1. බ්‍රහ්‌මජාලසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
පරිබ්‌බාජකකථා
1. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා අන්‌තරා ච රාජගහං අන්‌තරා ච නාළන්‌දං අද්‌ධානමග්‌ගප්‌පටිපන්‌නො හොති මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං පඤ්‌චමත්‌තෙහි භික්‌ඛුසතෙහි. සුප්‌පියොපි ඛො පරිබ්‌බාජකො අන්‌තරා ච රාජගහං අන්‌තරා ච නාළන්‌දං අද්‌ධානමග්‌ගප්‌පටිපන්‌නො හොති සද්‌ධිං අන්‌තෙවාසිනා බ්‍රහ්‌මදත්‌තෙන මාණවෙන. තත්‍ර සුදං සුප්‌පියො පරිබ්‌බාජකො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති; සුප්‌පියස්‌ස පන පරිබ්‌බාජකස්‌ස අන්‌තෙවාසී බ්‍රහ්‌මදත්‌තො මාණවො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස වණ්‌ණං භාසති. ඉතිහ තෙ උභො ආචරියන්‌තෙවාසී අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස උජුවිපච්‌චනීකවාදා භගවන්‌තං පිට්‌ඨිතො පිට්‌ඨිතො අනුබන්‌ධා [අනුබද්‌ධා (ක. සී. පී.)] හොන්‌ති භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච.
2. අථ ඛො භගවා අම්‌බලට්‌ඨිකායං රාජාගාරකෙ එකරත්‌තිවාසං උපගච්‌ඡි [උපගඤ්‌ඡි (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන. සුප්‌පියොපි ඛො පරිබ්‌බාජකො අම්‌බලට්‌ඨිකායං රාජාගාරකෙ එකරත්‌තිවාසං උපගච්‌ඡි [උපගඤ්‌ඡි (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] අන්‌තෙවාසිනා බ්‍රහ්‌මදත්‌තෙන මාණවෙන. තත්‍රපි සුදං සුප්‌පියො පරිබ්‌බාජකො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති; සුප්‌පියස්‌ස පන පරිබ්‌බාජකස්‌ස අන්‌තෙවාසී බ්‍රහ්‌මදත්‌තො මාණවො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස වණ්‌ණං භාසති. ඉතිහ තෙ උභො ආචරියන්‌තෙවාසී අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස උජුවිපච්‌චනීකවාදා විහරන්‌ති.
3. අථ ඛො සම්‌බහුලානං භික්‌ඛූනං රත්‌තියා පච්‌චූසසමයං පච්‌චුට්‌ඨිතානං මණ්‌ඩලමාළෙ සන්‌නිසින්‌නානං සන්‌නිපතිතානං අයං සඞ්‌ඛියධම්‌මො උදපාදි – ‘‘අච්‌ඡරියං, ආවුසො, අබ්‌භුතං, ආවුසො, යාවඤ්‌චිදං තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සත්‌තානං නානාධිමුත්‌තිකතා සුප්‌පටිවිදිතා. අයඤ්‌හි සුප්‌පියො පරිබ්‌බාජකො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති; සුප්‌පියස්‌ස පන පරිබ්‌බාජකස්‌ස අන්‌තෙවාසී බ්‍රහ්‌මදත්‌තො මාණවො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස වණ්‌ණං භාසති. ඉතිහමෙ උභො ආචරියන්‌තෙවාසී අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස උජුවිපච්‌චනීකවාදා භගවන්‌තං පිට්‌ඨිතො පිට්‌ඨිතො අනුබන්‌ධා හොන්‌ති භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌චා’’ති.
4. අථ ඛො භගවා තෙසං භික්‌ඛූනං ඉමං සඞ්‌ඛියධම්‌මං විදිත්‌වා යෙන මණ්‌ඩලමාළො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි. නිසජ්‌ජ ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘කායනුත්‌ථ, භික්‌ඛවෙ, එතරහි කථාය සන්‌නිසින්‌නා සන්‌නිපතිතා, කා ච පන වො අන්‌තරාකථා විප්‌පකතා’’ති? එවං වුත්‌තෙ තෙ භික්‌ඛූ භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ, අම්‌හාකං රත්‌තියා පච්‌චූසසමයං පච්‌චුට්‌ඨිතානං මණ්‌ඩලමාළෙ සන්‌නිසින්‌නානං සන්‌නිපතිතානං අයං සඞ්‌ඛියධම්‌මො උදපාදි – ‘අච්‌ඡරියං, ආවුසො, අබ්‌භුතං, ආවුසො, යාවඤ්‌චිදං තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සත්‌තානං නානාධිමුත්‌තිකතා සුප්‌පටිවිදිතා. අයඤ්‌හි සුප්‌පියො පරිබ්‌බාජකො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති; සුප්‌පියස්‌ස පන පරිබ්‌බාජකස්‌ස අන්‌තෙවාසී බ්‍රහ්‌මදත්‌තො මාණවො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස වණ්‌ණං භාසති. ඉතිහමෙ උභො ආචරියන්‌තෙවාසී අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස උජුවිපච්‌චනීකවාදා භගවන්‌තං පිට්‌ඨිතො පිට්‌ඨිතො අනුබන්‌ධා හොන්‌ති භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌චා’ති. අයං ඛො නො, භන්‌තෙ, අන්‌තරාකථා විප්‌පකතා, අථ භගවා අනුප්‌පත්‌තො’’ති.
5. ‘‘මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හෙහි න ආඝාතො න අප්‌පච්‌චයො න චෙතසො අනභිරද්‌ධි කරණීයා. මමං වා, භික්‌ඛවෙ , පරෙ අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර චෙ තුම්‌හෙ අස්‌සථ කුපිතා වා අනත්‌තමනා වා, තුම්‌හං යෙවස්‌ස තෙන අන්‌තරායො. මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර චෙ තුම්‌හෙ අස්‌සථ කුපිතා වා අනත්‌තමනා වා, අපි නු තුම්‌හෙ පරෙසං සුභාසිතං දුබ්‌භාසිතං ආජානෙය්‍යාථා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හෙහි අභූතං අභූතතො නිබ්‌බෙඨෙතබ්‌බං – ‘ඉතිපෙතං අභූතං, ඉතිපෙතං අතච්‌ඡං, නත්‌ථි චෙතං අම්‌හෙසු, න ච පනෙතං අම්‌හෙසු සංවිජ්‌ජතී’ති.
6. ‘‘මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හෙහි න ආනන්‌දො න සොමනස්‌සං න චෙතසො උප්‌පිලාවිතත්‌තං කරණීයං. මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර චෙ තුම්‌හෙ අස්‌සථ ආනන්‌දිනො සුමනා උප්‌පිලාවිතා තුම්‌හං යෙවස්‌ස තෙන අන්‌තරායො. මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හෙහි භූතං භූතතො පටිජානිතබ්‌බං – ‘ඉතිපෙතං භූතං, ඉතිපෙතං තච්‌ඡං, අත්‌ථි චෙතං අම්‌හෙසු, සංවිජ්‌ජති ච පනෙතං අම්‌හෙසූ’ති.
චූළසීලං
7. ‘‘අප්‌පමත්‌තකං ඛො පනෙතං, භික්‌ඛවෙ, ඔරමත්‌තකං සීලමත්‌තකං, යෙන පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය. කතමඤ්‌ච තං, භික්‌ඛවෙ, අප්‌පමත්‌තකං ඔරමත්‌තකං සීලමත්‌තකං, යෙන පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය?
8. ‘‘‘පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො සමණො ගොතමො නිහිතදණ්‌ඩො, නිහිතසත්‌ථො, ලජ්‌ජී, දයාපන්‌නො, සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී විහරතී’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘‘අදින්‌නාදානං පහාය අදින්‌නාදානා පටිවිරතො සමණො ගොතමො දින්‌නාදායී දින්‌නපාටිකඞ්‌ඛී, අථෙනෙන සුචිභූතෙන අත්‌තනා විහරතී’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘‘අබ්‍රහ්‌මචරියං පහාය බ්‍රහ්‌මචාරී සමණො ගොතමො ආරාචාරී [අනාචාරී (ක.)] විරතො [පටිවිරතො (කත්‌ථචි)] මෙථුනා ගාමධම්‌මා’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
9. ‘‘‘මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතො සමණො ගොතමො සච්‌චවාදී සච්‌චසන්‌ධො ථෙතො [ඨෙතො (ස්‍යා. කං.)] පච්‌චයිකො අවිසංවාදකො ලොකස්‌සා’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘‘පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො සමණො ගොතමො, ඉතො සුත්‌වා න අමුත්‍ර අක්‌ඛාතා ඉමෙසං භෙදාය, අමුත්‍ර වා සුත්‌වා න ඉමෙසං අක්‌ඛාතා අමූසං භෙදාය. ඉති භින්‌නානං වා සන්‌ධාතා, සහිතානං වා අනුප්‌පදාතා සමග්‌ගාරාමො සමග්‌ගරතො සමග්‌ගනන්‌දී සමග්‌ගකරණිං වාචං භාසිතා’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘‘ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො සමණො ගොතමො, යා සා වාචා නෙලා කණ්‌ණසුඛා පෙමනීයා හදයඞ්‌ගමා පොරී බහුජනකන්‌තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘‘සම්‌ඵප්‌පලාපං පහාය සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො සමණො ගොතමො කාලවාදී භූතවාදී අත්‌ථවාදී ධම්‌මවාදී විනයවාදී, නිධානවතිං වාචං භාසිතා කාලෙන සාපදෙසං පරියන්‌තවතිං අත්‌ථසංහිත’න්‌ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
10. ‘බීජගාමභූතගාමසමාරම්‌භා [සමාරබ්‌භා (සී. ක.)] පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ…පෙ.….
‘‘‘එකභත්‌තිකො සමණො ගොතමො රත්‌තූපරතො විරතො [පටිවිරතො (කත්‌ථචි)] විකාලභොජනා….
නච්‌චගීතවාදිතවිසූකදස්‌සනා [නච්‌චගීතවාදිතවිසුකදස්‌සනා (ක.)] පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
මාලාගන්‌ධවිලෙපනධාරණමණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
උච්‌චාසයනමහාසයනා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
ජාතරූපරජතපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
ආමකධඤ්‌ඤපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
ආමකමංසපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
ඉත්‌ථිකුමාරිකපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
දාසිදාසපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
අජෙළකපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
කුක්‌කුටසූකරපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
හත්‌ථිගවස්‌සවළවපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
ඛෙත්‌තවත්‌ථුපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
දූතෙය්‍යපහිණගමනානුයොගා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
කයවික්‌කයා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
තුලාකූටකංසකූටමානකූටා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
උක්‌කොටනවඤ්‌චනනිකතිසාචියොගා [සාවියොගා (ස්‍යා. කං. ක.)] පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
ඡෙදනවධබන්‌ධනවිපරාමොසආලොපසහසාකාරා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
චූළසීලං නිට්‌ඨිතං.
මජ්‌ඣිමසීලං
11. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං බීජගාමභූතගාමසමාරම්‌භං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං [සෙය්‍යථීදං (සී. ස්‍යා.)] – මූලබීජං ඛන්‌ධබීජං ඵළුබීජං අග්‌ගබීජං බීජබීජමෙව පඤ්‌චමං [පඤ්‌චමං ඉති වා (සී. ස්‍යා. ක.)]; ඉති එවරූපා බීජගාමභූතගාමසමාරම්‌භා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
12. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං සන්‌නිධිකාරපරිභොගං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති , සෙය්‍යථිදං – අන්‌නසන්‌නිධිං පානසන්‌නිධිං වත්‌ථසන්‌නිධිං යානසන්‌නිධිං සයනසන්‌නිධිං ගන්‌ධසන්‌නිධිං ආමිසසන්‌නිධිං ඉති වා ඉති එවරූපා සන්‌නිධිකාරපරිභොගා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
13. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං විසූකදස්‌සනං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – නච්‌චං ගීතං වාදිතං පෙක්‌ඛං අක්‌ඛානං පාණිස්‌සරං වෙතාළං කුම්‌භථූණං [කුම්‌භථූනං (ස්‍යා. ක.), කුම්‌භථූණං (සී.)] සොභනකං [සොභනඝරකං (සී.), සොභනගරකං (ස්‍යා. කං. පී.)] චණ්‌ඩාලං වංසං ධොවනං හත්‌ථියුද්‌ධං අස්‌සයුද්‌ධං මහිංසයුද්‌ධං [මහිසයුද්‌ධං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] උසභයුද්‌ධං අජයුද්‌ධං මෙණ්‌ඩයුද්‌ධං කුක්‌කුටයුද්‌ධං වට්‌ටකයුද්‌ධං දණ්‌ඩයුද්‌ධං මුට්‌ඨියුද්‌ධං නිබ්‌බුද්‌ධං උය්‍යොධිකං බලග්‌ගං සෙනාබ්‍යූහං අනීකදස්‌සනං ඉති වා ඉති එවරූපා විසූකදස්‌සනා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
14. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං ජූතප්‌පමාදට්‌ඨානානුයොගං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – අට්‌ඨපදං දසපදං ආකාසං පරිහාරපථං සන්‌තිකං ඛලිකං ඝටිකං සලාකහත්‌ථං අක්‌ඛං පඞ්‌ගචීරං වඞ්‌කකං මොක්‌ඛචිකං චිඞ්‌ගුලිකං [චිඞ්‌ගුලකං (ක. සී.)]පත්‌තාළ්‌හකං රථකං ධනුකං අක්‌ඛරිකං මනෙසිකං යථාවජ්‌ජං ඉති වා ඉති එවරූපා ජූතප්‌පමාදට්‌ඨානානුයොගා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
15. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං උච්‌චාසයනමහාසයනං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – ආසන්‌දිං පල්‌ලඞ්‌කං ගොනකං චිත්‌තකං පටිකං පටලිකං තූලිකං විකතිකං උද්‌දලොමිං එකන්‌තලොමිං කට්‌ටිස්‌සං කොසෙය්‍යං කුත්‌තකං හත්‌ථත්‌ථරං අස්‌සත්‌ථරං රථත්‌ථරං [හත්‌ථත්‌ථරණං අස්‌සත්‌ථරණං රථත්‌ථරණං (සී. ක. පී.)] අජිනප්‌පවෙණිං කදලිමිගපවරපච්‌චත්‌ථරණං සඋත්‌තරච්‌ඡදං උභතොලොහිතකූපධානං ඉති වා ඉති එවරූපා උච්‌චාසයනමහාසයනා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
16. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං මණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානානුයොගං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – උච්‌ඡාදනං පරිමද්‌දනං න්‌හාපනං සම්‌බාහනං ආදාසං අඤ්‌ජනං මාලාගන්‌ධවිලෙපනං [මාලාවිලෙපනං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] මුඛචුණ්‌ණං මුඛලෙපනං හත්‌ථබන්‌ධං සිඛාබන්‌ධං දණ්‌ඩං නාළිකං අසිං [ඛග්‌ගං (සී. පී.), අසිං ඛග්‌ගං (ස්‍යා. කං.)] ඡත්‌තං චිත්‍රුපාහනං උණ්‌හීසං මණිං වාලබීජනිං ඔදාතානි වත්‌ථානි දීඝදසානි ඉති වා ඉති එවරූපා මණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානානුයොගා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
17. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං තිරච්‌ඡානකථං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – රාජකථං චොරකථං මහාමත්‌තකථං සෙනාකථං භයකථං යුද්‌ධකථං අන්‌නකථං පානකථං වත්‌ථකථං සයනකථං මාලාකථං ගන්‌ධකථං ඤාතිකථං යානකථං ගාමකථං නිගමකථං නගරකථං ජනපදකථං ඉත්‌ථිකථං [ඉත්‌ථිකථං පුරිසකථං (ස්‍යා. කං. ක.)] සූරකථං විසිඛාකථං කුම්‌භට්‌ඨානකථං පුබ්‌බපෙතකථං නානත්‌තකථං ලොකක්‌ඛායිකං සමුද්‌දක්‌ඛායිකං ඉතිභවාභවකථං ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානකථාය පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
18. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං විග්‌ගාහිකකථං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – න ත්‌වං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානාසි, අහං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානාමි, කිං ත්‌වං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානිස්‌සසි, මිච්‌ඡා පටිපන්‌නො ත්‌වමසි, අහමස්‌මි සම්‌මා පටිපන්‌නො, සහිතං මෙ, අසහිතං තෙ, පුරෙවචනීයං පච්‌ඡා අවච, පච්‌ඡාවචනීයං පුරෙ අවච, අධිචිණ්‌ණං තෙ විපරාවත්‌තං, ආරොපිතො තෙ වාදො, නිග්‌ගහිතො ත්‌වමසි, චර වාදප්‌පමොක්‌ඛාය, නිබ්‌බෙඨෙහි වා සචෙ පහොසීති ඉති වා ඉති එවරූපාය විග්‌ගාහිකකථාය පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
19. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං දූතෙය්‍යපහිණගමනානුයොගං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – රඤ්‌ඤං, රාජමහාමත්‌තානං, ඛත්‌තියානං, බ්‍රාහ්‌මණානං, ගහපතිකානං, කුමාරානං ‘‘ඉධ ගච්‌ඡ, අමුත්‍රාගච්‌ඡ, ඉදං හර, අමුත්‍ර ඉදං ආහරා’’ති ඉති වා ඉති එවරූපා දූතෙය්‍යපහිණගමනානුයොගා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
20. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ කුහකා ච හොන්‌ති, ලපකා ච නෙමිත්‌තිකා ච නිප්‌පෙසිකා ච, ලාභෙන ලාභං නිජිගීංසිතාරො ච [ලාභෙන ලාභං නිජිගිං භිතාරො (සී. ස්‍යා.), ලාභෙන ච ලාභං නිජිගීසිතාරො (පී.)] ඉති [ඉති වා, ඉති (ස්‍යා. කං. ක.)] එවරූපා කුහනලපනා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
මජ්‌ඣිමසීලං නිට්‌ඨිතං.
මහාසීලං
21. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති , සෙය්‍යථිදං – අඞ්‌ගං නිමිත්‌තං උප්‌පාතං සුපිනං ලක්‌ඛණං මූසිකච්‌ඡින්‌නං අග්‌ගිහොමං දබ්‌බිහොමං ථුසහොමං කණහොමං තණ්‌ඩුලහොමං සප්‌පිහොමං තෙලහොමං මුඛහොමං ලොහිතහොමං අඞ්‌ගවිජ්‌ජා වත්‌ථුවිජ්‌ජා ඛත්‌තවිජ්‌ජා [ඛෙත්‌තවිජ්‌ජා (බහූසු)] සිවවිජ්‌ජා භූතවිජ්‌ජා භූරිවිජ්‌ජා අහිවිජ්‌ජා විසවිජ්‌ජා විච්‌ඡිකවිජ්‌ජා මූසිකවිජ්‌ජා සකුණවිජ්‌ජා වායසවිජ්‌ජා පක්‌කජ්‌ඣානං සරපරිත්‌තාණං මිගචක්‌කං ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
22. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – මණිලක්‌ඛණං වත්‌ථලක්‌ඛණං දණ්‌ඩලක්‌ඛණං සත්‌ථලක්‌ඛණං අසිලක්‌ඛණං උසුලක්‌ඛණං ධනුලක්‌ඛණං ආවුධලක්‌ඛණං ඉත්‌ථිලක්‌ඛණං පුරිසලක්‌ඛණං කුමාරලක්‌ඛණං කුමාරිලක්‌ඛණං දාසලක්‌ඛණං දාසිලක්‌ඛණං හත්‌ථිලක්‌ඛණං අස්‌සලක්‌ඛණං මහිංසලක්‌ඛණං [මහිසලක්‌ඛණං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] උසභලක්‌ඛණං ගොලක්‌ඛණං අජලක්‌ඛණං මෙණ්‌ඩලක්‌ඛණං කුක්‌කුටලක්‌ඛණං වට්‌ටකලක්‌ඛණං ගොධාලක්‌ඛණං කණ්‌ණිකාලක්‌ඛණං කච්‌ඡපලක්‌ඛණං මිගලක්‌ඛණං ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
23. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – රඤ්‌ඤං නිය්‍යානං භවිස්‌සති, රඤ්‌ඤං අනිය්‍යානං භවිස්‌සති, අබ්‌භන්‌තරානං රඤ්‌ඤං උපයානං භවිස්‌සති, බාහිරානං රඤ්‌ඤං අපයානං භවිස්‌සති, බාහිරානං රඤ්‌ඤං උපයානං භවිස්‌සති, අබ්‌භන්‌තරානං රඤ්‌ඤං අපයානං භවිස්‌සති, අබ්‌භන්‌තරානං රඤ්‌ඤං ජයො භවිස්‌සති, බාහිරානං රඤ්‌ඤං පරාජයො භවිස්‌සති, බාහිරානං රඤ්‌ඤං ජයො භවිස්‌සති, අබ්‌භන්‌තරානං රඤ්‌ඤං පරාජයො භවිස්‌සති, ඉති ඉමස්‌ස ජයො භවිස්‌සති, ඉමස්‌ස පරාජයො භවිස්‌සති ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
24. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – චන්‌දග්‌ගාහො භවිස්‌සති, සූරියග්‌ගාහො [සුරියග්‌ගාහො (සී. ස්‍යා. කං. පී.)] භවිස්‌සති, නක්‌ඛත්‌තග්‌ගාහො භවිස්‌සති, චන්‌දිමසූරියානං පථගමනං භවිස්‌සති, චන්‌දිමසූරියානං උප්‌පථගමනං භවිස්‌සති, නක්‌ඛත්‌තානං පථගමනං භවිස්‌සති, නක්‌ඛත්‌තානං උප්‌පථගමනං භවිස්‌සති, උක්‌කාපාතො භවිස්‌සති, දිසාඩාහො භවිස්‌සති, භූමිචාලො භවිස්‌සති, දෙවදුද්‍රභි [දෙවදුන්‌දුභි (ස්‍යා. කං. පී.)] භවිස්‌සති, චන්‌දිමසූරියනක්‌ඛත්‌තානං උග්‌ගමනං ඔගමනං සංකිලෙසං වොදානං භවිස්‌සති, එවංවිපාකො චන්‌දග්‌ගාහො භවිස්‌සති, එවංවිපාකො සූරියග්‌ගාහො භවිස්‌සති, එවංවිපාකො නක්‌ඛත්‌තග්‌ගාහො භවිස්‌සති, එවංවිපාකං චන්‌දිමසූරියානං පථගමනං භවිස්‌සති, එවංවිපාකං චන්‌දිමසූරියානං උප්‌පථගමනං භවිස්‌සති, එවංවිපාකං නක්‌ඛත්‌තානං පථගමනං භවිස්‌සති, එවංවිපාකං නක්‌ඛත්‌තානං උප්‌පථගමනං භවිස්‌සති, එවංවිපාකො උක්‌කාපාතො භවිස්‌සති, එවංවිපාකො දිසාඩාහො භවිස්‌සති, එවංවිපාකො භූමිචාලො භවිස්‌සති, එවංවිපාකො දෙවදුද්‍රභි භවිස්‌සති, එවංවිපාකං චන්‌දිමසූරියනක්‌ඛත්‌තානං උග්‌ගමනං ඔගමනං සංකිලෙසං වොදානං භවිස්‌සති ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
25. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – සුවුට්‌ඨිකා භවිස්‌සති, දුබ්‌බුට්‌ඨිකා භවිස්‌සති, සුභික්‌ඛං භවිස්‌සති, දුබ්‌භික්‌ඛං භවිස්‌සති, ඛෙමං භවිස්‌සති, භයං භවිස්‌සති, රොගො භවිස්‌සති, ආරොග්‍යං භවිස්‌සති, මුද්‌දා, ගණනා, සඞ්‌ඛානං, කාවෙය්‍යං, ලොකායතං ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
26. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති , සෙය්‍යථිදං – ආවාහනං විවාහනං සංවරණං විවරණං සංකිරණං විකිරණං සුභගකරණං දුබ්‌භගකරණං විරුද්‌ධගබ්‌භකරණං ජිව්‌හානිබන්‌ධනං හනුසංහනනං හත්‌ථාභිජප්‌පනං හනුජප්‌පනං කණ්‌ණජප්‌පනං ආදාසපඤ්‌හං කුමාරිකපඤ්‌හං දෙවපඤ්‌හං ආදිච්‌චුපට්‌ඨානං මහතුපට්‌ඨානං අබ්‌භුජ්‌ජලනං සිරිව්‌හායනං ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
27. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – සන්‌තිකම්‌මං පණිධිකම්‌මං භූතකම්‌මං භූරිකම්‌මං වස්‌සකම්‌මං වොස්‌සකම්‌මං වත්‌ථුකම්‌මං වත්‌ථුපරිකම්‌මං ආචමනං න්‌හාපනං ජුහනං වමනං විරෙචනං උද්‌ධංවිරෙචනං අධොවිරෙචනං සීසවිරෙචනං කණ්‌ණතෙලං නෙත්‌තතප්‌පනං නත්‌ථුකම්‌මං අඤ්‌ජනං පච්‌චඤ්‌ජනං සාලාකියං සල්‌ලකත්‌තියං දාරකතිකිච්‌ඡා මූලභෙසජ්‌ජානං අනුප්‌පදානං ඔසධීනං පටිමොක්‌ඛො ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘ඉදං ඛො, භික්‌ඛවෙ, අප්‌පමත්‌තකං ඔරමත්‌තකං සීලමත්‌තකං, යෙන පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
මහාසීලං නිට්‌ඨිතං.
පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා
28. ‘‘අත්‌ථි , භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤෙව ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං. කතමෙ ච තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං?
29. ‘‘සන්‌ති , භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො, පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි [අධිවුත්‌තිපදානි (සී. පී.)] අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි?
සස්‌සතවාදො
30. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා, සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි?
31. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ ( ) [(පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ අනඞ්‌ගණෙ විගතූපත්‌තිලෙසෙ) (ස්‍යා. ක.)] අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති. සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො තිස්‌සොපි ජාතියො චතස්‌සොපි ජාතියො පඤ්‌චපි ජාතියො දසපි ජාතියො වීසම්‌පි ජාතියො තිංසම්‌පි ජාතියො චත්‌තාලීසම්‌පි ජාතියො පඤ්‌ඤාසම්‌පි ජාතියො ජාතිසතම්‌පි ජාතිසහස්‌සම්‌පි ජාතිසතසහස්‌සම්‌පි අනෙකානිපි ජාතිසතානි අනෙකානිපි ජාතිසහස්‌සානි අනෙකානිපි ජාතිසතසහස්‌සානි – ‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නො’ති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති.
‘‘සො එවමාහ – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො; තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසමං. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො තිස්‌සොපි ජාතියො චතස්‌සොපි ජාතියො පඤ්‌චපි ජාතියො දසපි ජාතියො වීසම්‌පි ජාතියො තිංසම්‌පි ජාතියො චත්‌තාලීසම්‌පි ජාතියො පඤ්‌ඤාසම්‌පි ජාතියො ජාතිසතම්‌පි ජාතිසහස්‌සම්‌පි ජාතිසතසහස්‌සම්‌පි අනෙකානිපි ජාතිසතානි අනෙකානිපි ජාතිසහස්‌සානි අනෙකානිපි ජාතිසතසහස්‌සානි – අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නොති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි ‘‘යථා සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො; තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසම’’න්‌ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
32. ‘‘දුතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති. සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටං ද්‌වෙපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි තීණිපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි චත්‌තාරිපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි පඤ්‌චපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි දසපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි – ‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදීඑවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නො’ති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති.
‘‘සො එවමාහ – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො; තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසමං. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටං ද්‌වෙපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි තීණිපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි චත්‌තාරිපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි පඤ්‌චපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි දසපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි. අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නොති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි ‘‘යථා සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො, තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසම’’න්‌ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
33. ‘‘තතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති. සෙය්‍යථිදං – දසපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි වීසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි තිංසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි චත්‌තාලීසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි – ‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නො’ති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති.
‘‘සො එවමාහ – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො; තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසමං. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. සෙය්‍යථිදං – දසපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි වීසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි තිංසම්‌පිසංවට්‌ටවිවට්‌ටානි චත්‌තාලීසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි – ‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නොති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි ‘‘යථා සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො, තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසම’’න්‌ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, තතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
34. ‘‘චතුත්‌ථෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා තක්‌කී හොති වීමංසී, සො තක්‌කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයං පටිභානං එවමාහ – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො; තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසම’න්‌ති . ඉදං, භික්‌ඛවෙ, චතුත්‌ථං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
35. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව චතූහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන; නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා.
36. ‘‘තයිදං , භික්‌ඛවෙ, තථාගතො පජානාති – ‘ඉමෙ දිට්‌ඨිට්‌ඨානා එවංගහිතා එවංපරාමට්‌ඨා එවංගතිකා භවන්‌ති එවංඅභිසම්‌පරායා’ති, තඤ්‌ච තථාගතො පජානාති, තතො ච උත්‌තරිතරං පජානාති; තඤ්‌ච පජානනං [පජානං (?) දී. නි. 3.36 පාළිඅට්‌ඨකථා පස්‌සිතබ්‌බං] න පරාමසති, අපරාමසතො චස්‌ස පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව නිබ්‌බුති විදිතා. වෙදනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං විදිත්‌වා අනුපාදාවිමුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො.
37. ‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
පඨමභාණවාරො.
එකච්‌චසස්‌සතවාදො
38. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි?
39. ‘‘හොති ඛො සො, භික්‌ඛවෙ, සමයො, යං කදාචි කරහචි දීඝස්‌ස අද්‌ධුනො අච්‌චයෙන අයං ලොකො සංවට්‌ටති. සංවට්‌ටමානෙ ලොකෙ යෙභුය්‍යෙන සත්‌තා ආභස්‌සරසංවත්‌තනිකා හොන්‌ති. තෙ තත්‌ථ හොන්‌ති මනොමයා පීතිභක්‌ඛා සයංපභා අන්‌තලික්‌ඛචරා සුභට්‌ඨායිනො, චිරං දීඝමද්‌ධානං තිට්‌ඨන්‌ති.
40. ‘‘හොති ඛො සො, භික්‌ඛවෙ, සමයො, යං කදාචි කරහචි දීඝස්‌ස අද්‌ධුනො අච්‌චයෙන අයං ලොකො විවට්‌ටති. විවට්‌ටමානෙ ලොකෙ සුඤ්‌ඤං බ්‍රහ්‌මවිමානං පාතුභවති. අථ ඛො අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො ආයුක්‌ඛයා වා පුඤ්‌ඤක්‌ඛයා වා ආභස්‌සරකායා චවිත්‌වා සුඤ්‌ඤං බ්‍රහ්‌මවිමානං උපපජ්‌ජති. සො තත්‌ථ හොති මනොමයො පීතිභක්‌ඛො සයංපභො අන්‌තලික්‌ඛචරො සුභට්‌ඨායී, චිරං දීඝමද්‌ධානං තිට්‌ඨති.
41. ‘‘තස්‌ස තත්‌ථ එකකස්‌ස දීඝරත්‌තං නිවුසිතත්‌තා අනභිරති පරිතස්‌සනා උපපජ්‌ජති – ‘අහො වත අඤ්‌ඤෙපි සත්‌තා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡෙය්‍යු’න්‌ති. අථ අඤ්‌ඤෙපි සත්‌තා ආයුක්‌ඛයා වා පුඤ්‌ඤක්‌ඛයා වා ආභස්‌සරකායා චවිත්‌වා බ්‍රහ්‌මවිමානං උපපජ්‌ජන්‌ති තස්‌ස සත්‌තස්‌ස සහබ්‍යතං. තෙපි තත්‌ථ හොන්‌ති මනොමයා පීතිභක්‌ඛා සයංපභා අන්‌තලික්‌ඛචරා සුභට්‌ඨායිනො, චිරං දීඝමද්‌ධානං තිට්‌ඨන්‌ති.
42. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යො සො සත්‌තො පඨමං උපපන්‌නො තස්‌ස එවං හොති – ‘අහමස්‌මි බ්‍රහ්‌මා මහාබ්‍රහ්‌මා අභිභූ අනභිභූතො අඤ්‌ඤදත්‌ථුදසො වසවත්‌තී ඉස්‌සරො කත්‌තා නිම්‌මාතා සෙට්‌ඨො සජිතා [සජ්‌ජිතා (ස්‍යා. කං.)] වසී පිතා භූතභබ්‍යානං. මයා ඉමෙ සත්‌තා නිම්‌මිතා. තං කිස්‌ස හෙතු? මමඤ්‌හි පුබ්‌බෙ එතදහොසි – ‘‘අහො වත අඤ්‌ඤෙපි සත්‌තා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡෙය්‍යු’’න්‌ති. ඉති මම ච මනොපණිධි, ඉමෙ ච සත්‌තා ඉත්‌ථත්‌තං ආගතා’ති.
‘‘යෙපි තෙ සත්‌තා පච්‌ඡා උපපන්‌නා, තෙසම්‌පි එවං හොති – ‘අයං ඛො භවං බ්‍රහ්‌මා මහාබ්‍රහ්‌මා අභිභූ අනභිභූතො අඤ්‌ඤදත්‌ථුදසො වසවත්‌තී ඉස්‌සරො කත්‌තා නිම්‌මාතා සෙට්‌ඨො සජිතා වසී පිතා භූතභබ්‍යානං. ඉමිනා මයං භොතා බ්‍රහ්‌මුනා නිම්‌මිතා. තං කිස්‌ස හෙතු? ඉමඤ්‌හි මයං අද්‌දසාම ඉධ පඨමං උපපන්‌නං, මයං පනම්‌හ පච්‌ඡා උපපන්‌නා’ති.
43. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යො සො සත්‌තො පඨමං උපපන්‌නො, සො දීඝායුකතරො ච හොති වණ්‌ණවන්‌තතරො ච මහෙසක්‌ඛතරො ච. යෙ පන තෙ සත්‌තා පච්‌ඡා උපපන්‌නා, තෙ අප්‌පායුකතරා ච හොන්‌ති දුබ්‌බණ්‌ණතරා ච අප්‌පෙසක්‌ඛතරා ච.
44. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, භික්‌ඛවෙ, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො තම්‌හා කායා චවිත්‌වා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡති. ඉත්‌ථත්‌තං ආගතො සමානො අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති. අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො සමානො ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ තං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති , තතො පරං නානුස්‌සරති.
‘‘සො එවමාහ – ‘යො ඛො සො භවං බ්‍රහ්‌මා මහාබ්‍රහ්‌මා අභිභූ අනභිභූතො අඤ්‌ඤදත්‌ථුදසො වසවත්‌තී ඉස්‌සරො කත්‌තා නිම්‌මාතා සෙට්‌ඨො සජිතා වසී පිතා භූතභබ්‍යානං, යෙන මයං භොතා බ්‍රහ්‌මුනා නිම්‌මිතා, සො නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සති. යෙ පන මයං අහුම්‌හා තෙන භොතා බ්‍රහ්‌මුනා නිම්‌මිතා, තෙ මයං අනිච්‌චා අද්‌ධුවා අප්‌පායුකා චවනධම්‌මා ඉත්‌ථත්‌තං ආගතා’ති. ඉදං ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
45. ‘‘දුතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, ඛිඩ්‌ඩාපදොසිකා නාම දෙවා, තෙ අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නා [හසඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නා (ක.)]විහරන්‌ති. තෙසං අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නානං විහරතං සති සම්‌මුස්‌සති [පමුස්‌සති (සී. ස්‍යා.)]. සතියා සම්‌මොසා තෙ දෙවා තම්‌හා කායා චවන්‌ති.
46. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, භික්‌ඛවෙ, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො තම්‌හා කායා චවිත්‌වා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡති. ඉත්‌ථත්‌තං ආගතො සමානො අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති. අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො සමානො ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ තං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, තතො පරං නානුස්‌සරති.
‘‘සො එවමාහ – ‘යෙ ඛො තෙ භොන්‌තො දෙවා න ඛිඩ්‌ඩාපදොසිකා, තෙ න අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නා විහරන්‌ති. තෙසං න අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නානං විහරතං සති න සම්‌මුස්‌සති. සතියා අසම්‌මොසා තෙ දෙවා තම්‌හා කායා න චවන්‌ති; නිච්‌චා ධුවා සස්‌සතා අවිපරිණාමධම්‌මා සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සන්‌ති . යෙ පන මයං අහුම්‌හා ඛිඩ්‌ඩාපදොසිකා, තෙ මයං අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නා විහරිම්‌හා. තෙසං නො අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නානං විහරතං සති සම්‌මුස්‌සති. සතියා සම්‌මොසා එවං මයං තම්‌හා කායා චුතා අනිච්‌චා අද්‌ධුවා අප්‌පායුකා චවනධම්‌මා ඉත්‌ථත්‌තං ආගතා’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
47. ‘‘තතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, මනොපදොසිකා නාම දෙවා, තෙ අතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායන්‌ති. තෙ අතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායන්‌තා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤම්‌හි චිත්‌තානි පදූසෙන්‌ති. තෙ අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පදුට්‌ඨචිත්‌තා කිලන්‌තකායා කිලන්‌තචිත්‌තා . තෙ දෙවා තම්‌හා කායා චවන්‌ති.
48. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, භික්‌ඛවෙ, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො තම්‌හා කායා චවිත්‌වා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡති. ඉත්‌ථත්‌තං ආගතො සමානො අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති. අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො සමානො ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ තං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, තතො පරං නානුස්‌සරති.
‘‘සො එවමාහ – ‘යෙ ඛො තෙ භොන්‌තො දෙවා න මනොපදොසිකා, තෙ නාතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායන්‌ති. තෙ නාතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායන්‌තා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤම්‌හි චිත්‌තානි නප්‌පදූසෙන්‌ති. තෙ අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අප්‌පදුට්‌ඨචිත්‌තා අකිලන්‌තකායා අකිලන්‌තචිත්‌තා. තෙ දෙවා තම්‌හා කායා න චවන්‌ති, නිච්‌චා ධුවා සස්‌සතා අවිපරිණාමධම්‌මා සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සන්‌ති. යෙ පන මයං අහුම්‌හා මනොපදොසිකා, තෙ මයං අතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායිම්‌හා. තෙ මයං අතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායන්‌තා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤම්‌හි චිත්‌තානි පදූසිම්‌හා, තෙ මයං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පදුට්‌ඨචිත්‌තා කිලන්‌තකායා කිලන්‌තචිත්‌තා. එවං මයං තම්‌හා කායා චුතා අනිච්‌චා අද්‌ධුවා අප්‌පායුකා චවනධම්‌මා ඉත්‌ථත්‌තං ආගතා’ති . ඉදං, භික්‌ඛවෙ, තතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
49. ‘‘චතුත්‌ථෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා තක්‌කී හොති වීමංසී. සො තක්‌කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං එවමාහ – ‘යං ඛො ඉදං වුච්‌චති චක්‌ඛුං ඉතිපි සොතං ඉතිපි ඝානං ඉතිපි ජිව්‌හා ඉතිපි කායො ඉතිපි, අයං අත්‌තා අනිච්‌චො අද්‌ධුවො අසස්‌සතො විපරිණාමධම්‌මො. යඤ්‌ච ඛො ඉදං වුච්‌චති චිත්‌තන්‌ති වා මනොති වා විඤ්‌ඤාණන්‌ති වා අයං අත්‌තා නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සතී’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, චතුත්‌ථං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
50. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව චතූහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන; නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා.
51. ‘‘තයිදං , භික්‌ඛවෙ, තථාගතො පජානාති – ‘ඉමෙ දිට්‌ඨිට්‌ඨානා එවංගහිතා එවංපරාමට්‌ඨා එවංගතිකා භවන්‌ති එවංඅභිසම්‌පරායා’ති. තඤ්‌ච තථාගතො පජානාති, තතො ච උත්‌තරිතරං පජානාති, තඤ්‌ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතො චස්‌ස පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව නිබ්‌බුති විදිතා. වෙදනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං විදිත්‌වා අනුපාදාවිමුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො.
52. ‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
අන්‌තානන්‌තවාදො
53. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි?
54. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරති.
‘‘සො එවමාහ – ‘අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරාමි. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි – යථා අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
55. ‘‘දුතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරති.
‘‘සො එවමාහ – ‘අනන්‌තො අයං ලොකො අපරියන්‌තො. යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො’’ති, තෙසං මුසා. අනන්‌තො අයං ලොකො අපරියන්‌තො. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි , යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරාමි. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි – යථා අනන්‌තො අයං ලොකො අපරියන්‌තො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
56. ‘‘තතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ උද්‌ධමධො අන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරති, තිරියං අනන්‌තසඤ්‌ඤී.
‘‘සො එවමාහ – ‘අන්‌තවා ච අයං ලොකො අනන්‌තො ච. යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො’’ති, තෙසං මුසා. යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අනන්‌තො අයං ලොකො අපරියන්‌තො’’ති, තෙසම්‌පි මුසා. අන්‌තවා ච අයං ලොකො අනන්‌තො ච. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ උද්‌ධමධො අන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරාමි, තිරියං අනන්‌තසඤ්‌ඤී. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි – යථා අන්‌තවා ච අයං ලොකො අනන්‌තො චා’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, තතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
57. ‘‘චතුත්‌ථෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා තක්‌කී හොති වීමංසී. සො තක්‌කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං එවමාහ – ‘නෙවායං ලොකො අන්‌තවා, න පනානන්‌තො. යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො’’ති, තෙසං මුසා. යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අනන්‌තො අයං ලොකො අපරියන්‌තො’’ති, තෙසම්‌පි මුසා. යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අන්‌තවා ච අයං ලොකො අනන්‌තො චා’’ති, තෙසම්‌පි මුසා. නෙවායං ලොකො අන්‌තවා, න පනානන්‌තො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ , චතුත්‌ථං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
58. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව චතූහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන; නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා.
59. ‘‘තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො පජානාති – ‘ඉමෙ දිට්‌ඨිට්‌ඨානා එවංගහිතා එවංපරාමට්‌ඨා එවංගතිකා භවන්‌ති එවංඅභිසම්‌පරායා’ති. තඤ්‌ච තථාගතො පජානාති, තතො ච උත්‌තරිතරං පජානාති, තඤ්‌ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතො චස්‌ස පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව නිබ්‌බුති විදිතා. වෙදනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං විදිත්‌වා අනුපාදාවිමුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො.
60. ‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
අමරාවික්‌ඛෙපවාදො
61. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා, තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි?
62. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ‘ඉදං කුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘ඉදං අකුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි, ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි. අහඤ්‌චෙ ඛො පන ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො, ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො, ‘ඉදං කුසල’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං, ‘ඉදං අකුසල’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං, තං මමස්‌ස මුසා. යං මමස්‌ස මුසා , සො මමස්‌ස විඝාතො. යො මමස්‌ස විඝාතො සො මමස්‌ස අන්‌තරායො’ති. ඉති සො මුසාවාදභයා මුසාවාදපරිජෙගුච්‌ඡා නෙවිදං කුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, න පනිදං අකුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජති අමරාවික්‌ඛෙපං – ‘එවන්‌තිපි මෙ නො; තථාතිපි මෙ නො; අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො; නොතිපි මෙ නො; නො නොතිපි මෙ නො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං.
63. ‘‘දුතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ‘ඉදං කුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘ඉදං අකුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි, ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි. අහඤ්‌චෙ ඛො පන ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො, ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො, ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං, ‘‘ඉදං අකුසල’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං, තත්‌ථ මෙ අස්‌ස ඡන්‌දො වා රාගො වා දොසො වා පටිඝො වා. යත්‌ථ [යො (?)] මෙ අස්‌ස ඡන්‌දො වා රාගො වා දොසො වා පටිඝො වා, තං මමස්‌ස උපාදානං. යං මමස්‌ස උපාදානං, සො මමස්‌ස විඝාතො. යො මමස්‌ස විඝාතො, සො මමස්‌ස අන්‌තරායො’ති. ඉති සො උපාදානභයා උපාදානපරිජෙගුච්‌ඡා නෙවිදං කුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, න පනිදං අකුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජති අමරාවික්‌ඛෙපං – ‘එවන්‌තිපි මෙ නො; තථාතිපි මෙ නො; අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො; නොතිපි මෙ නො; නො නොතිපි මෙ නො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං.
64. ‘‘තතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ‘ඉදං කුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘ඉදං අකුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි, ‘‘ඉදං අකුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි. අහඤ්‌චෙ ඛො පන ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං, ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං. සන්‌ති හි ඛො සමණබ්‍රාහ්‌මණා පණ්‌ඩිතා නිපුණා කතපරප්‌පවාදා වාලවෙධිරූපා, තෙ භින්‌දන්‌තා [වොභින්‌දන්‌තා (සී. පී.)] මඤ්‌ඤෙ චරන්‌ති පඤ්‌ඤාගතෙන දිට්‌ඨිගතානි, තෙ මං තත්‌ථ සමනුයුඤ්‌ජෙය්‍යුං සමනුගාහෙය්‍යුං සමනුභාසෙය්‍යුං. යෙ මං තත්‌ථ සමනුයුඤ්‌ජෙය්‍යුං සමනුගාහෙය්‍යුං සමනුභාසෙය්‍යුං, තෙසාහං න සම්‌පායෙය්‍යං. යෙසාහං න සම්‌පායෙය්‍යං, සො මමස්‌ස විඝාතො. යො මමස්‌ස විඝාතො, සො මමස්‌ස අන්‌තරායො’ති. ඉති සො අනුයොගභයා අනුයොගපරිජෙගුච්‌ඡා නෙවිදං කුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, න පනිදං අකුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජති අමරාවික්‌ඛෙපං – ‘එවන්‌තිපි මෙ නො; තථාතිපි මෙ නො; අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො; නොතිපි මෙ නො; නො නොතිපි මෙ නො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, තතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං.
65. ‘‘චතුත්‌ථෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා මන්‌දො හොති මොමූහො. සො මන්‌දත්‌තා මොමූහත්‌තා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජති අමරාවික්‌ඛෙපං – ‘අත්‌ථි පරො ලොකො’ති ඉති චෙ මං පුච්‌ඡසි, ‘අත්‌ථි පරො ලොකො’ති ඉති චෙ මෙ අස්‌ස, ‘අත්‌ථි පරො ලොකො’ති ඉති තෙ නං බ්‍යාකරෙය්‍යං, ‘එවන්‌තිපි මෙ නො, තථාතිපි මෙ නො, අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො, නොතිපි මෙ නො, නො නොතිපි මෙ නො’ති. ‘නත්‌ථි පරො ලොකො…පෙ.… ‘අත්‌ථි ච නත්‌ථි ච පරො ලොකො…පෙ.… ‘නෙවත්‌ථි න නත්‌ථි පරො ලොකො…පෙ.… ‘අත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා …පෙ.… ‘නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා…පෙ.… ‘අත්‌ථි ච නත්‌ථි ච සත්‌තා ඔපපාතිකා…පෙ.… ‘නෙවත්‌ථි න නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා…පෙ.… ‘අත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං [සුකටදුක්‌කටානං (සී. ස්‍යා. කං.)] කම්‌මානං ඵලං විපාකො…පෙ.… ‘නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො…පෙ.… ‘අත්‌ථි ච නත්‌ථි ච සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො…පෙ.… ‘නෙවත්‌ථි න නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො…පෙ.… ‘හොති තථාගතො පරං මරණා…පෙ.… ‘න හොති තථාගතො පරං මරණා…පෙ.… ‘හොති ච න ච හොති [න හොති ච (සී. ක.)] තථාගතො පරං මරණා…පෙ.… ‘නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණාති ඉති චෙ මං පුච්‌ඡසි, ‘නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණා’ති ඉති චෙ මෙ අස්‌ස, ‘නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණා’ති ඉති තෙ නං බ්‍යාකරෙය්‍යං, ‘එවන්‌තිපි මෙ නො, තථාතිපි මෙ නො, අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො, නොතිපි මෙ නො, නො නොතිපි මෙ නො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, චතුත්‌ථං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං.
66. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං , සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව චතූහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන, නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නවාදො
67. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි?
68. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, අසඤ්‌ඤසත්‌තා නාම දෙවා. සඤ්‌ඤුප්‌පාදා ච පන තෙ දෙවා තම්‌හා කායා චවන්‌ති. ඨානං ඛො පනෙතං, භික්‌ඛවෙ, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො තම්‌හා කායා චවිත්‌වා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡති. ඉත්‌ථත්‌තං ආගතො සමානො අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති. අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො සමානො ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ සඤ්‌ඤුප්‌පාදං අනුස්‌සරති, තතො පරං නානුස්‌සරති. සො එවමාහ – ‘අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නො අත්‌තා ච ලොකො ච. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි පුබ්‌බෙ නාහොසිං, සොම්‌හි එතරහි අහුත්‌වා සන්‌තතාය පරිණතො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
69. ‘‘දුතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා තක්‌කී හොති වීමංසී. සො තක්‌කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං එවමාහ – ‘අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නො අත්‌තා ච ලොකො චා’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
70. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව ද්‌වීහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන, නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
71. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තමාරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන, නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා.
72. ‘‘තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො පජානාති – ‘ඉමෙ දිට්‌ඨිට්‌ඨානා එවංගහිතා එවංපරාමට්‌ඨා එවංගතිකා භවන්‌ති එවංඅභිසම්‌පරායා’ති. තඤ්‌ච තථාගතො පජානාති, තතො ච උත්‌තරිතරං පජානාති, තඤ්‌ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතො චස්‌ස පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව නිබ්‌බුති විදිතා. වෙදනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං විදිත්‌වා අනුපාදාවිමුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො.
73. ‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති , යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
දුතියභාණවාරො.
අපරන්‌තකප්‌පිකා
74. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො, අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය [චතුචත්‌තාලීසාය (ස්‍යා. කං.)] වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි?
සඤ්‌ඤීවාදො
75. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි?
76. ‘‘‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා සඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති. ‘අරූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා සඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති. ‘රූපී ච අරූපී ච අත්‌තා හොති…පෙ.… නෙවරූපී නාරූපී අත්‌තා හොති… අන්‌තවා අත්‌තා හොති… අනන්‌තවා අත්‌තා හොති… අන්‌තවා ච අනන්‌තවා ච අත්‌තා හොති… නෙවන්‌තවා නානන්‌තවා අත්‌තා හොති… එකත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… නානත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… පරිත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… අප්‌පමාණසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… එකන්‌තසුඛී අත්‌තා හොති… එකන්‌තදුක්‌ඛී අත්‌තා හොති. සුඛදුක්‌ඛී අත්‌තා හොති. අදුක්‌ඛමසුඛී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා සඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
77. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව සොළසහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන, නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
අසඤ්‌ඤීවාදො
78. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි?
79. ‘‘‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා අසඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති. ‘අරූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා අසඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති. ‘රූපී ච අරූපී ච අත්‌තා හොති…පෙ.… නෙවරූපී නාරූපී අත්‌තා හොති… අන්‌තවා අත්‌තා හොති… අනන්‌තවා අත්‌තා හොති… අන්‌තවා ච අනන්‌තවා ච අත්‌තා හොති… නෙවන්‌තවා නානන්‌තවා අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා අසඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
80. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන, නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදො
81. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා, උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි?
82. ‘‘‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ‘අරූපී අත්‌තා හොති…පෙ.… රූපී ච අරූපී ච අත්‌තා හොති… නෙවරූපී නාරූපී අත්‌තා හොති… අන්‌තවා අත්‌තා හොති… අනන්‌තවා අත්‌තා හොති… අන්‌තවා ච අනන්‌තවා ච අත්‌තා හොති… නෙවන්‌තවා නානන්‌තවා අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
83. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
උච්‌ඡෙදවාදො
84. ‘‘සන්‌ති , භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තොසමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි?
85. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවංවාදී හොති එවංදිට්‌ඨි [එවංදිට්‌ඨී (ක. පී.)] – ‘යතො ඛො, භො, අයං අත්‌තා රූපී චාතුමහාභූතිකො මාතාපෙත්‌තිකසම්‌භවො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
86. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො, භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා දිබ්‌බො රූපී කාමාවචරො කබළීකාරාහාරභක්‌ඛො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
87. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො, භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා දිබ්‌බො රූපී මනොමයො සබ්‌බඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගී අහීනින්‌ද්‍රියො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
88. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො , භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා පටිඝසඤ්‌ඤානං අත්‌ථඞ්‌ගමා නානත්‌තසඤ්‌ඤානං අමනසිකාරා ‘‘අනන්‌තො ආකාසො’’ති ආකාසානඤ්‌චායතනූපගො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
89. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො, භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනූපගො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
90. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, සො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො, භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනූපගො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො , භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
91. ‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො, භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘‘සන්‌තමෙතං පණීතමෙත’’න්‌ති නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනූපගො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
92. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව සත්‌තහි වත්‌ථූහි…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදො
93. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි?
94. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවංවාදී හොති එවංදිට්‌ඨි – ‘‘යතො ඛො, භො, අයං අත්‌තා පඤ්‌චහි කාමගුණෙහි සමප්‌පිතො සමඞ්‌ගීභූතො පරිචාරෙති, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
95. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ –‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? කාමා හි, භො, අනිච්‌චා දුක්‌ඛා විපරිණාමධම්‌මා, තෙසං විපරිණාමඤ්‌ඤථාභාවා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා. යතො ඛො , භො, අයං අත්‌තා විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
96. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? යදෙව තත්‌ථ විතක්‌කිතං විචාරිතං, එතෙනෙතං ඔළාරිකං අක්‌ඛායති. යතො ඛො, භො, අයං අත්‌තා විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
97. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? යදෙව තත්‌ථ පීතිගතං චෙතසො උප්‌පිලාවිතත්‌තං, එතෙනෙතං ඔළාරිකං අක්‌ඛායති. යතො ඛො, භො, අයං අත්‌තා පීතියා ච විරාගා උපෙක්‌ඛකො ච විහරති, සතො ච සම්‌පජානො, සුඛඤ්‌ච කායෙන පටිසංවෙදෙති, යං තං අරියා ආචික්‌ඛන්‌ති ‘‘උපෙක්‌ඛකො සතිමා සුඛවිහාරී’’ති, තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
98. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? යදෙව තත්‌ථ සුඛමිති චෙතසො ආභොගො, එතෙනෙතං ඔළාරිකං අක්‌ඛායති. යතො ඛො, භො, අයං අත්‌තා සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
99. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
100. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
101. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා ච අපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි.
102. ‘‘යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා වා අපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන; නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා.
103. ‘‘තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො පජානාති – ‘ඉමෙ දිට්‌ඨිට්‌ඨානා එවංගහිතා එවංපරාමට්‌ඨා එවංගතිකා භවන්‌ති එවංඅභිසම්‌පරායා’ති. තඤ්‌ච තථාගතො පජානාති, තතො ච උත්‌තරිතරං පජානාති, තඤ්‌ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතො චස්‌ස පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව නිබ්‌බුති විදිතා. වෙදනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං විදිත්‌වා අනුපාදාවිමුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො.
104. ‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතවාරො
105. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි , තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
106. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
107. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
108. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
109. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
110. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහිවත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
111. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
112. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
113. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
114. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
115. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
116. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
117. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා ච අපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
ඵස්‌සපච්‌චයාවාරො
118. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
119. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
120. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
121. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
122. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
123. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
124. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
125. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
126. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
127. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
128. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
129. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
130. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා ච අපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
නෙතං ඨානං විජ්‌ජතිවාරො
131. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
132. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌ච අසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
133. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
134. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
135. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
136. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
137. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
138. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා, උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
139. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
140. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
141. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
142. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
143. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා ච අපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
දිට්‌ඨිගතිකාධිට්‌ඨානවට්‌ටකථා
144. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා…පෙ.… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා ච අපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි, සබ්‌බෙ තෙ ඡහි ඵස්‌සායතනෙහි ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස පටිසංවෙදෙන්‌ති තෙසං වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා සම්‌භවන්‌ති.
විවට්‌ටකථාදි
145. ‘‘යතො ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ඡන්‌නං ඵස්‌සායතනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානාති, අයං ඉමෙහි සබ්‌බෙහෙව උත්‌තරිතරං පජානාති.
146. ‘‘යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා වා අපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි අන්‌තොජාලීකතා, එත්‌ථ සිතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌ති, එත්‌ථ පරියාපන්‌නා අන්‌තොජාලීකතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌ති.
‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, දක්‌ඛො කෙවට්‌ටො වා කෙවට්‌ටන්‌තෙවාසී වා සුඛුමච්‌ඡිකෙන ජාලෙන පරිත්‌තං උදකදහං [උදකරහදං (සී. ස්‍යා. පී.)] ඔත්‌ථරෙය්‍ය. තස්‌ස එවමස්‌ස – ‘යෙ ඛො කෙචි ඉමස්‌මිං උදකදහෙ ඔළාරිකා පාණා, සබ්‌බෙ තෙ අන්‌තොජාලීකතා. එත්‌ථ සිතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌ති; එත්‌ථ පරියාපන්‌නා අන්‌තොජාලීකතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌තී’ති; එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා වා අපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි අන්‌තොජාලීකතා එත්‌ථ සිතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌ති, එත්‌ථ පරියාපන්‌නා අන්‌තොජාලීකතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌ති.
147. ‘‘උච්‌ඡින්‌නභවනෙත්‌තිකො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතස්‌ස කායො තිට්‌ඨති. යාවස්‌ස කායො ඨස්‌සති, තාව නං දක්‌ඛන්‌ති දෙවමනුස්‌සා. කායස්‌ස භෙදා උද්‌ධං ජීවිතපරියාදානා න නං දක්‌ඛන්‌ති දෙවමනුස්‌සා.
‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, අම්‌බපිණ්‌ඩියා වණ්‌ටච්‌ඡින්‌නාය යානි කානිචි අම්‌බානි වණ්‌ටපටිබන්‌ධානි [වණ්‌ටූපනිබන්‌ධනානි (සී. පී.), වණ්‌ඩපටිබද්‌ධානි (ක.)], සබ්‌බානි තානි තදන්‌වයානි භවන්‌ති; එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, උච්‌ඡින්‌නභවනෙත්‌තිකො තථාගතස්‌ස කායො තිට්‌ඨති, යාවස්‌ස කායො ඨස්‌සති, තාව නං දක්‌ඛන්‌ති දෙවමනුස්‌සා, කායස්‌ස භෙදා උද්‌ධං ජීවිතපරියාදානා න නං දක්‌ඛන්‌ති දෙවමනුස්‌සා’’ති.
148. එවං වුත්‌තෙ ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අච්‌ඡරියං, භන්‌තෙ, අබ්‌භුතං, භන්‌තෙ, කො නාමො අයං, භන්‌තෙ, ධම්‌මපරියායො’’ති? ‘‘තස්‌මාතිහ ත්‌වං, ආනන්‌ද, ඉමං ධම්‌මපරියායං අත්‌ථජාලන්‌තිපි නං ධාරෙහි, ධම්‌මජාලන්‌තිපි නං ධාරෙහි, බ්‍රහ්‌මජාලන්‌තිපි නං ධාරෙහි, දිට්‌ඨිජාලන්‌තිපි නං ධාරෙහි, අනුත්‌තරොසඞ්‌ගාමවිජයොතිපි නං ධාරෙහී’’ති. ඉදමවොච භගවා.
149. අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති. ඉමස්‌මිඤ්‌ච පන වෙය්‍යාකරණස්‌මිං භඤ්‌ඤමානෙ දසසහස්‌සී [සහස්‌සී (කත්‌ථචි)] ලොකධාතු අකම්‌පිත්‌ථාති.
බ්‍රහ්‌මජාලසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං පඨමං.
No comments:
Post a Comment