඞ්‌කමි. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස තිරොවනසණ්‌ඩගතස්‌ස එවං චෙතසො පරිවිතක්‌කො උදපාදි – ‘‘අහඤ්‌චෙව ඛො පන සමණං ගොතමං පඤ්‌හං පුච්‌ඡෙය්‍යං; තත්‍ර චෙ මං සමණො ගොතමො එවං වදෙය්‍ය – ‘න ඛො එස, බ්‍රාහ්‌මණ, පඤ්‌හො එවං පුච්‌ඡිතබ්‌බො, එවං නාමෙස, බ්‍රාහ්‌මණ , පඤ්‌හො පුච්‌ඡිතබ්‌බො’ති, තෙන මං අයං පරිසා පරිභවෙය්‍ය – ‘බාලො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො අබ්‍යත්‌තො, නාසක්‌ඛි සමණං ගොතමං යොනිසො පඤ්‌හං පුච්‌ඡිතු’න්‌ති. යං ඛො පනායං පරිසා පරිභවෙය්‍ය, යසොපි තස්‌ස හායෙථ. යස්‌ස ඛො පන යසො හායෙථ, භොගාපි තස්‌ස හායෙය්‍යුං. යසොලද්‌ධා ඛො පනම්‌හාකං භොගා. මමඤ්‌චෙව ඛො පන සමණො ගොතමො පඤ්‌හං පුච්‌ඡෙය්‍ය, තස්‌ස චාහං පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණෙන චිත්‌තං න ආරාධෙය්‍යං; තත්‍ර චෙ මං සමණො ගොතමො එවං වදෙය්‍ය – ‘න ඛො එස, බ්‍රාහ්‌මණ, පඤ්‌හො එවං බ්‍යාකාතබ්‌බො, එවං නාමෙස, බ්‍රාහ්‌මණ, පඤ්‌හො බ්‍යාකාතබ්‌බො’ති, තෙන මං අයං පරිසා පරිභවෙය්‍ය – ‘බාලො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො අබ්‍යත්‌තො, නාසක්‌ඛි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණෙන චිත්‌තං ආරාධෙතු’න්‌ති. යං ඛො පනායං පරිසා පරිභවෙය්‍ය, යසොපි තස්‌ස හායෙථ. යස්‌ස ඛො පන යසො හායෙථ, භොගාපි තස්‌ස හායෙය්‍යුං. යසොලද්‌ධා ඛො පනම්‌හාකං භොගා. අහඤ්‌චෙව ඛො පන එවං සමීපගතො සමානො අදිස්‌වාව සමණං ගොතමං නිවත්‌තෙය්‍යං, තෙන මං අයං පරිසා පරිභවෙය්‍ය – ‘බාලො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො අබ්‍යත්‌තො මානථද්‌ධො භීතො ච, නො විසහති සමණං ගොතමං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිතුං, කථඤ්‌හි නාම එවං සමීපගතො සමානො අදිස්‌වා සමණං ගොතමං නිවත්‌තිස්‌සතී’ති. යං ඛො පනායං පරිසා පරිභවෙය්‍ය, යසොපි තස්‌ස හායෙථ. යස්‌ස ඛො පන යසො හායෙථ, භොගාපි තස්‌ස හායෙය්‍යුං, යසොලද්‌ධා ඛො පනම්‌හාකං භොගා’’ති.
307. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. චම්‌පෙය්‍යකාපි ඛො බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකා අප්‌පෙකච්‌චෙ භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු; අප්‌පෙකච්‌චෙ භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදිංසු; සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු; අප්‌පෙකච්‌චෙ යෙන භගවා තෙනඤ්‌ජලිං පණාමෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු; අප්‌පෙකච්‌චෙ නාමගොත්‌තං සාවෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු; අප්‌පෙකච්‌චෙ තුණ්‌හීභූතා එකමන්‌තං නිසීදිංසු.
308. තත්‍රපි සුදං සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො එතදෙව බහුලමනුවිතක්‌කෙන්‌තො නිසින්‌නො හොති – ‘‘අහඤ්‌චෙව ඛො පන සමණං ගොතමං පඤ්‌හං පුච්‌ඡෙය්‍යං; තත්‍ර චෙ මං සමණො ගොතමො එවං වදෙය්‍ය – ‘න ඛො එස, බ්‍රාහ්‌මණ, පඤ්‌හො එවං පුච්‌ඡිතබ්‌බො, එවං නාමෙස, බ්‍රාහ්‌මණ, පඤ්‌හො පුච්‌ඡිතබ්‌බො’ති, තෙන මං අයං පරිසා පරිභවෙය්‍ය – ‘බාලො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො අබ්‍යත්‌තො, නාසක්‌ඛි සමණං ගොතමං යොනිසො පඤ්‌හං පුච්‌ඡිතු’න්‌ති. යං ඛො පනායං පරිසා පරිභවෙය්‍ය, යසොපි තස්‌ස හායෙථ. යස්‌ස ඛො පන යසො හායෙථ, භොගාපි තස්‌ස හායෙය්‍යුං. යසොලද්‌ධා ඛො පනම්‌හාකං භොගා. මමඤ්‌චෙව ඛො පන සමණො ගොතමො පඤ්‌හං පුච්‌ඡෙය්‍ය, තස්‌ස චාහං පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණෙන චිත්‌තං න ආරාධෙය්‍යං; තත්‍ර චෙ මං සමණො ගොතමො එවං වදෙය්‍ය – ‘න ඛො එස, බ්‍රාහ්‌මණ, පඤ්‌හො එවං බ්‍යාකාතබ්‌බො, එවං නාමෙස, බ්‍රාහ්‌මණ, පඤ්‌හො බ්‍යාකාතබ්‌බො’ති, තෙන මං අයං පරිසා පරිභවෙය්‍ය – ‘බාලො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො අබ්‍යත්‌තො, නාසක්‌ඛි සමණස්‌ස ගොතමස්‌ස පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණෙන චිත්‌තං ආරාධෙතු’න්‌ති. යං ඛො පනායං පරිසා පරිභවෙය්‍ය, යසොපි තස්‌ස හායෙථ. යස්‌ස ඛො පන යසො හායෙථ, භොගාපි තස්‌ස හායෙය්‍යුං. යසොලද්‌ධා ඛො පනම්‌හාකං භොගා. අහො වත මං සමණො ගොතමො සකෙ ආචරියකෙ තෙවිජ්‌ජකෙ පඤ්‌හං පුච්‌ඡෙය්‍ය, අද්‌ධා වතස්‌සාහං චිත්‌තං ආරාධෙය්‍යං පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණෙනා’’ති.
බ්‍රාහ්‌මණපඤ්‌ඤත්‌ති
309. අථ ඛො භගවතො සොණදණ්‌ඩස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය එතදහොසි – ‘‘විහඤ්‌ඤති ඛො අයං සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණොසකෙන චිත්‌තෙන. යංනූනාහං සොණදණ්‌ඩං බ්‍රාහ්‌මණං සකෙ ආචරියකෙ තෙවිජ්‌ජකෙ පඤ්‌හං පුච්‌ඡෙය්‍ය’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා සොණදණ්‌ඩං බ්‍රාහ්‌මණං එතදවොච – ‘‘කතිහි පන, බ්‍රාහ්‌මණ, අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති?
310. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස එතදහොසි – ‘‘යං වත නො අහොසි ඉච්‌ඡිතං, යං ආකඞ්‌ඛිතං, යං අධිප්‌පෙතං, යං අභිපත්‌ථිතං – ‘අහො වත මං සමණො ගොතමො සකෙ ආචරියකෙ තෙවිජ්‌ජකෙ පඤ්‌හං පුච්‌ඡෙය්‍ය, අද්‌ධා වතස්‌සාහං චිත්‌තං ආරාධෙය්‍යං පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණෙනා’ති, තත්‍ර මං සමණො ගොතමො සකෙ ආචරියකෙ තෙවිජ්‌ජකෙ පඤ්‌හං පුච්‌ඡති. අද්‌ධා වතස්‌සාහං චිත්‌තං ආරාධෙස්‌සාමි පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණෙනා’’ති.
311. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො අබ්‌භුන්‌නාමෙත්‌වා කායං අනුවිලොකෙත්‌වා පරිසං භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘පඤ්‌චහි, භො ගොතම, අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍ය. කතමෙහි පඤ්‌චහි? ඉධ, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණො උභතො සුජාතො හොති මාතිතො ච පිතිතො ච, සංසුද්‌ධගහණිකො යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා අක්‌ඛිත්‌තො අනුපක්‌කුට්‌ඨො ජාතිවාදෙන; අජ්‌ඣායකො හොති මන්‌තධරො තිණ්‌ණං වෙදානං පාරගූ සනිඝණ්‌ඩුකෙටුභානං සාක්‌ඛරප්‌පභෙදානං ඉතිහාසපඤ්‌චමානං පදකො වෙය්‍යාකරණො ලොකායතමහාපුරිසලක්‌ඛණෙසු අනවයො; අභිරූපො හොති දස්‌සනීයො පාසාදිකො පරමාය වණ්‌ණපොක්‌ඛරතාය සමන්‌නාගතො බ්‍රහ්‌මවණ්‌ණී බ්‍රහ්‌මවච්‌ඡසී අඛුද්‌දාවකාසො දස්‌සනාය; සීලවා හොති වුද්‌ධසීලී වුද්‌ධසීලෙන සමන්‌නාගතො; පණ්‌ඩිතො ච හොති මෙධාවී පඨමො වා දුතියො වා සුජං පග්‌ගණ්‌හන්‌තානං. ඉමෙහි ඛො, භො ගොතම, පඤ්‌චහි අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති.
‘‘ඉමෙසං පන, බ්‍රාහ්‌මණ, පඤ්‌චන්‌නං අඞ්‌ගානං සක්‌කා එකං අඞ්‌ගං ඨපයිත්‌වා චතූහඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙතුං; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති? ‘‘සක්‌කා , භො ගොතම. ඉමෙසඤ්‌හි, භො ගොතම, පඤ්‌චන්‌නං අඞ්‌ගානං වණ්‌ණං ඨපයාම. කිඤ්‌හි වණ්‌ණො කරිස්‌සති? යතො ඛො, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණො උභතො සුජාතො හොති මාතිතො ච පිතිතො ච සංසුද්‌ධගහණිකො යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගාඅක්‌ඛිත්‌තො අනුපක්‌කුට්‌ඨො ජාතිවාදෙන; අජ්‌ඣායකො ච හොති මන්‌තධරො ච තිණ්‌ණං වෙදානං පාරගූ සනිඝණ්‌ඩුකෙටුභානං සාක්‌ඛරප්‌පභෙදානං ඉතිහාසපඤ්‌චමානං පදකො වෙය්‍යාකරණො ලොකායතමහාපුරිසලක්‌ඛණෙසු අනවයො; සීලවා ච හොති වුද්‌ධසීලී වුද්‌ධසීලෙන සමන්‌නාගතො; පණ්‌ඩිතො ච හොති මෙධාවී පඨමො වා දුතියො වා සුජං පග්‌ගණ්‌හන්‌තානං. ඉමෙහි ඛො භො ගොතම චතූහඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති.
312. ‘‘ඉමෙසං පන, බ්‍රාහ්‌මණ, චතුන්‌නං අඞ්‌ගානං සක්‌කා එකං අඞ්‌ගං ඨපයිත්‌වා තීහඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙතුං; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති? ‘‘සක්‌කා, භො ගොතම. ඉමෙසඤ්‌හි, භො ගොතම, චතුන්‌නං අඞ්‌ගානං මන්‌තෙ ඨපයාම. කිඤ්‌හි මන්‌තා කරිස්‌සන්‌ති? යතො ඛො, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණො උභතො සුජාතො හොති මාතිතො ච පිතිතො ච සංසුද්‌ධගහණිකො යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා අක්‌ඛිත්‌තො අනුපක්‌කුට්‌ඨො ජාතිවාදෙන; සීලවා ච හොති වුද්‌ධසීලී වුද්‌ධසීලෙන සමන්‌නාගතො; පණ්‌ඩිතො ච හොති මෙධාවී පඨමො වා දුතියො වා සුජං පග්‌ගණ්‌හන්‌තානං. ඉමෙහි ඛො, භො ගොතම, තීහඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති.
‘‘ඉමෙසං පන, බ්‍රාහ්‌මණ, තිණ්‌ණං අඞ්‌ගානං සක්‌කා එකං අඞ්‌ගං ඨපයිත්‌වා ද්‌වීහඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙතුං; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති? ‘‘සක්‌කා, භො ගොතම. ඉමෙසඤ්‌හි, භො ගොතම, තිණ්‌ණං අඞ්‌ගානං ජාතිං ඨපයාම. කිඤ්‌හි ජාති කරිස්‌සති? යතො ඛො, භො ගොතම, බ්‍රාහ්‌මණො සීලවා හොති වුද්‌ධසීලී වුද්‌ධසීලෙන සමන්‌නාගතො; පණ්‌ඩිතො ච හොති මෙධාවී පඨමො වා දුතියො වා සුජං පග්‌ගණ්‌හන්‌තානං. ඉමෙහි ඛො, භො ගොතම, ද්‌වීහඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති.
313. එවං වුත්‌තෙ, තෙ බ්‍රාහ්‌මණා සොණදණ්‌ඩං බ්‍රාහ්‌මණං එතදවොචුං – ‘‘මා භවං සොණදණ්‌ඩො එවං අවච, මා භවං සොණදණ්‌ඩො එවං අවච. අපවදතෙව භවං සොණදණ්‌ඩො වණ්‌ණං, අපවදති මන්‌තෙ, අපවදති ජාතිං එකංසෙන. භවං සොණදණ්‌ඩො සමණස්‌සෙව ගොතමස්‌ස වාදං අනුපක්‌ඛන්‌දතී’’ති.
314. අථ ඛො භගවා තෙ බ්‍රාහ්‌මණෙ එතදවොච – ‘‘සචෙ ඛො තුම්‌හාකං බ්‍රාහ්‌මණානං එවං හොති – ‘අප්‌පස්‌සුතො ච සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො, අකල්‍යාණවාක්‌කරණො ච සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො, දුප්‌පඤ්‌ඤො ච සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො, න ච පහොති සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො සමණෙන ගොතමෙන සද්‌ධිං අස්‌මිං වචනෙ පටිමන්‌තෙතු’න්‌ති, තිට්‌ඨතු සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො, තුම්‌හෙ මයා සද්‌ධිං මන්‌තව්‌හො අස්‌මිං වචනෙ. සචෙ පන තුම්‌හාකං බ්‍රාහ්‌මණානං එවං හොති – ‘බහුස්‌සුතො ච සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො, කල්‍යාණවාක්‌කරණො ච සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො, පණ්‌ඩිතො ච සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො, පහොති ච සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො සමණෙන ගොතමෙන සද්‌ධිං අස්‌මිං වචනෙ පටිමන්‌තෙතු’න්‌ති, තිට්‌ඨථ තුම්‌හෙ, සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො මයා සද්‌ධිං පටිමන්‌තෙතූ’’ති.
315. එවං වුත්‌තෙ, සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘තිට්‌ඨතු භවං ගොතමො, තුණ්‌හී භවං ගොතමො හොතු, අහමෙව තෙසං සහධම්‌මෙනපටිවචනං කරිස්‌සාමී’’ති. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො තෙ බ්‍රාහ්‌මණෙ එතදවොච – ‘‘මා භවන්‌තො එවං අවචුත්‌ථ, මා භවන්‌තො එවං අවචුත්‌ථ – ‘අපවදතෙව භවං සොණදණ්‌ඩො වණ්‌ණං, අපවදති මන්‌තෙ, අපවදති ජාතිං එකංසෙන. භවං සොණදණ්‌ඩො සමණස්‌සෙව ගොතමස්‌ස වාදං අනුපක්‌ඛන්‌දතී’ති. නාහං, භො, අපවදාමි වණ්‌ණං වා මන්‌තෙ වා ජාතිං වා’’ති.
316. තෙන ඛො පන සමයෙන සොණදණ්‌ඩස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස භාගිනෙය්‍යො අඞ්‌ගකො නාම මාණවකො තස්‌සං පරිසායං නිසින්‌නො හොති. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො තෙ බ්‍රාහ්‌මණෙ එතදවොච – ‘‘පස්‌සන්‌ති නො භොන්‌තො ඉමං අඞ්‌ගකං මාණවකං අම්‌හාකං භාගිනෙය්‍ය’’න්‌ති? ‘‘එවං, භො’’. ‘‘අඞ්‌ගකො ඛො, භො, මාණවකො අභිරූපො දස්‌සනීයො පාසාදිකො පරමාය වණ්‌ණපොක්‌ඛරතාය සමන්‌නාගතො බ්‍රහ්‌මවණ්‌ණී බ්‍රහ්‌මවච්‌ඡසී අඛුද්‌දාවකාසො දස්‌සනාය, නාස්‌ස ඉමිස්‌සං පරිසායං සමසමො අත්‌ථි වණ්‌ණෙන ඨපෙත්‌වා සමණං ගොතමං. අඞ්‌ගකො ඛො මාණවකො අජ්‌ඣායකො මන්‌තධරො, තිණ්‌ණං වෙදානං පාරගූ සනිඝණ්‌ඩුකෙටුභානං සාක්‌ඛරප්‌පභෙදානං ඉතිහාසපඤ්‌චමානං පදකො වෙය්‍යාකරණො ලොකායතමහාපුරිසලක්‌ඛණෙසු අනවයො. අහමස්‌ස මන්‌තෙ වාචෙතා. අඞ්‌ගකො ඛො මාණවකො උභතො සුජාතො මාතිතො ච පිතිතො ච සංසුද්‌ධගහණිකො යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා අක්‌ඛිත්‌තො අනුපක්‌කුට්‌ඨො ජාතිවාදෙන. අහමස්‌ස මාතාපිතරො ජානාමි. අඞ්‌ගකො ඛො මාණවකො පාණම්‌පි හනෙය්‍ය, අදින්‌නම්‌පි ආදියෙය්‍ය , පරදාරම්‌පි ගච්‌ඡෙය්‍ය, මුසාවාදම්‌පි භණෙය්‍ය, මජ්‌ජම්‌පි පිවෙය්‍ය, එත්‌ථ දානි, භො, කිං වණ්‌ණො කරිස්‌සති, කිං මන්‌තා, කිං ජාති? යතො ඛො, භො, බ්‍රාහ්‌මණො සීලවා ච හොති වුද්‌ධසීලී වුද්‌ධසීලෙන සමන්‌නාගතො, පණ්‌ඩිතො ච හොති මෙධාවී පඨමො වා දුතියො වා සුජං පග්‌ගණ්‌හන්‌තානං. ඉමෙහි ඛො, භො, ද්‌වීහඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති.
සීලපඤ්‌ඤාකථා
317. ‘‘ඉමෙසං පන, බ්‍රාහ්‌මණ, ද්‌වින්‌නං අඞ්‌ගානං සක්‌කා එකං අඞ්‌ගං ඨපයිත්‌වා එකෙන අඞ්‌ගෙන සමන්‌නාගතං බ්‍රාහ්‌මණා බ්‍රාහ්‌මණං පඤ්‌ඤපෙතුං; ‘බ්‍රාහ්‌මණොස්‌මී’ති ච වදමානො සම්‌මා වදෙය්‍ය, න ච පන මුසාවාදං ආපජ්‌ජෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හිදං, භො ගොතම. සීලපරිධොතා හි, භො ගොතම, පඤ්‌ඤා; පඤ්‌ඤාපරිධොතං සීලං. යත්‌ථ සීලං තත්‌ථ පඤ්‌ඤා, යත්‌ථ පඤ්‌ඤා තත්‌ථ සීලං. සීලවතො පඤ්‌ඤා, පඤ්‌ඤවතො සීලං. සීලපඤ්‌ඤාණඤ්‌ච පන ලොකස්‌මිං අග්‌ගමක්‌ඛායති. සෙය්‍යථාපි, භො ගොතම, හත්‌ථෙන වා හත්‌ථං ධොවෙය්‍ය, පාදෙන වා පාදං ධොවෙය්‍ය; එවමෙව ඛො, භො ගොතම, සීලපරිධොතා පඤ්‌ඤා, පඤ්‌ඤාපරිධොතං සීලං. යත්‌ථ සීලං තත්‌ථ පඤ්‌ඤා, යත්‌ථ පඤ්‌ඤා තත්‌ථ සීලං. සීලවතො පඤ්‌ඤා, පඤ්‌ඤවතො සීලං. සීලපඤ්‌ඤාණඤ්‌ච පන ලොකස්‌මිං අග්‌ගමක්‌ඛායතී’’ති. ‘‘එවමෙතං, බ්‍රාහ්‌මණ, එවමෙතං, බ්‍රාහ්‌මණ, සීලපරිධොතා හි, බ්‍රාහ්‌මණ, පඤ්‌ඤා, පඤ්‌ඤාපරිධොතං සීලං. යත්‌ථ සීලං තත්‌ථ පඤ්‌ඤා, යත්‌ථ පඤ්‌ඤා තත්‌ථ සීලං. සීලවතො පඤ්‌ඤා, පඤ්‌ඤවතො සීලං. සීලපඤ්‌ඤාණඤ්‌ච පන ලොකස්‌මිං අග්‌ගමක්‌ඛායති. සෙය්‍යථාපි, බ්‍රාහ්‌මණ, හත්‌ථෙන වා හත්‌ථං ධොවෙය්‍ය, පාදෙන වා පාදං ධොවෙය්‍ය; එවමෙව ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, සීලපරිධොතා පඤ්‌ඤා, පඤ්‌ඤාපරිධොතං සීලං. යත්‌ථ සීලං තත්‌ථ පඤ්‌ඤා, යත්‌ථ පඤ්‌ඤා තත්‌ථ සීලං. සීලවතො පඤ්‌ඤා, පඤ්‌ඤවතො සීලං. සීලපඤ්‌ඤාණඤ්‌ච පන ලොකස්‌මිං අග්‌ගමක්‌ඛායති .
318. ‘‘කතමං පන තං, බ්‍රාහ්‌මණ, සීලං? කතමා සා පඤ්‌ඤා’’ති? ‘‘එත්‌තකපරමාව මයං, භො ගොතම, එතස්‌මිං අත්‌ථෙ. සාධු වත භවන්‌තංයෙව ගොතමං පටිභාතු එතස්‌ස භාසිතස්‌ස අත්‌ථො’’ති. ‘‘තෙන හි, බ්‍රාහ්‌මණ, සුණොහි; සාධුකං මනසිකරොහි; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භො’’ති ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො භගවතො පච්‌චස්‌සොසි. භගවා එතදවොච – ‘‘ඉධ, බ්‍රාහ්‌මණ, තථාගතො ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො…පෙ.… (යථා 190-212 අනුච්‌ඡෙදෙසු තථා විත්‌ථාරෙතබ්‌බං). එවං ඛො, බ්‍රාහ්‌මණ, භික්‌ඛු සීලසම්‌පන්‌නො හොති. ඉදං ඛො තං, බ්‍රාහ්‌මණ, සීලං…පෙ.… පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති…පෙ.… දුතියං ඣානං…පෙ.… තතියං ඣානං…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති…පෙ.… ඤාණදස්‌සනාය චිත්‌තං අභිනීහරති, අභිනින්‌නාමෙති. ඉදම්‌පිස්‌ස හොති පඤ්‌ඤාය…පෙ.… නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාති, ඉදම්‌පිස්‌ස හොති පඤ්‌ඤාය අයං ඛො සා, බ්‍රාහ්‌මණ, පඤ්‌ඤා’’ති.
සොණදණ්‌ඩඋපාසකත්‌තපටිවෙදනා
319. එවං වුත්‌තෙ, සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අභික්‌කන්‌තං , භො ගොතම, අභික්‌කන්‌තං, භො ගොතම . සෙය්‍යථාපි, භො ගොතම, නික්‌කුජ්‌ජිතං වා උක්‌කුජ්‌ජෙය්‍ය, පටිච්‌ඡන්‌නං වා විවරෙය්‍ය, මූළ්‌හස්‌ස වා මග්‌ගං ආචික්‌ඛෙය්‍ය, අන්‌ධකාරෙ වා තෙලපජ්‌ජොතං ධාරෙය්‍ය, ‘චක්‌ඛුමන්‌තො රූපානි දක්‌ඛන්‌තී’ති; එවමෙවං භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්‌මො පකාසිතො. එසාහං භවන්‌තං ගොතමං සරණං ගච්‌ඡාමි, ධම්‌මඤ්‌ච, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච. උපාසකං මං භවං ගොතමො ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගතං . අධිවාසෙතු ච මෙ භවං ගොතමො ස්‌වාතනාය භත්‌තං සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙනා’’ති. අධිවාසෙසි භගවා තුණ්‌හීභාවෙන.
320. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො භගවතො අධිවාසනං විදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කාමි. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන සකෙ නිවෙසනෙ පණීතං ඛාදනීයං භොජනීයං පටියාදාපෙත්‌වා භගවතො කාලං ආරොචාපෙසි – ‘‘කාලො, භො ගොතම, නිට්‌ඨිතං භත්‌ත’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන යෙන සොණදණ්‌ඩස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්‌කමි ; උපසඞ්‌කමිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො බුද්‌ධප්‌පමුඛං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පණීතෙන ඛාදනීයෙන භොජනීයෙන සහත්‌ථා සන්‌තප්‌පෙසි සම්‌පවාරෙසි.
321. අථ ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො භගවන්‌තං භුත්‌තාවිං ඔනීතපත්‌තපාණිං අඤ්‌ඤතරං නීචං ආසනං ගහෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො සොණදණ්‌ඩො බ්‍රාහ්‌මණො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අහඤ්‌චෙව ඛො පන, භො ගොතම, පරිසගතො සමානො ආසනා වුට්‌ඨහිත්‌වා භවන්‌තං ගොතමං අභිවාදෙය්‍යං, තෙන මං සා පරිසා පරිභවෙය්‍ය. යං ඛො පන සා පරිසා පරිභවෙය්‍ය, යසොපි තස්‌ස හායෙථ. යස්‌ස ඛො පන යසො හායෙථ, භොගාපි තස්‌ස හායෙය්‍යුං. යසොලද්‌ධා ඛො පනම්‌හාකං භොගා. අහඤ්‌චෙව ඛො පන, භො ගොතම, පරිසගතො සමානො අඤ්‌ජලිං පග්‌ගණ්‌හෙය්‍යං, ආසනා මෙ තං භවං ගොතමො පච්‌චුට්‌ඨානං ධාරෙතු. අහඤ්‌චෙව ඛො පන, භො ගොතම, පරිසගතො සමානො වෙඨනං ඔමුඤ්‌චෙය්‍යං, සිරසා මෙ තං භවං ගොතමො අභිවාදනං ධාරෙතු. අහඤ්‌චෙව ඛො පන, භො ගොතම, යානගතො සමානො යානා පච්‌චොරොහිත්‌වා භවන්‌තං ගොතමං අභිවාදෙය්‍යං, තෙන මං සා පරිසා පරිභවෙය්‍ය. යං ඛො පන සා පරිසා පරිභවෙය්‍ය, යසොපි තස්‌ස හායෙථ, යස්‌ස ඛො පන යසො හායෙථ, භොගාපි තස්‌ස හායෙය්‍යුං. යසොලද්‌ධා ඛො පනම්‌හාකං භොගා. අහඤ්‌චෙව ඛො පන, භො ගොතම, යානගතො සමානො පතොදලට්‌ඨිං අබ්‌භුන්‌නාමෙය්‍යං, යානා මෙ තං භවං ගොතමො පච්‌චොරොහනං ධාරෙතු. අහඤ්‌චෙව ඛො පන, භො ගොතම, යානගතො සමානො ඡත්‌තං අපනාමෙය්‍යං, සිරසා මෙ තං භවං ගොතමො අභිවාදනං ධාරෙතූ’’ති.
322. අථ ඛො භගවා සොණදණ්‌ඩං බ්‍රාහ්‌මණං ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙත්‌වා සමාදපෙත්‌වා සමුත්‌තෙජෙත්‌වා සම්‌පහංසෙත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කාමීති.
සොණදණ්‌ඩසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං චතුත්‌ථං.
