3. චක්‌කවත්‌තිසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
අත්‌තදීපසරණතා
80. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා මගධෙසු විහරති මාතුලායං. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භද්‌දන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘අත්‌තදීපා, භික්‌ඛවෙ, විහරථ අත්‌තසරණා අනඤ්‌ඤසරණා, ධම්‌මදීපා ධම්‌මසරණා අනඤ්‌ඤසරණා. කථඤ්‌ච පන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අත්‌තදීපො විහරති අත්‌තසරණො අනඤ්‌ඤසරණො, ධම්‌මදීපො ධම්‌මසරණො අනඤ්‌ඤසරණො? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී…පෙ.… චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී…පෙ.… ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අත්‌තදීපො විහරති අත්‌තසරණො අනඤ්‌ඤසරණො, ධම්‌මදීපො ධම්‌මසරණො අනඤ්‌ඤසරණො.
‘‘ගොචරෙ, භික්‌ඛවෙ, චරථ සකෙ පෙත්‌තිකෙ විසයෙ. ගොචරෙ, භික්‌ඛවෙ, චරතං සකෙ පෙත්‌තිකෙ විසයෙ න ලච්‌ඡති මාරො ඔතාරං, න ලච්‌ඡති මාරො ආරම්‌මණං[ආරමණං (?)]. කුසලානං, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මානං සමාදානහෙතු එවමිදං පුඤ්‌ඤං පවඩ්‌ඪති.
දළ්‌හනෙමිචක්‌කවත්‌තිරාජා
81. ‘‘භූතපුබ්‌බං , භික්‌ඛවෙ, රාජා දළ්‌හනෙමි නාම අහොසි චක්‌කවත්‌තී [චක්‌කවත්‌ති (ස්‍යා. පී.)] ධම්‌මිකො ධම්‌මරාජා චාතුරන්‌තො විජිතාවී ජනපදත්‌ථාවරියප්‌පත්‌තො සත්‌තරතනසමන්‌නාගතො. තස්‌සිමානි සත්‌ත රතනානි අහෙසුං සෙය්‍යථිදං – චක්‌කරතනංඋ හත්‌ථිරතනං අස්‌සරතනං මණිරතනං ඉත්‌ථිරතනං ගහපතිරතනං පරිණායකරතනමෙව සත්‌තමං. පරොසහස්‌සං ඛො පනස්‌ස පුත්‌තා අහෙසුං සූරා වීරඞ්‌ගරූපා පරසෙනප්‌පමද්‌දනා. සො ඉමං පථවිං සාගරපරියන්‌තං අදණ්‌ඩෙන අසත්‌ථෙන ධම්‌මෙන [ධම්‌මෙන සමෙන (ස්‍යා. ක.)] අභිවිජිය අජ්‌ඣාවසි.
82. ‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා දළ්‌හනෙමි බහුන්‌නං වස්‌සානං බහුන්‌නං වස්‌සසතානං බහුන්‌නං වස්‌සසහස්‌සානං අච්‌චයෙන අඤ්‌ඤතරං පුරිසං ආමන්‌තෙසි – ‘යදා ත්‌වං, අම්‌භො පුරිස, පස්‌සෙය්‍යාසි දිබ්‌බං චක්‌කරතනං ඔසක්‌කිතං ඨානා චුතං, අථ මෙ ආරොචෙය්‍යාසී’ති. ‘එවං, දෙවා’ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, සො පුරිසො රඤ්‌ඤො දළ්‌හනෙමිස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි. අද්‌දසා ඛො, භික්‌ඛවෙ, සො පුරිසො බහුන්‌නං වස්‌සානං බහුන්‌නං වස්‌සසතානං බහුන්‌නං වස්‌සසහස්‌සානං අච්‌චයෙන දිබ්‌බං චක්‌කරතනං ඔසක්‌කිතං ඨානා චුතං, දිස්‌වාන යෙන රාජා දළ්‌හනෙමි තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා රාජානං දළ්‌හනෙමිං එතදවොච – ‘යග්‌ඝෙ, දෙව, ජානෙය්‍යාසි, දිබ්‌බං තෙ චක්‌කරතනං ඔසක්‌කිතං ඨානා චුත’න්‌ති. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා දළ්‌හනෙමි ජෙට්‌ඨපුත්‌තං කුමාරං ආමන්‌තාපෙත්‌වා [ආමන්‌තෙත්‌වා (ස්‍යා. ක.)]එතදවොච – ‘දිබ්‌බං කිර මෙ, තාත කුමාර, චක්‌කරතනං ඔසක්‌කිතං ඨානා චුතං. සුතං ඛො පන මෙතං – යස්‌ස රඤ්‌ඤො චක්‌කවත්‌තිස්‌ස දිබ්‌බං චක්‌කරතනං ඔසක්‌කති ඨානා චවති, න දානි තෙන රඤ්‌ඤා චිරං ජීවිතබ්‌බං හොතීති. භුත්‌තා ඛො පන මෙ මානුසකා කාමා, සමයො දානි මෙ දිබ්‌බෙ කාමෙ පරියෙසිතුං. එහි ත්‌වං, තාත කුමාර, ඉමං සමුද්‌දපරියන්‌තං පථවිං පටිපජ්‌ජ. අහං පන කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිස්‌සාමී’ති.
83. ‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා දළ්‌හනෙමි ජෙට්‌ඨපුත්‌තං කුමාරං සාධුකං රජ්‌ජෙ සමනුසාසිත්‌වා කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජි. සත්‌තාහපබ්‌බජිතෙ ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, රාජිසිම්‌හි දිබ්‌බං චක්‌කරතනං අන්‌තරධායි.
‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤතරො පුරිසො යෙන රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො [මුද්‌ධාවසිත්‌තො (සී. ස්‍යා. පී.) එවමුපරිපි] තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා රාජානං ඛත්‌තියං මුද්‌ධාභිසිත්‌තං එතදවොච – ‘යග්‌ඝෙ, දෙව, ජානෙය්‍යාසි, දිබ්‌බං චක්‌කරතනං අන්‌තරහිත’න්‌ති. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො දිබ්‌බෙ චක්‌කරතනෙ අන්‌තරහිතෙ අනත්‌තමනො අහොසි, අනත්‌තමනතඤ්‌ච පටිසංවෙදෙසි. සො යෙන රාජිසි තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා රාජිසිං එතදවොච – ‘යග්‌ඝෙ, දෙව, ජානෙය්‍යාසි, දිබ්‌බං චක්‌කරතනං අන්‌තරහිත’න්‌ති. එවං වුත්‌තෙ, භික්‌ඛවෙ, රාජිසි රාජානං ඛත්‌තියං මුද්‌ධාභිසිත්‌තං එතදවොච – ‘මා ඛො ත්‌වං, තාත, දිබ්‌බෙ චක්‌කරතනෙ අන්‌තරහිතෙ අනත්‌තමනො අහොසි, මා අනත්‌තමනතඤ්‌ච පටිසංවෙදෙසි, න හි තෙ, තාත, දිබ්‌බං චක්‌කරතනං පෙත්‌තිකං දායජ්‌ජං. ඉඞ්‌ඝ ත්‌වං, තාත, අරියෙ චක්‌කවත්‌තිවත්‌තෙ වත්‌තාහි. ඨානං ඛො පනෙතං විජ්‌ජති, යං තෙ අරියෙ චක්‌කවත්‌තිවත්‌තෙ වත්‌තමානස්‌ස තදහුපොසථෙ පන්‌නරසෙ සීසංන්‌හාතස්‌ස [සීසං නහාතස්‌ස (සී. පී.), සීසන්‌හාතස්‌ස (ස්‍යා.)] උපොසථිකස්‌ස උපරිපාසාදවරගතස්‌ස දිබ්‌බං චක්‌කරතනං පාතුභවිස්‌සති සහස්‌සාරං සනෙමිකං සනාභිකං සබ්‌බාකාරපරිපූර’න්‌ති.
චක්‌කවත්‌තිඅරියවත්‌තං
84. ‘‘‘කතමං පන තං, දෙව, අරියං චක්‌කවත්‌තිවත්‌ත’න්‌ති ? ‘තෙන හි ත්‌වං, තාත, ධම්‌මංයෙව නිස්‌සාය ධම්‌මං සක්‌කරොන්‌තො ධම්‌මං ගරුං කරොන්‌තො[ගරුකරොන්‌තො (සී. ස්‍යා. පී.)] ධම්‌මං මානෙන්‌තො ධම්‌මං පූජෙන්‌තො ධම්‌මං අපචායමානො ධම්‌මද්‌ධජො ධම්‌මකෙතු ධම්‌මාධිපතෙය්‍යො ධම්‌මිකං රක්‌ඛාවරණගුත්‌තිං සංවිදහස්‌සු අන්‌තොජනස්‌මිං බලකායස්‌මිං ඛත්‌තියෙසු අනුයන්‌තෙසු [අනුයුත්‌තෙසු (සී. පී.)] බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකෙසු නෙගමජානපදෙසු සමණබ්‍රාහ්‌මණෙසු මිගපක්‌ඛීසු. මා ච තෙ, තාත, විජිතෙ අධම්‌මකාරො පවත්‌තිත්‌ථ. යෙ ච තෙ, තාත, විජිතෙ අධනා අස්‌සු, තෙසඤ්‌ච ධනමනුප්‌පදෙය්‍යාසි[ධනමනුප්‌පදජ්‌ජෙය්‍යාසි (සී. ස්‍යා. පී.)]. යෙ ච තෙ, තාත, විජිතෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා මදප්‌පමාදා පටිවිරතා ඛන්‌තිසොරච්‌චෙ නිවිට්‌ඨා එකමත්‌තානං දමෙන්‌ති, එකමත්‌තානං සමෙන්‌ති, එකමත්‌තානං පරිනිබ්‌බාපෙන්‌ති, තෙ කාලෙන කාලං උපසඞ්‌කමිත්‌වා පරිපුච්‌ඡෙය්‍යාසි පරිග්‌ගණ්‌හෙය්‍යාසි – ‘‘කිං, භන්‌තෙ, කුසලං, කිං අකුසලං, කිං සාවජ්‌ජං, කිං අනවජ්‌ජං, කිං සෙවිතබ්‌බං, කිං න සෙවිතබ්‌බං, කිං මෙ කරීයමානං දීඝරත්‌තං අහිතාය දුක්‌ඛාය අස්‌ස, කිං වා පන මෙ කරීයමානං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය අස්‌සා’’ති? තෙසං සුත්‌වා යං අකුසලං තං අභිනිවජ්‌ජෙය්‍යාසි, යං කුසලං තං සමාදාය වත්‌තෙය්‍යාසි. ඉදං ඛො, තාත, තං අරියං චක්‌කවත්‌තිවත්‌ත’න්‌ති.
චක්‌කරතනපාතුභාවො
85. ‘‘‘එවං, දෙවා’ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො රාජිසිස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා අරියෙ චක්‌කවත්‌තිවත්‌තෙ [අරියං චක්‌කවත්‌තිවත්‌තං (ක.)] වත්‌ති. තස්‌ස අරියෙ චක්‌කවත්‌තිවත්‌තෙ වත්‌තමානස්‌ස තදහුපොසථෙ පන්‌නරසෙ සීසංන්‌හාතස්‌ස උපොසථිකස්‌ස උපරිපාසාදවරගතස්‌ස දිබ්‌බං චක්‌කරතනං පාතුරහොසි සහස්‌සාරං සනෙමිකං සනාභිකං සබ්‌බාකාරපරිපූරං. දිස්‌වාන රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස එතදහොසි – ‘සුතං ඛො පන මෙතං – යස්‌ස රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස තදහුපොසථෙ පන්‌නරසෙ සීසංන්‌හාතස්‌ස උපොසථිකස්‌ස උපරිපාසාදවරගතස්‌ස දිබ්‌බං චක්‌කරතනං පාතුභවති සහස්‌සාරං සනෙමිකං සනාභිකං සබ්‌බාකාරපරිපූරං , සො හොති රාජා චක්‌කවත්‌තී’ති. අස්‌සං නු ඛො අහං රාජා චක්‌කවත්‌තීති.
‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො උට්‌ඨායාසනා එකංසං උතරාසඞ්‌ගං කරිත්‌වා වාමෙන හත්‌ථෙන භිඞ්‌කාරං ගහෙත්‌වා දක්‌ඛිණෙන හත්‌ථෙන චක්‌කරතනං අබ්‌භුක්‌කිරි – ‘පවත්‌තතු භවං චක්‌කරතනං, අභිවිජිනාතු භවං චක්‌කරතන’න්‌ති.
‘‘අථ ඛො තං, භික්‌ඛවෙ, චක්‌කරතනං පුරත්‌ථිමං දිසං පවත්‌ති, අන්‌වදෙව රාජා චක්‌කවත්‌තී සද්‌ධිං චතුරඞ්‌ගිනියා සෙනාය. යස්‌මිං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පදෙසෙ චක්‌කරතනං පතිට්‌ඨාසි, තත්‌ථ රාජා චක්‌කවත්‌තී වාසං උපගච්‌ඡි සද්‌ධිං චතුරඞ්‌ගිනියා සෙනාය. යෙ ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පුරත්‌ථිමාය දිසාය පටිරාජානො, තෙ රාජානං චක්‌කවත්‌තිං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවමාහංසු – ‘එහි ඛො, මහාරාජ, ස්‌වාගතං තෙ [සාගතං (සී. පී.)] මහාරාජ, සකං තෙ, මහාරාජ, අනුසාස, මහාරාජා’ති. රාජා චක්‌කවත්‌තී එවමාහ – ‘පාණො න හන්‌තබ්‌බො, අදින්‌නං නාදාතබ්‌බං, කාමෙසුමිච්‌ඡා න චරිතබ්‌බා, මුසා න භාසිතබ්‌බා, මජ්‌ජං න පාතබ්‌බං, යථාභුත්‌තඤ්‌ච භුඤ්‌ජථා’ති. යෙ ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පුරත්‌ථිමාය දිසාය පටිරාජානො, තෙ රඤ්‌ඤො චක්‌කවත්‌තිස්‌ස අනුයන්‌තා [අනුයුත්‌තා (සී. පී.)] අහෙසුං.
86. ‘‘අථ ඛො තං, භික්‌ඛවෙ, චක්‌කරතනං පුරත්‌ථිමං සමුද්‌දං අජ්‌ඣොගාහෙත්‌වා [අජ්‌ඣොගහෙත්‌වා (සී. ස්‍යා. පී.)] පච්‌චුත්‌තරිත්‌වා දක්‌ඛිණං දිසං පවත්‌ති…පෙ.… දක්‌ඛිණං සමුද්‌දං අජ්‌ඣොගාහෙත්‌වා පච්‌චුත්‌තරිත්‌වා පච්‌ඡිමං දිසං පවත්‌ති, අන්‌වදෙව රාජා චක්‌කවත්‌තී සද්‌ධිං චතුරඞ්‌ගිනියා සෙනාය. යස්‌මිං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පදෙසෙ චක්‌කරතනං පතිට්‌ඨාසි, තත්‌ථ රාජා චක්‌කවත්‌තී වාසං උපගච්‌ඡි සද්‌ධිං චතුරඞ්‌ගිනියා සෙනාය. යෙ ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පච්‌ඡිමාය දිසාය පටිරාජානො, තෙ රාජානං චක්‌කවත්‌තිං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවමාහංසු – ‘එහි ඛො, මහාරාජ, ස්‌වාගතං තෙ, මහාරාජ, සකං තෙ, මහාරාජ, අනුසාස, මහාරාජා’ති. රාජා චක්‌කවත්‌තීඑවමාහ – ‘පාණො න හන්‌තබ්‌බො, අදින්‌නං නාදාතබ්‌බං, කාමෙසුමිච්‌ඡා න චරිතබ්‌බා, මුසා න භාසිතබ්‌බා, මජ්‌ජං න පාතබ්‌බං, යථාභුත්‌තඤ්‌ච භුඤ්‌ජථා’ති. යෙ ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පච්‌ඡිමාය දිසාය පටිරාජානො, තෙ රඤ්‌ඤො චක්‌කවත්‌තිස්‌ස අනුයන්‌තා අහෙසුං.
87. ‘‘අථ ඛො තං, භික්‌ඛවෙ, චක්‌කරතනං පච්‌ඡිමං සමුද්‌දං අජ්‌ඣොගාහෙත්‌වා පච්‌චුත්‌තරිත්‌වා උත්‌තරං දිසං පවත්‌ති, අන්‌වදෙව රාජා චක්‌කවත්‌තී සද්‌ධිං චතුරඞ්‌ගිනියා සෙනාය. යස්‌මිං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, පදෙසෙ චක්‌කරතනං පතිට්‌ඨාසි, තත්‌ථ රාජා චක්‌කවත්‌තී වාසං උපගච්‌ඡි සද්‌ධිං චතුරඞ්‌ගිනියා සෙනාය. යෙ ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, උත්‌තරාය දිසාය පටිරාජානො, තෙ රාජානං චක්‌කවත්‌තිං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවමාහංසු – ‘එහි ඛො, මහාරාජ, ස්‌වාගතං තෙ, මහාරාජ , සකං තෙ, මහාරාජ, අනුසාස, මහාරාජා’ති. රාජා චක්‌කවත්‌තී එවමාහ – ‘පාණො න හන්‌තබ්‌බො, අදින්‌නං නාදාතබ්‌බං, කාමෙසුමිච්‌ඡා න චරිතබ්‌බා, මුසා න භාසිතබ්‌බා, මජ්‌ජං න පාතබ්‌බං, යථාභුත්‌තඤ්‌ච භුඤ්‌ජථා’ති. යෙ ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, උත්‌තරාය දිසාය පටිරාජානො, තෙ රඤ්‌ඤො චක්‌කවත්‌තිස්‌ස අනුයන්‌තා අහෙසුං.
‘‘අථ ඛො තං, භික්‌ඛවෙ, චක්‌කරතනං සමුද්‌දපරියන්‌තං පථවිං අභිවිජිනිත්‌වා තමෙව රාජධානිං පච්‌චාගන්‌ත්‌වා රඤ්‌ඤො චක්‌කවත්‌තිස්‌ස අන්‌තෙපුරද්‌වාරෙ අත්‌ථකරණපමුඛෙ [අඩ්‌ඩකරණපමුඛෙ (ක.)] අක්‌ඛාහතං මඤ්‌ඤෙ අට්‌ඨාසි රඤ්‌ඤො චක්‌කවත්‌තිස්‌ස අන්‌තෙපුරං උපසොභයමානං.
දුතියාදිචක්‌කවත්‌තිකථා
88. ‘‘දුතියොපි ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා චක්‌කවත්‌තී…පෙ.… තතියොපි ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා චක්‌කවත්‌තී… චතුත්‌ථොපි ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා චක්‌කවත්‌තී… පඤ්‌චමොපි ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා චක්‌කවත්‌තී… ඡට්‌ඨොපි ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා චක්‌කවත්‌තී… සත්‌තමොපි ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා චක්‌කවත්‌තී බහුන්‌නං වස්‌සානං බහුන්‌නං වස්‌සසතානං බහුන්‌නං වස්‌සසහස්‌සානං අච්‌චයෙන අඤ්‌ඤතරං පුරිසං ආමන්‌තෙසි – ‘යදා ත්‌වං, අම්‌භො පුරිස, පස්‌සෙය්‍යාසි දිබ්‌බං චක්‌කරතනං ඔසක්‌කිතං ඨානා චුතං, අථ මෙ ආරොචෙය්‍යාසී’ති. ‘එවං, දෙවා’ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, සො පුරිසො රඤ්‌ඤො චක්‌කවත්‌තිස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි. අද්‌දසා ඛො , භික්‌ඛවෙ, සො පුරිසො බහුන්‌නං වස්‌සානං බහුන්‌නං වස්‌සසතානං බහුන්‌නං වස්‌සසහස්‌සානං අච්‌චයෙන දිබ්‌බං චක්‌කරතනං ඔසක්‌කිතං ඨානා චුතං. දිස්‌වාන යෙන රාජා චක්‌කවත්‌තී තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා රාජානං චක්‌කවත්‌තිං එතදවොච – ‘යග්‌ඝෙ , දෙව, ජානෙය්‍යාසි, දිබ්‌බං තෙ චක්‌කරතනං ඔසක්‌කිතං ඨානා චුත’න්‌ති?
89. ‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා චක්‌කවත්‌තී ජෙට්‌ඨපුත්‌තං කුමාරං ආමන්‌තාපෙත්‌වා එතදවොච – ‘දිබ්‌බං කිර මෙ, තාත කුමාර, චක්‌කරතනං ඔසක්‌කිතං, ඨානා චුතං, සුතං ඛො පන මෙතං – යස්‌ස රඤ්‌ඤො චක්‌කවත්‌තිස්‌ස දිබ්‌බං චක්‌කරතනං ඔසක්‌කති, ඨානා චවති, න දානි තෙන රඤ්‌ඤා චිරං ජීවිතබ්‌බං හොතීති. භුත්‌තා ඛො පන මෙ මානුසකා කාමා, සමයො දානි මෙ දිබ්‌බෙ කාමෙ පරියෙසිතුං, එහි ත්‌වං, තාත කුමාර, ඉමං සමුද්‌දපරියන්‌තං පථවිං පටිපජ්‌ජ . අහං පන කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිස්‌සාමී’ති.
‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා චක්‌කවත්‌තී ජෙට්‌ඨපුත්‌තං කුමාරං සාධුකං රජ්‌ජෙ සමනුසාසිත්‌වා කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජි. සත්‌තාහපබ්‌බජිතෙ ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, රාජිසිම්‌හි දිබ්‌බං චක්‌කරතනං අන්‌තරධායි.
90. ‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤතරො පුරිසො යෙන රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා රාජානං ඛත්‌තියං මුද්‌ධාභිසිත්‌තං එතදවොච – ‘යග්‌ඝෙ, දෙව, ජානෙය්‍යාසි, දිබ්‌බං චක්‌කරතනං අන්‌තරහිත’න්‌ති? අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො දිබ්‌බෙ චක්‌කරතනෙ අන්‌තරහිතෙ අනත්‌තමනො අහොසි. අනත්‌තමනතඤ්‌ච පටිසංවෙදෙසි; නො ච ඛො රාජිසිං උපසඞ්‌කමිත්‌වා අරියං චක්‌කවත්‌තිවත්‌තං පුච්‌ඡි. සො සමතෙනෙව සුදං ජනපදං පසාසති. තස්‌ස සමතෙන ජනපදං පසාසතො පුබ්‌බෙනාපරං ජනපදා න පබ්‌බන්‌ති, යථා තං පුබ්‌බකානං රාජූනං අරියෙ චක්‌කවත්‌තිවත්‌තෙ වත්‌තමානානං.
‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, අමච්‌චා පාරිසජ්‌ජා ගණකමහාමත්‌තා අනීකට්‌ඨා දොවාරිකා මන්‌තස්‌සාජීවිනො සන්‌නිපතිත්‌වා රාජානං ඛත්‌තියං මුද්‌ධාභිසිත්‌තං එතදවොචුං – ‘න ඛො තෙ, දෙව, සමතෙන (සුදං) ජනපදං පසාසතො පුබ්‌බෙනාපරං ජනපදා පබ්‌බන්‌ති, යථා තං පුබ්‌බකානං රාජූනං අරියෙ චක්‌කවත්‌තිවත්‌තෙ වත්‌තමානානං. සංවිජ්‌ජන්‌ති ඛො තෙ, දෙව, විජිතෙ අමච්‌චා පාරිසජ්‌ජා ගණකමහාමත්‌තා අනීකට්‌ඨා දොවාරිකා මන්‌තස්‌සාජීවිනො මයඤ්‌චෙව අඤ්‌ඤෙ ච [අඤ්‌ඤෙ ච පණ්‌ඩිතෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණෙ පුච්‌ඡෙය්‍යාසි (ක.)] යෙ මයං අරියං චක්‌කවත්‌තිවත්‌තං ධාරෙම. ඉඞ්‌ඝ ත්‌වං, දෙව, අම්‌හෙ අරියං චක්‌කවත්‌තිවත්‌තං පුච්‌ඡ. තස්‌ස තෙ මයං අරියං චක්‌කවත්‌තිවත්‌තං පුට්‌ඨා බ්‍යාකරිස්‌සාමා’ති.
ආයුවණ්‌ණාදිපරියානිකථා
91. ‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො අමච්‌චෙ පාරිසජ්‌ජෙ ගණකමහාමත්‌තෙ අනීකට්‌ඨෙ දොවාරිකෙ මන්‌තස්‌සාජීවිනො සන්‌නිපාතෙත්‌වා අරියං චක්‌කවත්‌තිවත්‌තං පුච්‌ඡි. තස්‌ස තෙ අරියං චක්‌කවත්‌තිවත්‌තං පුට්‌ඨා බ්‍යාකරිංසු. තෙසං සුත්‌වා ධම්‌මිකඤ්‌හි ඛො රක්‌ඛාවරණගුත්‌තිං සංවිදහි, නො ච ඛො අධනානං ධනමනුප්‌පදාසි. අධනානං ධනෙ අනනුප්‌පදියමානෙ දාලිද්‌දියං වෙපුල්‌ලමගමාසි. දාලිද්‌දියෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ අඤ්‌ඤතරො පුරිසො පරෙසං අදින්‌නංථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියි. තමෙනං අග්‌ගහෙසුං. ගහෙත්‌වා රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස දස්‌සෙසුං – ‘අයං, දෙව, පුරිසො පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියී’ති. එවං වුත්‌තෙ, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො තං පුරිසං එතදවොච – ‘සච්‌චං කිර ත්‌වං, අම්‌භො පුරිස, පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියී’ති [ආදියසීති (ස්‍යා.)]? ‘සච්‌චං, දෙවා’ති. ‘කිං කාරණා’ති? ‘න හි, දෙව, ජීවාමී’ති. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො තස්‌ස පුරිසස්‌ස ධනමනුප්‌පදාසි – ‘ඉමිනා ත්‌වං, අම්‌භො පුරිස, ධනෙන අත්‌තනා ච ජීවාහි, මාතාපිතරො ච පොසෙහි, පුත්‌තදාරඤ්‌ච පොසෙහි, කම්‌මන්‌තෙ ච පයොජෙහි, සමණබ්‍රාහ්‌මණෙසු [සමණෙසු බ්‍රාහ්‌මණෙසු (බහූසු)] උද්‌ධග්‌ගිකං දක්‌ඛිණං පතිට්‌ඨාපෙහි සොවග්‌ගිකං සුඛවිපාකං සග්‌ගසංවත්‌තනික’න්‌ති. ‘එවං, දෙවා’ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, සො පුරිසො රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි.
‘‘අඤ්‌ඤතරොපි ඛො, භික්‌ඛවෙ, පුරිසො පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියි. තමෙනං අග්‌ගහෙසුං. ගහෙත්‌වා රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස දස්‌සෙසුං – ‘අයං, දෙව, පුරිසො පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියී’ති. එවං වුත්‌තෙ, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො තං පුරිසං එතදවොච – ‘සච්‌චං කිර ත්‌වං, අම්‌භො පුරිස, පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියී’ති? ‘සච්‌චං, දෙවා’ති. ‘කිං කාරණා’ති? ‘න හි, දෙව, ජීවාමී’ති. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො තස්‌ස පුරිසස්‌ස ධනමනුප්‌පදාසි – ‘ඉමිනා ත්‌වං, අම්‌භො පුරිස, ධනෙන අත්‌තනා ච ජීවාහි, මාතාපිතරො ච පොසෙහි, පුත්‌තදාරඤ්‌ච පොසෙහි, කම්‌මන්‌තෙ ච පයොජෙහි, සමණබ්‍රාහ්‌මණෙසු උද්‌ධග්‌ගිකං දක්‌ඛිණං පතිට්‌ඨාපෙහි සොවග්‌ගිකං සුඛවිපාකං සග්‌ගසංවත්‌තනික’න්‌ති. ‘එවං, දෙවා’ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, සො පුරිසො රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි .
92. ‘‘අස්‌සොසුං ඛො, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සා – ‘යෙ කිර, භො, පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියන්‌ති, තෙසං රාජා ධනමනුප්‌පදෙතී’ති. සුත්‌වාන තෙසං එතදහොසි – ‘යංනූන මයම්‌පි පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියෙය්‍යාමා’ති. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤතරො පුරිසො පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියි. තමෙනං අග්‌ගහෙසුං. ගහෙත්‌වා රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස දස්‌සෙසුං – ‘අයං, දෙව, පුරිසො පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියී’ති. එවං වුත්‌තෙ, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො තං පුරිසං එතදවොච – ‘සච්‌චං කිර ත්‌වං, අම්‌භො පුරිස, පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියී’ති? ‘සච්‌චං, දෙවා’ති. ‘කිං කාරණා’ති? ‘න හි, දෙව, ජීවාමී’ති. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස එතදහොසි – ‘සචෙ ඛො අහං යො යො පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියිස්‌සති, තස්‌ස තස්‌ස ධනමනුප්‌පදස්‌සාමි, එවමිදං අදින්‌නාදානං පවඩ්‌ඪිස්‌සති. යංනූනාහං ඉමං පුරිසං සුනිසෙධං නිසෙධෙය්‍යං, මූලඝච්‌චං[මූලඝච්‌ඡං (ස්‍යා.), මූලඡෙජ්‌ජ (ක.)] කරෙය්‍යං, සීසමස්‌ස ඡින්‌දෙය්‍ය’න්‌ති. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො පුරිසෙ ආණාපෙසි – ‘තෙන හි, භණෙ, ඉමං පුරිසං දළ්‌හාය රජ්‌ජුයා පච්‌ඡාබාහං [පච්‌ඡාබාහුං (ස්‍යා.)] ගාළ්‌හබන්‌ධනං බන්‌ධිත්‌වා ඛුරමුණ්‌ඩං කරිත්‌වා ඛරස්‌සරෙන පණවෙන රථිකාය රථිකං සිඞ්‌ඝාටකෙන සිඞ්‌ඝාටකං පරිනෙත්‌වා දක්‌ඛිණෙන ද්‌වාරෙන නික්‌ඛමිත්‌වා දක්‌ඛිණතො නගරස්‌ස සුනිසෙධං නිසෙධෙථ, මූලඝච්‌චං කරොථ, සීසමස්‌ස ඡින්‌දථා’ති. ‘එවං, දෙවා’ති ඛො, භික්‌ඛවෙ, තෙ පුරිසා රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස පටිස්‌සුත්‌වා තං පුරිසං දළ්‌හාය රජ්‌ජුයා පච්‌ඡාබාහං ගාළ්‌හබන්‌ධනං බන්‌ධිත්‌වා ඛුරමුණ්‌ඩං කරිත්‌වා ඛරස්‌සරෙන පණවෙන රථිකාය රථිකං සිඞ්‌ඝාටකෙන සිඞ්‌ඝාටකං පරිනෙත්‌වා දක්‌ඛිණෙන ද්‌වාරෙන නික්‌ඛමිත්‌වා දක්‌ඛිණතො නගරස්‌ස සුනිසෙධං නිසෙධෙසුං, මූලඝච්‌චං අකංසු, සීසමස්‌ස ඡින්‌දිංසු.
93. ‘‘අස්‌සොසුං ඛො, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සා – ‘යෙ කිර, භො, පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියන්‌ති, තෙ රාජා සුනිසෙධං නිසෙධෙති, මූලඝච්‌චං කරොති, සීසානි තෙසං ඡින්‌දතී’ති. සුත්‌වාන තෙසං එතදහොසි – ‘යංනූන මයම්‌පි තිණ්‌හානි සත්‌ථානි කාරාපෙස්‌සාම [කාරාපෙය්‍යාම (ස්‍යා. පී.) කාරාපෙය්‍යාමාති (ක. සී.)], තිණ්‌හානි සත්‌ථානි කාරාපෙත්‌වා යෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියිස්‌සාම, තෙ සුනිසෙධං නිසෙධෙස්‌සාම, මූලඝච්‌චං කරිස්‌සාම, සීසානි තෙසං ඡින්‌දිස්‌සාමා’ති. තෙ තිණ්‌හානි සත්‌ථානි කාරාපෙසුං, තිණ්‌හානි සත්‌ථානි කාරාපෙත්‌වා ගාමඝාතම්‌පි උපක්‌කමිංසු කාතුං, නිගමඝාතම්‌පි උපක්‌කමිංසු කාතුං, නගරඝාතම්‌පි උපක්‌කමිංසු කාතුං, පන්‌ථදුහනම්‌පි [පන්‌ථදූහනංපි (සී. ස්‍යා. පී.)] උපක්‌කමිංසු කාතුං. යෙසං තෙ අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියන්‌ති, තෙ සුනිසෙධං නිසෙධෙන්‌ති, මූලඝච්‌චං කරොන්‌ති, සීසානි තෙසං ඡින්‌දන්‌ති.
94. ‘‘ඉති ඛො, භික්‌ඛවෙ, අධනානං ධනෙ අනනුප්‌පදියමානෙ දාලිද්‌දියං වෙපුල්‌ලමගමාසි, දාලිද්‌දියෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ අදින්‌නාදානං වෙපුල්‌ලමගමාසි, අදින්‌නාදානෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ සත්‌ථං වෙපුල්‌ලමගමාසි, සත්‌ථෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ පාණාතිපාතො වෙපුල්‌ලමගමාසි, පාණාතිපාතෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ තෙසං සත්‌තානං ආයුපි පරිහායි, වණ්‌ණොපි පරිහායි. තෙසං ආයුනාපි පරිහායමානානං වණ්‌ණෙනපි පරිහායමානානං අසීතිවස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං චත්‌තාරීසවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා අහෙසුං.
‘‘චත්‌තාරීසවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු අඤ්‌ඤතරො පුරිසො පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියි. තමෙනං අග්‌ගහෙසුං. ගහෙත්‌වා රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස දස්‌සෙසුං – ‘අයං, දෙව, පුරිසො පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියී’ති. එවං වුත්‌තෙ, භික්‌ඛවෙ, රාජා ඛත්‌තියො මුද්‌ධාභිසිත්‌තො තං පුරිසං එතදවොච – ‘සච්‌චං කිර ත්‌වං, අම්‌භො පුරිස, පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියී’ති? ‘න හි, දෙවා’ති සම්‌පජානමුසා අභාසි.
95. ‘‘ඉති ඛො, භික්‌ඛවෙ, අධනානං ධනෙ අනනුප්‌පදියමානෙ දාලිද්‌දියං වෙපුල්‌ලමගමාසි. දාලිද්‌දියෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ අදින්‌නාදානං වෙපුල්‌ලමගමාසි, අදින්‌නාදානෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ සත්‌ථං වෙපුල්‌ලමගමාසි. සත්‌ථෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ පාණාතිපාතො වෙපුල්‌ලමගමාසි, පාණාතිපාතෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ මුසාවාදො වෙපුල්‌ලමගමාසි , මුසාවාදෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ තෙසං සත්‌තානං ආයුපි පරිහායි, වණ්‌ණොපි පරිහායි. තෙසං ආයුනාපි පරිහායමානානං වණ්‌ණෙනපි පරිහායමානානං චත්‌තාරීසවස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං වීසතිවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා අහෙසුං.
‘‘වීසතිවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු , භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු අඤ්‌ඤතරො පුරිසො පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියි. තමෙනං අඤ්‌ඤතරො පුරිසො රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාභිසිත්‌තස්‌ස ආරොචෙසි – ‘ඉත්‌ථන්‌නාමො, දෙව, පුරිසො පරෙසං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියී’ති පෙසුඤ්‌ඤමකාසි.
96. ‘‘ඉති ඛො, භික්‌ඛවෙ, අධනානං ධනෙ අනනුප්‌පදියමානෙ දාලිද්‌දියං වෙපුල්‌ලමගමාසි. දාලිද්‌දියෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ අදින්‌නාදානං වෙපුල්‌ලමගමාසි, අදින්‌නාදානෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ සත්‌ථං වෙපුල්‌ලමගමාසි, සත්‌ථෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ පාණාතිපාතො වෙපුල්‌ලමගමාසි, පාණාතිපාතෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ මුසාවාදො වෙපුල්‌ලමගමාසි, මුසාවාදෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ පිසුණා වාචා වෙපුල්‌ලමගමාසි, පිසුණාය වාචාය වෙපුල්‌ලං ගතාය තෙසං සත්‌තානං ආයුපි පරිහායි, වණ්‌ණොපි පරිහායි. තෙසං ආයුනාපි පරිහායමානානං වණ්‌ණෙනපි පරිහායමානානං වීසතිවස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං දසවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා අහෙසුං.
‘‘දසවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු එකිදං සත්‌තා වණ්‌ණවන්‌තො හොන්‌ති, එකිදං සත්‌තා දුබ්‌බණ්‌ණා. තත්‌ථ යෙ තෙ සත්‌තා දුබ්‌බණ්‌ණා, තෙ වණ්‌ණවන්‌තෙ සත්‌තෙ අභිජ්‌ඣායන්‌තා පරෙසං දාරෙසු චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජිංසු.
97. ‘‘ඉති ඛො, භික්‌ඛවෙ, අධනානං ධනෙ අනනුප්‌පදියමානෙ දාලිද්‌දියං වෙපුල්‌ලමගමාසි. දාලිද්‌දියෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ…පෙ.… කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරො වෙපුල්‌ලමගමාසි, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ තෙසං සත්‌තානං ආයුපි පරිහායි, වණ්‌ණොපි පරිහායි. තෙසං ආයුනාපි පරිහායමානානං වණ්‌ණෙනපිපරිහායමානානං දසවස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං පඤ්‌චවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා අහෙසුං.
98. ‘‘පඤ්‌චවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ , මනුස්‌සෙසු ද්‌වෙ ධම්‌මා වෙපුල්‌ලමගමංසු – ඵරුසාවාචා සම්‌ඵප්‌පලාපො ච. ද්‌වීසු ධම්‌මෙසු වෙපුල්‌ලං ගතෙසු තෙසං සත්‌තානං ආයුපි පරිහායි, වණ්‌ණොපි පරිහායි. තෙසං ආයුනාපි පරිහායමානානං වණ්‌ණෙනපි පරිහායමානානං පඤ්‌චවස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං අප්‌පෙකච්‌චෙ අඩ්‌ඪතෙය්‍යවස්‌සසහස්‌සායුකා, අප්‌පෙකච්‌චෙ ද්‌වෙවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා අහෙසුං.
99. ‘‘අඩ්‌ඪතෙය්‍යවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු අභිජ්‌ඣාබ්‍යාපාදා වෙපුල්‌ලමගමංසු. අභිජ්‌ඣාබ්‍යාපාදෙසු වෙපුල්‌ලං ගතෙසු තෙසං සත්‌තානං ආයුපි පරිහායි, වණ්‌ණොපි පරිහායි. තෙසං ආයුනාපි පරිහායමානානං වණ්‌ණෙනපි පරිහායමානානං අඩ්‌ඪතෙය්‍යවස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං වස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා අහෙසුං.
100. ‘‘වස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි වෙපුල්‌ලමගමාසි. මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා වෙපුල්‌ලං ගතාය තෙසං සත්‌තානං ආයුපි පරිහායි, වණ්‌ණොපි පරිහායි. තෙසං ආයුනාපි පරිහායමානානං වණ්‌ණෙනපි පරිහායමානානං වස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං පඤ්‌චවස්‌සසතායුකා පුත්‌තා අහෙසුං.
101. ‘‘පඤ්‌චවස්‌සසතායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු තයො ධම්‌මා වෙපුල්‌ලමගමංසු. අධම්‌මරාගො විසමලොභො මිච්‌ඡාධම්‌මො. තීසු ධම්‌මෙසු වෙපුල්‌ලං ගතෙසු තෙසං සත්‌තානං ආයුපි පරිහායි, වණ්‌ණොපි පරිහායි. තෙසං ආයුනාපි පරිහායමානානං වණ්‌ණෙනපි පරිහායමානානං පඤ්‌චවස්‌සසතායුකානං මනුස්‌සානං අප්‌පෙකච්‌චෙ අඩ්‌ඪතෙය්‍යවස්‌සසතායුකා, අප්‌පෙකච්‌චෙ ද්‌වෙවස්‌සසතායුකා පුත්‌තා අහෙසුං.
‘‘අඩ්‌ඪතෙය්‍යවස්‌සසතායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ , මනුස්‌සෙසු ඉමෙ ධම්‌මා වෙපුල්‌ලමගමංසු. අමත්‌තෙය්‍යතා අපෙත්‌තෙය්‍යතා අසාමඤ්‌ඤතා අබ්‍රහ්‌මඤ්‌ඤතා න කුලෙ ජෙට්‌ඨාපචායිතා.
102. ‘‘ඉති ඛො, භික්‌ඛවෙ, අධනානං ධනෙ අනනුප්‌පදියමානෙ දාලිද්‌දියං වෙපුල්‌ලමගමාසි. දාලිද්‌දියෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ අදින්‌නාදානං වෙපුල්‌ලමගමාසි. අදින්‌නාදානෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ සත්‌ථං වෙපුල්‌ලමගමාසි. සත්‌ථෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ පාණාතිපාතො වෙපුල්‌ලමගමාසි. පාණාතිපාතෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ මුසාවාදො වෙපුල්‌ලමගමාසි. මුසාවාදෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ පිසුණා වාචා වෙපුල්‌ලමගමාසි. පිසුණාය වාචාය වෙපුල්‌ලං ගතාය කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරො වෙපුල්‌ලමගමාසි. කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරෙ වෙපුල්‌ලං ගතෙ ද්‌වෙ ධම්‌මා වෙපුල්‌ලමගමංසු, ඵරුසා වාචා සම්‌ඵප්‌පලාපො ච. ද්‌වීසු ධම්‌මෙසු වෙපුල්‌ලං ගතෙසු අභිජ්‌ඣාබ්‍යාපාදා වෙපුල්‌ලමගමංසු. අභිජ්‌ඣාබ්‍යාපාදෙසු වෙපුල්‌ලං ගතෙසු මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි වෙපුල්‌ලමගමාසි. මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා වෙපුල්‌ලං ගතාය තයො ධම්‌මා වෙපුල්‌ලමගමංසු, අධම්‌මරාගො විසමලොභො මිච්‌ඡාධම්‌මො. තීසු ධම්‌මෙසු වෙපුල්‌ලං ගතෙසු ඉමෙ ධම්‌මා වෙපුල්‌ලමගමංසු, අමත්‌තෙය්‍යතා අපෙත්‌තෙය්‍යතා අසාමඤ්‌ඤතා අබ්‍රහ්‌මඤ්‌ඤතා න කුලෙ ජෙට්‌ඨාපචායිතා. ඉමෙසු ධම්‌මෙසු වෙපුල්‌ලං ගතෙසු තෙසං සත්‌තානං ආයුපි පරිහායි, වණ්‌ණොපි පරිහායි. තෙසං ආයුනාපි පරිහායමානානං වණ්‌ණෙනපි පරිහායමානානං අඩ්‌ඪතෙය්‍යවස්‌සසතායුකානං මනුස්‌සානං වස්‌සසතායුකා පුත්‌තා අහෙසුං.
දසවස්‌සායුකසමයො
103. ‘‘භවිස්‌සති , භික්‌ඛවෙ, සො සමයො, යං ඉමෙසං මනුස්‌සානං දසවස්‌සායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති. දසවස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු පඤ්‌චවස්‌සිකා[පඤ්‌චමාසිකා (ක. සී.)] කුමාරිකා අලංපතෙය්‍යා භවිස්‌සන්‌ති. දසවස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු ඉමානි රසානි අන්‌තරධායිස්‌සන්‌ති, සෙය්‍යථිදං, සප්‌පි නවනීතං තෙලං මධු ඵාණිතං ලොණං. දසවස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු කුද්‍රූසකො අග්‌ගං භොජනානං [අග්‌ගභොජනං (ස්‍යා.)] භවිස්‌සති. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, එතරහි සාලිමංසොදනො අග්‌ගං භොජනානං; එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, දසවස්‌සායුකෙසු මනුස්‌සෙසු කුද්‍රූසකො අග්‌ගං භොජනානං භවිස්‌සති.
‘‘දසවස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු දස කුසලකම්‌මපථා සබ්‌බෙන සබ්‌බං අන්‌තරධායිස්‌සන්‌ති, දස අකුසලකම්‌මපථා අතිබ්‍යාදිප්‌පිස්‌සන්‌ති [අතිවිය දිප්‌පිස්‌සන්‌ති (ස්‍යා. පී.), අතිව්‍යාදිප්‌පිස්‌සන්‌ති (සී.)]. දසවස්‌සායුකෙසු , භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු කුසලන්‌තිපි න භවිස්‌සති, කුතො පන කුසලස්‌ස කාරකො. දසවස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු යෙ තෙ භවිස්‌සන්‌ති අමත්‌තෙය්‍යා අපෙත්‌තෙය්‍යා අසාමඤ්‌ඤා අබ්‍රහ්‌මඤ්‌ඤා න කුලෙ ජෙට්‌ඨාපචායිනො, තෙ පුජ්‌ජා ච භවිස්‌සන්‌ති පාසංසා ච. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, එතරහි මත්‌තෙය්‍යා පෙත්‌තෙය්‍යා සාමඤ්‌ඤා බ්‍රහ්‌මඤ්‌ඤා කුලෙ ජෙට්‌ඨාපචායිනො පුජ්‌ජා ච පාසංසා ච; එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, දසවස්‌සායුකෙසු මනුස්‌සෙසු යෙ තෙ භවිස්‌සන්‌ති අමත්‌තෙය්‍යා අපෙත්‌තෙය්‍යා අසාමඤ්‌ඤා අබ්‍රහ්‌මඤ්‌ඤා න කුලෙ ජෙට්‌ඨාපචායිනො, තෙ පුජ්‌ජා ච භවිස්‌සන්‌ති පාසංසා ච.
‘‘දසවස්‌සායුකෙසු , භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු න භවිස්‌සති මාතාති වා මාතුච්‌ඡාති වා මාතුලානීති වා ආචරියභරියාති වා ගරූනං දාරාති වා. සම්‌භෙදං ලොකො ගමිස්‌සති යථා අජෙළකා කුක්‌කුටසූකරා සොණසිඞ්‌ගාලා [සොණසිගාලා (සී. පී.)].
‘‘දසවස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු තෙසං සත්‌තානං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤම්‌හි තිබ්‌බො ආඝාතො පච්‌චුපට්‌ඨිතො භවිස්‌සති තිබ්‌බො බ්‍යාපාදො තිබ්‌බො මනොපදොසො තිබ්‌බං වධකචිත්‌තං. මාතුපි පුත්‌තම්‌හි පුත්‌තස්‌සපි මාතරි; පිතුපි පුත්‌තම්‌හි පුත්‌තස්‌සපි පිතරි; භාතුපි භගිනියා භගිනියාපි භාතරි තිබ්‌බො ආඝාතො පච්‌චුපට්‌ඨිතො භවිස්‌සති තිබ්‌බො බ්‍යාපාදො තිබ්‌බො මනොපදොසො තිබ්‌බං වධකචිත්‌තං. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, මාගවිකස්‌ස මිගං දිස්‌වා තිබ්‌බො ආඝාතො පච්‌චුපට්‌ඨිතො හොති තිබ්‌බො බ්‍යාපාදො තිබ්‌බො මනොපදොසො තිබ්‌බං වධකචිත්‌තං; එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, දසවස්‌සායුකෙසු මනුස්‌සෙසු තෙසං සත්‌තානං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤම්‌හි තිබ්‌බො ආඝාතො පච්‌චුපට්‌ඨිතො භවිස්‌සති තිබ්‌බො බ්‍යාපාදො තිබ්‌බො මනොපදොසො තිබ්‌බං වධකචිත්‌තං. මාතුපි පුත්‌තම්‌හි පුත්‌තස්‌සපි මාතරි; පිතුපි පුත්‌තම්‌හි පුත්‌තස්‌සපි පිතරි; භාතුපි භගිනියා භගිනියාපි භාතරි තිබ්‌බො ආඝාතො පච්‌චුපට්‌ඨිතො භවිස්‌සති තිබ්‌බො බ්‍යාපාදො තිබ්‌බො මනොපදොසො තිබ්‌බං වධකචිත්‌තං.
104. ‘‘දසවස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු සත්‌තාහං සත්‌ථන්‌තරකප්‌පො භවිස්‌සති. තෙ අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤම්‌හි මිගසඤ්‌ඤං පටිලභිස්‌සන්‌ති. තෙසං තිණ්‌හානිසත්‌ථානි හත්‌ථෙසු පාතුභවිස්‌සන්‌ති. තෙ තිණ්‌හෙන සත්‌ථෙන ‘එස මිගො එස මිගො’ති අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං ජීවිතා වොරොපෙස්‌සන්‌ති.
‘‘අථ ඛො තෙසං, භික්‌ඛවෙ, සත්‌තානං එකච්‌චානං එවං භවිස්‌සති – ‘මා ච මයං කඤ්‌චි [කිඤ්‌චි (ක.)], මා ච අම්‌හෙ කොචි, යංනූන මයං තිණගහනං වා වනගහනං වා රුක්‌ඛගහනං වා නදීවිදුග්‌ගං වා පබ්‌බතවිසමං වා පවිසිත්‌වා වනමූලඵලාහාරා යාපෙය්‍යාමා’ති. තෙ තිණගහනං වා වනගහනං වා රුක්‌ඛගහනං වා නදීවිදුග්‌ගං වා පබ්‌බතවිසමං වා [තෙ තිණගහනං වනගහනං රුක්‌ඛගහනං නදීවිදුග්‌ගං පබ්‌බතවිසමං (සී. පී.)] පවිසිත්‌වා සත්‌තාහං වනමූලඵලාහාරා යාපෙස්‌සන්‌ති. තෙ තස්‌ස සත්‌තාහස්‌ස අච්‌චයෙන තිණගහනා වනගහනා රුක්‌ඛගහනා නදීවිදුග්‌ගා පබ්‌බතවිසමා නික්‌ඛමිත්‌වා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං ආලිඞ්‌ගිත්‌වා සභාගායිස්‌සන්‌ති සමස්‌සාසිස්‌සන්‌ති – ‘දිට්‌ඨා, භො, සත්‌තා ජීවසි, දිට්‌ඨා, භො, සත්‌තා ජීවසී’ති.
ආයුවණ්‌ණාදිවඩ්‌ඪනකථා
105. ‘‘අථ ඛො තෙසං, භික්‌ඛවෙ, සත්‌තානං එවං භවිස්‌සති – ‘මයං ඛො අකුසලානං ධම්‌මානං සමාදානහෙතු එවරූපං ආයතං ඤාතික්‌ඛයං පත්‌තා. යංනූන මයං කුසලං කරෙය්‍යාම. කිං කුසලං කරෙය්‍යාම? යංනූන මයං පාණාතිපාතා විරමෙය්‍යාම, ඉදං කුසලං ධම්‌මං සමාදාය වත්‌තෙය්‍යාමා’ති. තෙ පාණාතිපාතා විරමිස්‌සන්‌ති, ඉදං කුසලං ධම්‌මං සමාදාය වත්‌තිස්‌සන්‌ති. තෙ කුසලානං ධම්‌මානං සමාදානහෙතු ආයුනාපි වඩ්‌ඪිස්‌සන්‌ති, වණ්‌ණෙනපි වඩ්‌ඪිස්‌සන්‌ති . තෙසං ආයුනාපි වඩ්‌ඪමානානං වණ්‌ණෙනපි වඩ්‌ඪමානානං දසවස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං වීසතිවස්‌සායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති.
‘‘අථ ඛො තෙසං, භික්‌ඛවෙ, සත්‌තානං එවං භවිස්‌සති – ‘මයං ඛො කුසලානං ධම්‌මානං සමාදානහෙතු ආයුනාපි වඩ්‌ඪාම, වණ්‌ණෙනපි වඩ්‌ඪාම. යංනූන මයං භිය්‍යොසොමත්‌තාය කුසලං කරෙය්‍යාම. කිං කුසලං කරෙය්‍යාම? යංනූන මයං අදින්‌නාදානා විරමෙය්‍යාම… කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා විරමෙය්‍යාම… මුසාවාදා විරමෙය්‍යාම… පිසුණාය වාචාය විරමෙය්‍යාම… ඵරුසාය වාචාය විරමෙය්‍යාම… සම්‌ඵප්‌පලාපා විරමෙය්‍යාම… අභිජ්‌ඣං පජහෙය්‍යාම… බ්‍යාපාදං පජහෙය්‍යාම… මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං පජහෙය්‍යාම… තයො ධම්‌මෙ පජහෙය්‍යාම – අධම්‌මරාගං විසමලොභං මිච්‌ඡාධම්‌මං… යංනූන මයං මත්‌තෙය්‍යා අස්‌සාම පෙත්‌තෙය්‍යා සාමඤ්‌ඤා බ්‍රහ්‌මඤ්‌ඤා කුලෙ ජෙට්‌ඨාපචායිනො, ඉදං කුසලං ධම්‌මං සමාදාය වත්‌තෙය්‍යාමා’ති. තෙ මත්‌තෙය්‍යා භවිස්‌සන්‌ති පෙත්‌තෙය්‍යා සාමඤ්‌ඤා බ්‍රහ්‌මඤ්‌ඤා කුලෙ ජෙට්‌ඨාපචායිනො, ඉදං කුසලං ධම්‌මං සමාදාය වත්‌තිස්‌සන්‌ති.
‘‘තෙ කුසලානං ධම්‌මානං සමාදානහෙතු ආයුනාපි වඩ්‌ඪිස්‌සන්‌ති, වණ්‌ණෙනපි වඩ්‌ඪිස්‌සන්‌ති. තෙසං ආයුනාපි වඩ්‌ඪමානානං වණ්‌ණෙනපි වඩ්‌ඪමානානං වීසතිවස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං චත්‌තාරීසවස්‌සායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති… චත්‌තාරීසවස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං අසීතිවස්‌සායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති… අසීතිවස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං සට්‌ඨිවස්‌සසතායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති… සට්‌ඨිවස්‌සසතායුකානං මනුස්‌සානං වීසතිතිවස්‌සසතායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති… වීසතිතිවස්‌සසතායුකානං මනුස්‌සානං චත්‌තාරීසඡබ්‌බස්‌සසතායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති. චත්‌තාරීසඡබ්‌බස්‌සසතායුකානං මනුස්‌සානං ද්‌වෙවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති… ද්‌වෙවස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං චත්‌තාරිවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති… චත්‌තාරිවස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං අට්‌ඨවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති… අට්‌ඨවස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං වීසතිවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති… වීසතිවස්‌සසහස්‌සායුකානංමනුස්‌සානං චත්‌තාරීසවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති… චත්‌තාරීසවස්‌සසහස්‌සායුකානං මනුස්‌සානං අසීතිවස්‌සසහස්‌සායුකා පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති… අසීතිවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු පඤ්‌චවස්‌සසතිකා කුමාරිකා අලංපතෙය්‍යා භවිස්‌සන්‌ති.
සඞ්‌ඛරාජඋප්‌පත්‌ති
106. ‘‘අසීතිවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු තයො ආබාධා භවිස්‌සන්‌ති, ඉච්‌ඡා, අනසනං, ජරා. අසීතිවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු අයං ජම්‌බුදීපො ඉද්‌ධො චෙව භවිස්‌සති ඵීතො ච, කුක්‌කුටසම්‌පාතිකා ගාමනිගමරාජධානියො [ගාමනිගමජනපදා රාජධානියො (ක.)]. අසීතිවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු අයං ජම්‌බුදීපො අවීචි මඤ්‌ඤෙ ඵුටො භවිස්‌සති මනුස්‌සෙහි, සෙය්‍යථාපි නළවනං වා සරවනං [සාරවනං (ස්‍යා.)] වා. අසීතිවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු අයං බාරාණසී කෙතුමතී නාම රාජධානී භවිස්‌සති ඉද්‌ධා චෙව ඵීතා ච බහුජනා ච ආකිණ්‌ණමනුස්‌සා ච සුභික්‌ඛා ච. අසීතිවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු ඉමස්‌මිං ජම්‌බුදීපෙ චතුරාසීතිනගරසහස්‌සානි භවිස්‌සන්‌ති කෙතුමතීරාජධානීපමුඛානි. අසීතිවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු කෙතුමතියා රාජධානියා සඞ්‌ඛො නාම රාජා උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති චක්‌කවත්‌තී ධම්‌මිකො ධම්‌මරාජා චාතුරන්‌තොවිජිතාවී ජනපදත්‌ථාවරියප්‌පත්‌තො සත්‌තරතනසමන්‌නාගතො. තස්‌සිමානි සත්‌ත රතනානි භවිස්‌සන්‌ති, සෙය්‍යථිදං, චක්‌කරතනං හත්‌ථිරතනං අස්‌සරතනං මණිරතනං ඉත්‌ථිරතනං ගහපතිරතනං පරිණායකරතනමෙව සත්‌තමං. පරොසහස්‌සං ඛො පනස්‌ස පුත්‌තා භවිස්‌සන්‌ති සූරා වීරඞ්‌ගරූපා පරසෙනප්‌පමද්‌දනා. සො ඉමං පථවිං සාගරපරියන්‌තං අදණ්‌ඩෙන අසත්‌ථෙන ධම්‌මෙන අභිවිජිය අජ්‌ඣාවසිස්‌සති.
මෙත්‌තෙය්‍යබුද්‌ධුප්‌පාදො
107. ‘‘අසීතිවස්‌සසහස්‌සායුකෙසු, භික්‌ඛවෙ, මනුස්‌සෙසු මෙත්‌තෙය්‍යො නාම භගවා ලොකෙ උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා. සෙය්‍යථාපාහමෙතරහි ලොකෙ උප්‌පන්‌නො අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා. සො ඉමං ලොකං සදෙවකං සමාරකං සබ්‍රහ්‌මකං සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණිං පජං සදෙවමනුස්‌සං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙස්‌සති, සෙය්‍යථාපාහමෙතරහි ඉමං ලොකං සදෙවකං සමාරකං සබ්‍රහ්‌මකං සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණිං පජං සදෙවමනුස්‌සං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙමි. සො ධම්‌මං දෙසෙස්‌සති ආදිකල්‍යාණං මජ්‌ඣෙකල්‍යාණං පරියොසානකල්‍යාණං සාත්‌ථං සබ්‍යඤ්‌ජනං කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං පකාසෙස්‌සති; සෙය්‍යථාපාහමෙතරහි ධම්‌මං දෙසෙමි ආදිකල්‍යාණං මජ්‌ඣෙකල්‍යාණං පරියොසානකල්‍යාණං සාත්‌ථං සබ්‍යඤ්‌ජනං කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං පකාසෙමි. සො අනෙකසහස්‌සං [අනෙකසතසහස්‌සං (ක.)] භික්‌ඛුසංඝංපරිහරිස්‌සති, සෙය්‍යථාපාහමෙතරහි අනෙකසතං භික්‌ඛුසංඝං පරිහරාමි.
108. ‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, සඞ්‌ඛො නාම රාජා යො සො යූපො රඤ්‌ඤා මහාපනාදෙන කාරාපිතො. තං යූපං උස්‌සාපෙත්‌වා අජ්‌ඣාවසිත්‌වා තං දත්‌වා විස්‌සජ්‌ජිත්‌වා සමණබ්‍රාහ්‌මණකපණද්‌ධිකවණිබ්‌බකයාචකානං දානං දත්‌වා මෙත්‌තෙය්‍යස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස සන්‌තිකෙ කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිස්‌සති. සො එවං පබ්‌බජිතො සමානො එකො වූපකට්‌ඨො අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො නචිරස්‌සෙව යස්‌සත්‌ථාය කුලපුත්‌තා සම්‌මදෙව අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජන්‌ති, තදනුත්‌තරං බ්‍රහ්‌මචරියපරියොසානං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරිස්‌සති.
109. ‘‘අත්‌තදීපා, භික්‌ඛවෙ, විහරථ අත්‌තසරණා අනඤ්‌ඤසරණා, ධම්‌මදීපා ධම්‌මසරණා අනඤ්‌ඤසරණා. කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අත්‌තදීපො විහරති අත්‌තසරණො අනඤ්‌ඤසරණො ධම්‌මදීපො ධම්‌මසරණො අනඤ්‌ඤසරණො? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී…පෙ.… චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී…පෙ.… ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු අත්‌තදීපො විහරති අත්‌තසරණො අනඤ්‌ඤසරණො ධම්‌මදීපො ධම්‌මසරණො අනඤ්‌ඤසරණො.
භික්‌ඛුනොආයුවණ්‌ණාදිවඩ්‌ඪනකථා
110. ‘‘ගොචරෙ, භික්‌ඛවෙ, චරථ සකෙ පෙත්‌තිකෙ විසයෙ. ගොචරෙ, භික්‌ඛවෙ, චරන්‌තා සකෙ පෙත්‌තිකෙ විසයෙ ආයුනාපි වඩ්‌ඪිස්‌සථ, වණ්‌ණෙනපි වඩ්‌ඪිස්‌සථ, සුඛෙනපි වඩ්‌ඪිස්‌සථ, භොගෙනපි වඩ්‌ඪිස්‌සථ, බලෙනපි වඩ්‌ඪිස්‌සථ.
‘‘කිඤ්‌ච , භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො ආයුස්‌මිං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ඡන්‌දසමාධිපධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති, වීරියසමාධිපධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති, චිත්‌තසමාධිපධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති, වීමංසාසමාධිපධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති. සො ඉමෙසං චතුන්‌නං ඉද්‌ධිපාදානං භාවිතත්‌තා බහුලීකතත්‌තා ආකඞ්‌ඛමානො කප්‌පං වා තිට්‌ඨෙය්‍ය කප්‌පාවසෙසං වා. ඉදං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො ආයුස්‌මිං.
‘‘කිඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො වණ්‌ණස්‌මිං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු සීලවා හොති, පාතිමොක්‌ඛසංවරසංවුතො විහරති ආචාරගොචරසම්‌පන්‌නො, අණුමත්‌තෙසු වජ්‌ජෙසු භයදස්‌සාවී, සමාදාය සික්‌ඛති සික්‌ඛාපදෙසු. ඉදං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො වණ්‌ණස්‌මිං.
‘‘කිඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො සුඛස්‌මිං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා…පෙ.… දුතියං ඣානං…පෙ.… තතියං ඣානං…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. ඉදං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො, සුඛස්‌මිං.
‘‘කිඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො භොගස්‌මිං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති තථා දුතියං. තථා තතියං. තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. කරුණාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… මුදිතාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති. තථා දුතියං. තථා තතියං. තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. ඉදං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො භොගස්‌මිං.
‘‘කිඤ්‌ච , භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො බලස්‌මිං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. ඉදං ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො බලස්‌මිං.
‘‘නාහං, භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤං එකබලම්‌පි සමනුපස්‌සාමි යං එවං දුප්‌පසහං, යථයිදං, භික්‌ඛවෙ, මාරබලං. කුසලානං , භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මානං සමාදානහෙතු එවමිදං පුඤ්‌ඤං පවඩ්‌ඪතී’’ති. ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති.
චක්‌කවත්‌තිසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං තතියං.
No comments:
Post a Comment