9. ආටානාටියසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
පඨමභාණවාරො
275. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති ගිජ්‌ඣකූටෙ පබ්‌බතෙ. අථ ඛො චත්‌තාරො මහාරාජා [මහාරාජානො (ක.)] මහතියා ච යක්‌ඛසෙනාය මහතියා ච ගන්‌ධබ්‌බසෙනාය මහතියා ච කුම්‌භණ්‌ඩසෙනාය මහතියා ච නාගසෙනාය චතුද්‌දිසං රක්‌ඛං ඨපෙත්‌වා චතුද්‌දිසං ගුම්‌බං ඨපෙත්‌වා චතුද්‌දිසං ඔවරණං ඨපෙත්‌වා අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණා කෙවලකප්‌පං ගිජ්‌ඣකූටං පබ්‌බතං ඔභාසෙත්‌වා [ගිජ්‌ඣකූටං ඔභාසෙත්‌වා (සී. ස්‍යා. පී.)] යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. තෙපි ඛො යක්‌ඛා අප්‌පෙකච්‌චෙ භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු, අප්‌පෙකච්‌චෙ භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදිංසු, සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු, අප්‌පෙකච්‌චෙ යෙන භගවා තෙනඤ්‌ජලිං පණාමෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු, අප්‌පෙකච්‌චෙ නාමගොත්‌තං සාවෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු, අප්‌පෙකච්‌චෙ තුණ්‌හීභූතා එකමන්‌තං නිසීදිංසු.
276. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො වෙස්‌සවණො මහාරාජා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සන්‌ති හි, භන්‌තෙ, උළාරා යක්‌ඛා භගවතො අප්‌පසන්‌නා. සන්‌ති හි, භන්‌තෙ, උළාරා යක්‌ඛා භගවතො පසන්‌නා. සන්‌ති හි , භන්‌තෙ, මජ්‌ඣිමා යක්‌ඛා භගවතො අප්‌පසන්‌නා. සන්‌ති හි, භන්‌තෙ, මජ්‌ඣිමා යක්‌ඛා භගවතො පසන්‌නා. සන්‌ති හි, භන්‌තෙ, නීචා යක්‌ඛා භගවතො අප්‌පසන්‌නා. සන්‌ති හි, භන්‌තෙ, නීචා යක්‌ඛා භගවතො පසන්‌නා. යෙභුය්‍යෙන ඛො පන, භන්‌තෙ, යක්‌ඛා අප්‌පසන්‌නායෙව භගවතො. තං කිස්‌ස හෙතු? භගවා හි, භන්‌තෙ, පාණාතිපාතා වෙරමණියා ධම්‌මං දෙසෙති, අදින්‌නාදානා වෙරමණියා ධම්‌මං දෙසෙති, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා වෙරමණියා ධම්‌මං දෙසෙති, මුසාවාදා වෙරමණියා ධම්‌මං දෙසෙති, සුරාමෙරයමජ්‌ජප්‌පමාදට්‌ඨානා වෙරමණියා ධම්‌මං දෙසෙති. යෙභුය්‍යෙන ඛො පන, භන්‌තෙ, යක්‌ඛා අප්‌පටිවිරතායෙව පාණාතිපාතා, අප්‌පටිවිරතා අදින්‌නාදානා, අප්‌පටිවිරතා කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා, අප්‌පටිවිරතා මුසාවාදා, අප්‌පටිවිරතා සුරාමෙරයමජ්‌ජප්‌පමාදට්‌ඨානා . තෙසං තං හොති අප්‌පියං අමනාපං. සන්‌ති හි, භන්‌තෙ, භගවතො සාවකා අරඤ්‌ඤවනපත්‌ථානි පන්‌තානි සෙනාසනානි පටිසෙවන්‌ති අප්‌පසද්‌දානි අප්‌පනිග්‌ඝොසානි විජනවාතානි මනුස්‌සරාහස්‌සෙය්‍යකානි [මනුස්‌සරාහසෙය්‍යකානි (සී. ස්‍යා. පී.)] පටිසල්‌ලානසාරුප්‌පානි. තත්‌ථ සන්‌ති උළාරා යක්‌ඛා නිවාසිනො, යෙ ඉමස්‌මිං භගවතො පාවචනෙ අප්‌පසන්‌නා. තෙසං පසාදාය උග්‌ගණ්‌හාතු, භන්‌තෙ, භගවා ආටානාටියං රක්‌ඛං භික්‌ඛූනං භික්‌ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං ගුත්‌තියා රක්‌ඛාය අවිහිංසාය ඵාසුවිහාරායා’’ති. අධිවාසෙසි භගවා තුණ්‌හීභාවෙන.
අථ ඛො වෙස්‌සවණො මහාරාජා භගවතො අධිවාසනං විදිත්‌වා තායං වෙලායං ඉමං ආටානාටියං රක්‌ඛං අභාසි –
277. ‘‘විපස්‌සිස්‌ස ච [ඉමෙ චකාරා පොරාණපොත්‌ථකෙසු නත්‌ථි] නමත්‌ථු, චක්‌ඛුමන්‌තස්‌ස සිරීමතො.
සිඛිස්‌සපි ච [ඉමෙ චකාරා පොරාණපොත්‌ථකෙසු නත්‌ථි] නමත්‌ථු, සබ්‌බභූතානුකම්‌පිනො.
‘‘වෙස්‌සභුස්‌ස ච [ඉමෙ චකාරා පොරාණපොත්‌ථකෙසු නත්‌ථි] නමත්‌ථු, න්‌හාතකස්‌ස තපස්‌සිනො;
නමත්‌ථු කකුසන්‌ධස්‌ස, මාරසෙනාපමද්‌දිනො.
‘‘කොණාගමනස්‌ස නමත්‌ථු, බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස වුසීමතො;
කස්‌සපස්‌ස ච [ඉමෙ චකාරා පොරාණපොත්‌ථකෙසු නත්‌ථි] නමත්‌ථු, විප්‌පමුත්‌තස්‌ස සබ්‌බධි.
‘‘අඞ්‌ගීරසස්‌ස නමත්‌ථු, සක්‍යපුත්‌තස්‌ස සිරීමතො;
යො ඉමං ධම්‌මං දෙසෙසි [ධම්‌මමදෙසෙසි (සී. ස්‍යා. පී.), ධම්‌මං දෙසෙති (?)], සබ්‌බදුක්‌ඛාපනූදනං.
‘‘යෙ චාපි නිබ්‌බුතා ලොකෙ, යථාභූතං විපස්‌සිසුං;
තෙ ජනා අපිසුණාථ [අපිසුණා (සී. ස්‍යා. පී.)], මහන්‌තා වීතසාරදා.
‘‘හිතං දෙවමනුස්‌සානං, යං නමස්‌සන්‌ති ගොතමං;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නං, මහන්‌තං වීතසාරදං.
278. ‘‘යතො උග්‌ගච්‌ඡති සූරියො [සුරියො (සී. ස්‍යා. පී.)], ආදිච්‌චො මණ්‌ඩලී මහා.
යස්‌ස චුග්‌ගච්‌ඡමානස්‌ස, සංවරීපි නිරුජ්‌ඣති;
යස්‌ස චුග්‌ගතෙ සූරියෙ, ‘දිවසො’ති පවුච්‌චති.
‘‘රහදොපි තත්‌ථ ගම්‌භීරො, සමුද්‌දො සරිතොදකො;
එවං තං තත්‌ථ ජානන්‌ති, ‘සමුද්‌දො සරිතොදකො’.
‘‘ඉතො ‘සා පුරිමා දිසා’, ඉති නං ආචික්‌ඛතී ජනො;
යං දිසං අභිපාලෙති, මහාරාජා යසස්‌සි සො.
‘‘ගන්‌ධබ්‌බානං අධිපති [ආධිපති (සී. ස්‍යා. පී.) එවමුපරිපි], ‘ධතරට්‌ඨො’ති නාමසො;
රමතී නච්‌චගීතෙහි, ගන්‌ධබ්‌බෙහි පුරක්‌ඛතො.
‘‘පුත්‌තාපි තස්‌ස බහවො, එකනාමාති මෙ සුතං;
අසීති දස එකො ච, ඉන්‌දනාමා මහබ්‌බලා.
තෙ චාපි බුද්‌ධං දිස්‌වාන, බුද්‌ධං ආදිච්‌චබන්‌ධුනං;
දූරතොව නමස්‌සන්‌ති, මහන්‌තං වීතසාරදං.
‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්‌ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්‌තම;
කුසලෙන සමෙක්‌ඛසි, අමනුස්‌සාපි තං වන්‌දන්‌ති;
සුතං නෙතං අභිණ්‌හසො, තස්‌මා එවං වදෙමසෙ.
‘‘‘ජිනං වන්‌දථ ගොතමං, ජිනං වන්‌දාම ගොතමං;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නං, බුද්‌ධං වන්‌දාම ගොතමං’.
279. ‘‘යෙන පෙතා පවුච්‌චන්‌ති, පිසුණා පිට්‌ඨිමංසිකා.
පාණාතිපාතිනො ලුද්‌දා [ලුද්‌ධා (පී. ක.)], චොරා නෙකතිකා ජනා.
‘‘ඉතො ‘සා දක්‌ඛිණා දිසා’, ඉති නං ආචික්‌ඛතී ජනො;
යං දිසං අභිපාලෙති, මහාරාජා යසස්‌සි සො.
‘‘කුම්‌භණ්‌ඩානං අධිපති, ‘විරූළ්‌හො’ ඉති නාමසො;
රමතී නච්‌චගීතෙහි, කුම්‌භණ්‌ඩෙහි පුරක්‌ඛතො.
‘‘පුත්‌තාපි තස්‌ස බහවො, එකනාමාති මෙ සුතං;
අසීති දස එකො ච, ඉන්‌දනාමා මහබ්‌බලා.
තෙ චාපි බුද්‌ධං දිස්‌වාන, බුද්‌ධං ආදිච්‌චබන්‌ධුනං;
දූරතොව නමස්‌සන්‌ති, මහන්‌තං වීතසාරදං.
‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්‌ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්‌තම;
කුසලෙන සමෙක්‌ඛසි, අමනුස්‌සාපි තං වන්‌දන්‌ති;
සුතං නෙතං අභිණ්‌හසො, තස්‌මා එවං වදෙමසෙ.
‘‘‘ජිනං වන්‌දථ ගොතමං, ජිනං වන්‌දාම ගොතමං;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නං, බුද්‌ධං වන්‌දාම ගොතමං’.
280. ‘‘යත්‌ථ චොග්‌ගච්‌ඡති සූරියො, ආදිච්‌චො මණ්‌ඩලී මහා.
යස්‌ස චොග්‌ගච්‌ඡමානස්‌ස, දිවසොපි නිරුජ්‌ඣති;
යස්‌ස චොග්‌ගතෙ සූරියෙ, ‘සංවරී’ති පවුච්‌චති.
‘‘රහදොපි තත්‌ථ ගම්‌භීරො, සමුද්‌දො සරිතොදකො;
එවං තං තත්‌ථ ජානන්‌ති, ‘සමුද්‌දො සරිතොදකො’.
‘‘ඉතො ‘සා පච්‌ඡිමා දිසා’, ඉති නං ආචික්‌ඛතී ජනො;
යං දිසං අභිපාලෙති, මහාරාජා යසස්‌සි සො.
‘‘නාගානඤ්‌ච අධිපති, ‘විරූපක්‌ඛො’ති නාමසො;
රමතී නච්‌චගීතෙහි, නාගෙහෙව පුරක්‌ඛතො.
‘‘පුත්‌තාපි තස්‌ස බහවො, එකනාමාති මෙ සුතං;
අසීති දස එකො ච, ඉන්‌දනාමා මහබ්‌බලා.
තෙ චාපි බුද්‌ධං දිස්‌වාන, බුද්‌ධං ආදිච්‌චබන්‌ධුනං;
දූරතොව නමස්‌සන්‌ති, මහන්‌තං වීතසාරදං.
‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්‌ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්‌තම;
කුසලෙන සමෙක්‌ඛසි, අමනුස්‌සාපි තං වන්‌දන්‌ති;
සුතං නෙතං අභිණ්‌හසො, තස්‌මා එවං වදෙමසෙ.
‘‘‘ජිනං වන්‌දථ ගොතමං, ජිනං වන්‌දාම ගොතමං;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නං, බුද්‌ධං වන්‌දාම ගොතමං’.
281. ‘‘යෙන උත්‌තරකුරුව්‌හො [උත්‌තරකුරූ රම්‌මා (සී. ස්‍යා. පී.)], මහානෙරු සුදස්‌සනො.
මනුස්‌සා තත්‌ථ ජායන්‌ති, අමමා අපරිග්‌ගහා.
‘‘න තෙ බීජං පවපන්‌ති, නපි නීයන්‌ති නඞ්‌ගලා;
අකට්‌ඨපාකිමං සාලිං, පරිභුඤ්‌ජන්‌ති මානුසා.
‘‘අකණං අථුසං සුද්‌ධං, සුගන්‌ධං තණ්‌ඩුලප්‌ඵලං;
තුණ්‌ඩිකීරෙ පචිත්‌වාන, තතො භුඤ්‌ජන්‌ති භොජනං.
‘‘ගාවිං එකඛුරං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං;
පසුං එකඛුරං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං.
‘‘ඉත්‌ථිං වා වාහනං [ඉත්‌ථී-වාහනං (සී. පී.), ඉත්‌ථීං වාහනං (ස්‍යා.)] කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං;
පුරිසං වාහනං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං.
‘‘කුමාරිං වාහනං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං;
කුමාරං වාහනං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං.
‘‘තෙ යානෙ අභිරුහිත්‌වා,
සබ්‌බා දිසා අනුපරියායන්‌ති [අනුපරියන්‌ති (ස්‍යා.)];
පචාරා තස්‌ස රාජිනො.
‘‘හත්‌ථියානං අස්‌සයානං, දිබ්‌බං යානං උපට්‌ඨිතං;
පාසාදා සිවිකා චෙව, මහාරාජස්‌ස යසස්‌සිනො.
‘‘තස්‌ස ච නගරා අහු,
අන්‌තලික්‌ඛෙ සුමාපිතා;
ආටානාටා කුසිනාටා පරකුසිනාටා,
නාටසුරියා [නාටපුරියා (සී. පී.), නාටපරියා (ස්‍යා.)] පරකුසිටනාටා.
‘‘උත්‌තරෙන කසිවන්‌තො [කපිවන්‌තො (සී. ස්‍යා. පී)],
ජනොඝමපරෙන ච;
නවනවුතියො අම්‌බරඅම්‌බරවතියො,
ආළකමන්‌දා නාම රාජධානී.
‘‘කුවෙරස්‌ස ඛො පන, මාරිස, මහාරාජස්‌ස විසාණා නාම රාජධානී;
තස්‌මා කුවෙරො මහාරාජා, ‘වෙස්‌සවණො’ති පවුච්‌චති.
‘‘පච්‌චෙසන්‌තො පකාසෙන්‌ති, තතොලා තත්‌තලා තතොතලා;
ඔජසි තෙජසි තතොජසී, සූරො රාජා අරිට්‌ඨො නෙමි.
‘‘රහදොපි තත්‌ථ ධරණී නාම, යතො මෙඝා පවස්‌සන්‌ති;
වස්‌සා යතො පතායන්‌ති, සභාපි තත්‌ථ සාලවතී [භගලවතී (සී. ස්‍යා. පී.)] නාම.
‘‘යත්‌ථ යක්‌ඛා පයිරුපාසන්‌ති, තත්‌ථ නිච්‌චඵලා රුක්‌ඛා;
නානා දිජගණා යුතා, මයූරකොඤ්‌චාභිරුදා;
කොකිලාදීහි වග්‌ගුහි.
‘‘ජීවඤ්‌ජීවකසද්‌දෙත්‌ථ, අථො ඔට්‌ඨවචිත්‌තකා;
කුක්‌කුටකා [කුකුත්‌ථකා (සී. පී.)] කුළීරකා, වනෙ පොක්‌ඛරසාතකා.
‘‘සුකසාළිකසද්‌දෙත්‌ථ, දණ්‌ඩමාණවකානි ච;
සොභති සබ්‌බකාලං සා, කුවෙරනළිනී සදා.
‘‘ඉතො ‘සා උත්‌තරා දිසා’, ඉති නං ආචික්‌ඛතී ජනො;
යං දිසං අභිපාලෙති, මහාරාජා යසස්‌සි සො.
‘‘යක්‌ඛානඤ්‌ච අධිපති, ‘කුවෙරො’ ඉති නාමසො;
රමතී නච්‌චගීතෙහි, යක්‌ඛෙහෙව පුරක්‌ඛතො.
‘‘පුත්‌තාපි තස්‌ස බහවො, එකනාමාති මෙ සුතං;
අසීති දස එකො ච, ඉන්‌දනාමා මහබ්‌බලා.
‘‘තෙ චාපි බුද්‌ධං දිස්‌වාන, බුද්‌ධං ආදිච්‌චබන්‌ධුනං;
දූරතොව නමස්‌සන්‌ති, මහන්‌තං වීතසාරදං.
‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්‌ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්‌තම;
කුසලෙන සමෙක්‌ඛසි, අමනුස්‌සාපි තං වන්‌දන්‌ති;
සුතං නෙතං අභිණ්‌හසො, තස්‌මා එවං වදෙමසෙ.
‘‘‘ජිනං වන්‌දථ ගොතමං, ජිනං වන්‌දාම ගොතමං;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නං, බුද්‌ධං වන්‌දාම ගොතම’’’න්‌ති.
‘‘අයං ඛො සා, මාරිස, ආටානාටියා රක්‌ඛා භික්‌ඛූනං භික්‌ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං ගුත්‌තියා රක්‌ඛාය අවිහිංසාය ඵාසුවිහාරාය.
282. ‘‘යස්‌ස කස්‌සචි, මාරිස, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා උපාසකස්‌ස වා උපාසිකාය වා අයං ආටානාටියා රක්‌ඛා සුග්‌ගහිතා භවිස්‌සති සමත්‌තා පරියාපුතා[පරියාපුටා (ක.)]. තං චෙ අමනුස්‌සො යක්‌ඛො වා යක්‌ඛිනී වා යක්‌ඛපොතකො වා යක්‌ඛපොතිකා වා යක්‌ඛමහාමත්‌තො වා යක්‌ඛපාරිසජ්‌ජො වා යක්‌ඛපචාරො වා, ගන්‌ධබ්‌බො වා ගන්‌ධබ්‌බී වා ගන්‌ධබ්‌බපොතකො වා ගන්‌ධබ්‌බපොතිකා වා ගන්‌ධබ්‌බමහාමත්‌තො වා ගන්‌ධබ්‌බපාරිසජ්‌ජො වා ගන්‌ධබ්‌බපචාරො වා, කුම්‌භණ්‌ඩො වා කුම්‌භණ්‌ඩී වා කුම්‌භණ්‌ඩපොතකො වා කුම්‌භණ්‌ඩපොතිකා වා කුම්‌භණ්‌ඩමහාමත්‌තො වා කුම්‌භණ්‌ඩපාරිසජ්‌ජො වා කුම්‌භණ්‌ඩපචාරො වා, නාගො වා නාගී වා නාගපොතකො වා නාගපොතිකා වා නාගමහාමත්‌තො වා නාගපාරිසජ්‌ජො වා නාගපචාරො වා, පදුට්‌ඨචිත්‌තො භික්‌ඛුං වා භික්‌ඛුනිං වා උපාසකං වා උපාසිකං වා ගච්‌ඡන්‌තං වා අනුගච්‌ඡෙය්‍ය, ඨිතං වා උපතිට්‌ඨෙය්‍ය, නිසින්‌නං වා උපනිසීදෙය්‍ය, නිපන්‌නං වා උපනිපජ්‌ජෙය්‍ය. න මෙ සො, මාරිස, අමනුස්‌සො ලභෙය්‍ය ගාමෙසු වා නිගමෙසු වා සක්‌කාරං වා ගරුකාරං වා. න මෙ සො, මාරිස, අමනුස්‌සො ලභෙය්‍ය ආළකමන්‌දාය නාම රාජධානියා වත්‌ථුං වා වාසං වා. න මෙ සො, මාරිස, අමනුස්‌සො ලභෙය්‍ය යක්‌ඛානං සමිතිං ගන්‌තුං. අපිස්‌සු නං, මාරිස, අමනුස්‌සා අනාවය්‌හම්‌පි නං කරෙය්‍යුං අවිවය්‌හං. අපිස්‌සු නං, මාරිස, අමනුස්‌සා අත්‌තාහිපි පරිපුණ්‌ණාහි පරිභාසාහි පරිභාසෙය්‍යුං. අපිස්‌සු නං, මාරිස, අමනුස්‌සා රිත්‌තංපිස්‌ස පත්‌තං සීසෙ නික්‌කුජ්‌ජෙය්‍යුං. අපිස්‌සු නං, මාරිස, අමනුස්‌සා සත්‌තධාපිස්‌ස මුද්‌ධං ඵාලෙය්‍යුං.
‘‘සන්‌ති හි, මාරිස, අමනුස්‌සා චණ්‌ඩා රුද්‌ධා [රුද්‌දා (සී. පී.)] රභසා, තෙ නෙව මහාරාජානං ආදියන්‌ති, න මහාරාජානං පුරිසකානං ආදියන්‌ති, න මහාරාජානං පුරිසකානං පුරිසකානං ආදියන්‌ති. තෙ ඛො තෙ, මාරිස, අමනුස්‌සා මහාරාජානං අවරුද්‌ධා නාම වුච්‌චන්‌ති. සෙය්‍යථාපි, මාරිස, රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස විජිතෙ මහාචොරා. තෙ නෙව රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස ආදියන්‌ති, න රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස පුරිසකානං ආදියන්‌ති, න රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස පුරිසකානං පුරිසකානං ආදියන්‌ති. තෙ ඛො තෙ, මාරිස, මහාචොරා රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස අවරුද්‌ධා නාම වුච්‌චන්‌ති. එවමෙව ඛො, මාරිස, සන්‌ති අමනුස්‌සා චණ්‌ඩා රුද්‌ධා රභසා, තෙ නෙව මහාරාජානංආදියන්‌ති, න මහාරාජානං පුරිසකානං ආදියන්‌ති, න මහාරාජානං පුරිසකානං පුරිසකානං ආදියන්‌ති. තෙ ඛො තෙ, මාරිස, අමනුස්‌සා මහාරාජානං අවරුද්‌ධා නාම වුච්‌චන්‌ති. යො හි කොචි, මාරිස, අමනුස්‌සො යක්‌ඛො වා යක්‌ඛිනී වා…පෙ.… ගන්‌ධබ්‌බො වා ගන්‌ධබ්‌බී වා … කුම්‌භණ්‌ඩො වා කුම්‌භණ්‌ඩී වා… නාගො වා නාගී වා නාගපොතකො වා නාගපොතිකා වා නාගමහාමත්‌තො වා නාගපාරිසජ්‌ජො වා නාගපචාරො වා පදුට්‌ඨචිත්‌තො භික්‌ඛුං වා භික්‌ඛුනිං වා උපාසකං වා උපාසිකං වා ගච්‌ඡන්‌තං වා අනුගච්‌ඡෙය්‍ය, ඨිතං වා උපතිට්‌ඨෙය්‍ය, නිසින්‌නං වා උපනිසීදෙය්‍ය, නිපන්‌නං වා උපනිපජ්‌ජෙය්‍ය. ඉමෙසං යක්‌ඛානං මහායක්‌ඛානං සෙනාපතීනං මහාසෙනාපතීනං උජ්‌ඣාපෙතබ්‌බං වික්‌කන්‌දිතබ්‌බං විරවිතබ්‌බං – ‘අයං යක්‌ඛො ගණ්‌හාති, අයං යක්‌ඛො ආවිසති, අයං යක්‌ඛො හෙඨෙති, අයං යක්‌ඛො විහෙඨෙති, අයං යක්‌ඛො හිංසති, අයං යක්‌ඛො විහිංසති, අයං යක්‌ඛො න මුඤ්‌චතී’ති.
283. ‘‘කතමෙසං යක්‌ඛානං මහායක්‌ඛානං සෙනාපතීනං මහාසෙනාපතීනං?
‘‘ඉන්‌දො සොමො වරුණො ච, භාරද්‌වාජො පජාපති;
චන්‌දනො කාමසෙට්‌ඨො ච, කින්‌නුඝණ්‌ඩු නිඝණ්‌ඩු ච.
‘‘පනාදො ඔපමඤ්‌ඤො ච, දෙවසූතො ච මාතලි;
චිත්‌තසෙනො ච ගන්‌ධබ්‌බො, නළො රාජා ජනෙසභො [ජනොසභො (ස්‍යා.)].
‘‘සාතාගිරො හෙමවතො, පුණ්‌ණකො කරතියො ගුළො;
සිවකො මුචලින්‌දො ච, වෙස්‌සාමිත්‌තො යුගන්‌ධරො.
‘‘ගොපාලො සුප්‌පරොධො ච [සුප්‌පගෙධො ච (සී. ස්‍යා. පී.)], හිරි නෙත්‌ති [හිරී නෙත්‌තී (සී. පී.)] ච මන්‌දියො;
පඤ්‌චාලචණ්‌ඩො ආළවකො, පජ්‌ජුන්‌නො සුමනො සුමුඛො;
දධිමුඛො මණි මාණිවරො [මණි මානිචරො (ස්‍යා. පී.)] දීඝො, අථො සෙරීසකො සහ.
‘‘ඉමෙසං යක්‌ඛානං මහායක්‌ඛානං සෙනාපතීනං මහාසෙනාපතීනං උජ්‌ඣාපෙතබ්‌බං වික්‌කන්‌දිතබ්‌බං විරවිතබ්‌බං – ‘අයං යක්‌ඛො ගණ්‌හාති, අයං යක්‌ඛො ආවිසති, අයං යක්‌ඛො හෙඨෙති, අයං යක්‌ඛො විහෙඨෙති, අයං යක්‌ඛො හිංසති, අයං යක්‌ඛො විහිංසති, අයං යක්‌ඛො න මුඤ්‌චතී’ති.
‘‘අයං ඛො සා, මාරිස, ආටානාටියා රක්‌ඛා භික්‌ඛූනං භික්‌ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං ගුත්‌තියා රක්‌ඛාය අවිහිංසාය ඵාසුවිහාරාය. හන්‌ද ච දානි මයං, මාරිස, ගච්‌ඡාම බහුකිච්‌චා මයං බහුකරණීයා’’ති. ‘‘යස්‌සදානි තුම්‌හෙ මහාරාජානො කාලං මඤ්‌ඤථා’’ති.
284. අථ ඛො චත්‌තාරො මහාරාජා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු. තෙපි ඛො යක්‌ඛා උට්‌ඨායාසනා අප්‌පෙකච්‌චෙ භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදිංසු, සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු . අප්‌පෙකච්‌චෙ යෙන භගවා තෙනඤ්‌ජලිං පණාමෙත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ නාමගොත්‌තං සාවෙත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ තුණ්‌හීභූතා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසූති.
පඨමභාණවාරො නිට්‌ඨිතො.
දුතියභාණවාරො
285. අථ ඛො භගවා තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘ඉමං, භික්‌ඛවෙ, රත්‌තිං චත්‌තාරො මහාරාජා මහතියා ච යක්‌ඛසෙනාය මහතියා ච ගන්‌ධබ්‌බසෙනාය මහතියා ච කුම්‌භණ්‌ඩසෙනාය මහතියා ච නාගසෙනාය චතුද්‌දිසං රක්‌ඛං ඨපෙත්‌වා චතුද්‌දිසං ගුම්‌බං ඨපෙත්‌වා චතුද්‌දිසං ඔවරණං ඨපෙත්‌වා අභික්‌කන්‌තාය රත්‌තියා අභික්‌කන්‌තවණ්‌ණා කෙවලකප්‌පං ගිජ්‌ඣකූටං පබ්‌බතං ඔභාසෙත්‌වා යෙනාහං තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා මං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. තෙපි ඛො, භික්‌ඛවෙ, යක්‌ඛා අප්‌පෙකච්‌චෙ මං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ මයා සද්‌ධිං සම්‌මොදිංසු, සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ යෙනාහං තෙනඤ්‌ජලිං පණාමෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ නාමගොත්‌තං සාවෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ තුණ්‌හීභූතා එකමන්‌තං නිසීදිංසු.
286. ‘‘එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො, භික්‌ඛවෙ, වෙස්‌සවණො මහාරාජා මං එතදවොච – ‘සන්‌ති හි, භන්‌තෙ, උළාරා යක්‌ඛා භගවතො අප්‌පසන්‌නා…පෙ.… සන්‌ති හි, භන්‌තෙ නීචා යක්‌ඛා භගවතො පසන්‌නා. යෙභුය්‍යෙන ඛො පන, භන්‌තෙ, යක්‌ඛා අප්‌පසන්‌නායෙව භගවතො. තං කිස්‌ස හෙතු? භගවා හි, භන්‌තෙ, පාණාතිපාතා වෙරමණියා ධම්‌මං දෙසෙති… සුරාමෙරයමජ්‌ජප්‌පමාදට්‌ඨානා වෙරමණියා ධම්‌මං දෙසෙති. යෙභුය්‍යෙන ඛො පන, භන්‌තෙ, යක්‌ඛා අප්‌පටිවිරතායෙව පාණාතිපාතා… අප්‌පටිවිරතා සුරාමෙරයමජ්‌ජප්‌පමාදට්‌ඨානා. තෙසං තං හොති අප්‌පියං අමනාපං. සන්‌ති හි, භන්‌තෙ, භගවතො සාවකා අරඤ්‌ඤවනපත්‌ථානි පන්‌තානි සෙනාසනානි පටිසෙවන්‌ති අප්‌පසද්‌දානි අප්‌පනිග්‌ඝොසානි විජනවාතානි මනුස්‌සරාහස්‌සෙය්‍යකානි පටිසල්‌ලානසාරුප්‌පානි. තත්‌ථ සන්‌ති උළාරා යක්‌ඛා නිවාසිනො, යෙ ඉමස්‌මිං භගවතො පාවචනෙ අප්‌පසන්‌නා, තෙසං පසාදාය උග්‌ගණ්‌හාතු, භන්‌තෙ, භගවා ආටානාටියං රක්‌ඛං භික්‌ඛූනං භික්‌ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං ගුත්‌තියා රක්‌ඛාය අවිහිංසාය ඵාසුවිහාරායා’ති. අධිවාසෙසිං ඛො අහං, භික්‌ඛවෙ, තුණ්‌හීභාවෙන. අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, වෙස්‌සවණො මහාරාජා මෙ අධිවාසනං විදිත්‌වා තායං වෙලායං ඉමං ආටානාටියං රක්‌ඛං අභාසි –
287. ‘විපස්‌සිස්‌ස ච නමත්‌ථු, චක්‌ඛුමන්‌තස්‌ස සිරීමතො.
සිඛිස්‌සපි ච නමත්‌ථු, සබ්‌බභූතානුකම්‌පිනො.
‘වෙස්‌සභුස්‌ස ච නමත්‌ථු, න්‌හාතකස්‌ස තපස්‌සිනො;
නමත්‌ථු කකුසන්‌ධස්‌ස, මාරසෙනාපමද්‌දිනො.
‘කොණාගමනස්‌ස නමත්‌ථු, බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස වුසීමතො;
කස්‌සපස්‌ස ච නමත්‌ථු, විප්‌පමුත්‌තස්‌ස සබ්‌බධි.
‘අඞ්‌ගීරසස්‌ස නමත්‌ථු, සක්‍යපුත්‌තස්‌ස සිරීමතො;
යො ඉමං ධම්‌මං දෙසෙසි, සබ්‌බදුක්‌ඛාපනූදනං.
‘යෙ චාපි නිබ්‌බුතා ලොකෙ, යථාභූතං විපස්‌සිසුං;
තෙ ජනා අපිසුණාථ, මහන්‌තා වීතසාරදා.
‘හිතං දෙවමනුස්‌සානං, යං නමස්‌සන්‌ති ගොතමං;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නං, මහන්‌තං වීතසාරදං.
288. ‘යතො උග්‌ගච්‌ඡති සූරියො, ආදිච්‌චො මණ්‌ඩලී මහා.
යස්‌ස චුග්‌ගච්‌ඡමානස්‌ස, සංවරීපි නිරුජ්‌ඣති;
යස්‌ස චුග්‌ගතෙ සූරියෙ, ‘‘දිවසො’’ති පවුච්‌චති.
‘රහදොපි තත්‌ථ ගම්‌භීරො, සමුද්‌දො සරිතොදකො;
එවං තං තත්‌ථ ජානන්‌ති, ‘‘සමුද්‌දො සරිතොදකො’’.
‘ඉතො ‘‘සා පුරිමා දිසා’’, ඉති නං ආචික්‌ඛතී ජනො;
යං දිසං අභිපාලෙති, මහාරාජා යසස්‌සි සො.
‘ගන්‌ධබ්‌බානං අධිපති, ‘‘ධතරට්‌ඨො’’ති නාමසො;
රමතී නච්‌චගීතෙහි, ගන්‌ධබ්‌බෙහි පුරක්‌ඛතො.
‘පුත්‌තාපි තස්‌ස බහවො, එකනාමාති මෙ සුතං;
අසීති දස එකො ච, ඉන්‌දනාමා මහබ්‌බලා.
‘තෙ චාපි බුද්‌ධං දිස්‌වාන, බුද්‌ධං ආදිච්‌චබන්‌ධුනං;
දූරතොව නමස්‌සන්‌ති, මහන්‌තං වීතසාරදං.
‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්‌ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්‌තම;
කුසලෙන සමෙක්‌ඛසි, අමනුස්‌සාපි තං වන්‌දන්‌ති;
සුතං නෙතං අභිණ්‌හසො, තස්‌සා එවං වදෙමසෙ.
‘‘ජිනං වන්‌දථ ගොතමං, ජිනං වන්‌දාම ගොතමං;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නං, බුද්‌ධං වන්‌දාම ගොතමං’’.
289. ‘යෙන පෙතා පවුච්‌චන්‌ති, පිසුණා පිට්‌ඨිමංසිකා.
පාණාතිපාතිනො ලුද්‌දා, චොරා නෙකතිකා ජනා.
‘ඉතො ‘‘සා දක්‌ඛිණා දිසා’’, ඉති නං ආචික්‌ඛතී ජනො;
යං දිසං අභිපාලෙති, මහාරාජා යසස්‌සි සො.
‘කුම්‌භණ්‌ඩානං අධිපති, ‘‘විරූළ්‌හො’’ ඉති නාමසො;
රමතී නච්‌චගීතෙහි, කුම්‌භණ්‌ඩෙහි පුරක්‌ඛතො.
‘පුත්‌තාපි තස්‌ස බහවො, එකනාමාති මෙ සුතං;
අසීති දස එකො ච, ඉන්‌දනාමා මහබ්‌බලා.
‘තෙ චාපි බුද්‌ධං දිස්‌වාන, බුද්‌ධං ආදිච්‌චබන්‌ධුනං;
දූරතොව නමස්‌සන්‌ති, මහන්‌තං වීතසාරදං.
‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්‌ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්‌තම;
කුසලෙන සමෙක්‌ඛසි, අමනුස්‌සාපි තං වන්‌දන්‌ති;
සුතං නෙතං අභිණ්‌හසො, තස්‌මා එවං වදෙමසෙ.
‘‘ජිනං වන්‌දථ ගොතමං, ජිනං වන්‌දාම ගොතමං;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නං, බුද්‌ධං වන්‌දාම ගොතමං’’.
290. ‘යත්‌ථ චොග්‌ගච්‌ඡති සූරියො, ආදිච්‌චො මණ්‌ඩලී මහා.
යස්‌ස චොග්‌ගච්‌ඡමානස්‌ස, දිවසොපි නිරුජ්‌ඣති;
යස්‌ස චොග්‌ගතෙ සූරියෙ, ‘‘සංවරී’’ති පවුච්‌චති.
‘රහදොපි තත්‌ථ ගම්‌භීරො, සමුද්‌දො සරිතොදකො;
එවං තං තත්‌ථ ජානන්‌ති, සමුද්‌දො සරිතොදකො.
‘ඉතො ‘‘සා පච්‌ඡිමා දිසා’’, ඉති නං ආචික්‌ඛතී ජනො;
යං දිසං අභිපාලෙති, මහාරාජා යසස්‌සි සො.
‘නාගානඤ්‌ච අධිපති, ‘‘විරූපක්‌ඛො’’ති නාමසො;
රමතී නච්‌චගීතෙහි, නාගෙහෙව පුරක්‌ඛතො.
‘පුත්‌තාපි තස්‌ස බහවො, එකනාමාති මෙ සුතං;
අසීති දස එකො ච, ඉන්‌දනාමා මහබ්‌බලා.
‘තෙ චාපි බුද්‌ධං දිස්‌වාන, බුද්‌ධං ආදිච්‌චබන්‌ධුනං;
දූරතොව නමස්‌සන්‌ති, මහන්‌තං වීතසාරදං.
‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්‌ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්‌තම;
කුසලෙන සමෙක්‌ඛසි, අමනුස්‌සාපි තං වන්‌දන්‌ති;
සුතං නෙතං අභිණ්‌හසො, තස්‌මා එවං වදෙමසෙ.
‘‘ජිනං වන්‌දථ ගොතමං, ජිනං වන්‌දාම ගොතමං;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නං, බුද්‌ධං වන්‌දාම ගොතමං’’.
291. ‘යෙන උත්‌තරකුරුව්‌හො, මහානෙරු සුදස්‌සනො.
මනුස්‌සා තත්‌ථ ජායන්‌ති, අමමා අපරිග්‌ගහා.
‘න තෙ බීජං පවපන්‌ති, නාපි නීයන්‌ති නඞ්‌ගලා;
අකට්‌ඨපාකිමං සාලිං, පරිභුඤ්‌ජන්‌ති මානුසා.
‘අකණං අථුසං සුද්‌ධං, සුගන්‌ධං තණ්‌ඩුලප්‌ඵලං;
තුණ්‌ඩිකීරෙ පචිත්‌වාන, තතො භුඤ්‌ජන්‌ති භොජනං.
‘ගාවිං එකඛුරං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං;
පසුං එකඛුරං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං.
‘ඉත්‌ථිං වා වාහනං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං;
පුරිසං වාහනං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං.
‘කුමාරිං වාහනං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං;
කුමාරං වාහනං කත්‌වා, අනුයන්‌ති දිසොදිසං.
‘තෙ යානෙ අභිරුහිත්‌වා,
සබ්‌බා දිසා අනුපරියායන්‌ති;
පචාරා තස්‌ස රාජිනො.
‘හත්‌ථියානං අස්‌සයානං,
දිබ්‌බං යානං උපට්‌ඨිතං;
පාසාදා සිවිකා චෙව,
මහාරාජස්‌ස යසස්‌සිනො.
‘තස්‌ස ච නගරා අහු,
අන්‌තලික්‌ඛෙ සුමාපිතා;
ආටානාටා කුසිනාටා පරකුසිනාටා,
නාටසුරියා පරකුසිටනාටා.
‘උත්‌තරෙන කසිවන්‌තො,
ජනොඝමපරෙන ච;
නවනවුතියො අම්‌බරඅම්‌බරවතියො,
ආළකමන්‌දා නාම රාජධානී.
‘කුවෙරස්‌ස ඛො පන, මාරිස, මහාරාජස්‌ස විසාණා නාම රාජධානී;
තස්‌මා කුවෙරො මහාරාජා, ‘‘වෙස්‌සවණො’’ති පවුච්‌චති.
‘පච්‌චෙසන්‌තො පකාසෙන්‌ති, තතොලා තත්‌තලා තතොතලා;
ඔජසි තෙජසි තතොජසී, සූරො රාජා අරිට්‌ඨො නෙමි.
‘රහදොපි තත්‌ථ ධරණී නාම, යතො මෙඝා පවස්‌සන්‌ති;
වස්‌සා යතො පතායන්‌ති, සභාපි තත්‌ථ සාලවතී නාම.
‘යත්‌ථ යක්‌ඛා පයිරුපාසන්‌ති, තත්‌ථ නිච්‌චඵලා රුක්‌ඛා;
නානා දිජගණා යුතා, මයූරකොඤ්‌චාභිරුදා;
කොකිලාදීහි වග්‌ගුහි.
‘ජීවඤ්‌ජීවකසද්‌දෙත්‌ථ, අථො ඔට්‌ඨවචිත්‌තකා;
කුක්‌කුටකා කුළීරකා, වනෙ පොක්‌ඛරසාතකා.
‘සුකසාළික සද්‌දෙත්‌ථ, දණ්‌ඩමාණවකානි ච;
සොභති සබ්‌බකාලං සා, කුවෙරනළිනී සදා.
‘ඉතො ‘‘සා උත්‌තරා දිසා’’, ඉති නං ආචික්‌ඛතී ජනො;
යං දිසං අභිපාලෙති, මහාරාජා යසස්‌සි සො.
‘යක්‌ඛානඤ්‌ච අධිපති, ‘‘කුවෙරො’’ ඉති නාමසො;
රමතී නච්‌චගීතෙහි, යක්‌ඛෙහෙව පුරක්‌ඛතො.
‘පුත්‌තාපි තස්‌ස බහවො, එකනාමාති මෙ සුතං;
අසීති දස එකො ච, ඉන්‌දනාමා මහබ්‌බලා.
‘තෙ චාපි බුද්‌ධං දිස්‌වාන, බුද්‌ධං ආදිච්‌චබන්‌ධුනං;
දූරතොව නමස්‌සන්‌ති, මහන්‌තං වීතසාරදං.
‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්‌ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්‌තම;
කුසලෙන සමෙක්‌ඛසි, අමනුස්‌සාපි තං වන්‌දන්‌ති;
සුතං නෙතං අභිණ්‌හසො, තස්‌මා එවං වදෙමසෙ.
‘‘ජිනං වන්‌දථ ගොතමං, ජිනං වන්‌දාම ගොතමං;
විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නං, බුද්‌ධං වන්‌දාම ගොතම’’න්‌ති.
292. ‘අයං ඛො සා, මාරිස , ආටානාටියා රක්‌ඛා භික්‌ඛූනං භික්‌ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං ගුත්‌තියා රක්‌ඛාය අවිහිංසාය ඵාසුවිහාරාය. යස්‌ස කස්‌සචි, මාරිස, භික්‌ඛුස්‌ස වා භික්‌ඛුනියා වා උපාසකස්‌ස වා උපාසිකාය වා අයං ආටානාටියා රක්‌ඛා සුග්‌ගහිතා භවිස්‌සති සමත්‌තා පරියාපුතා තං චෙ අමනුස්‌සො යක්‌ඛො වා යක්‌ඛිනී වා…පෙ.… ගන්‌ධබ්‌බො වා ගන්‌ධබ්‌බී වා…පෙ.… කුම්‌භණ්‌ඩො වා කුම්‌භණ්‌ඩී වා…පෙ.… නාගො වා නාගී වා නාගපොතකො වා නාගපොතිකා වා නාගමහාමත්‌තො වා නාගපාරිසජ්‌ජො වා නාගපචාරො වා, පදුට්‌ඨචිත්‌තො භික්‌ඛුං වා භික්‌ඛුනිං වා උපාසකං වා උපාසිකං වා ගච්‌ඡන්‌තං වා අනුගච්‌ඡෙය්‍ය, ඨිතං වා උපතිට්‌ඨෙය්‍ය, නිසින්‌නං වා උපනිසීදෙය්‍ය, නිපන්‌නං වා උපනිපජ්‌ජෙය්‍ය. න මෙ සො, මාරිස, අමනුස්‌සො ලභෙය්‍ය ගාමෙසු වා නිගමෙසු වා සක්‌කාරං වා ගරුකාරං වා. න මෙ සො, මාරිස, අමනුස්‌සො ලභෙය්‍ය ආළකමන්‌දාය නාම රාජධානියා වත්‌ථුං වා වාසං වා. න මෙ සො, මාරිස, අමනුස්‌සො ලභෙය්‍ය යක්‌ඛානං සමිතිං ගන්‌තුං. අපිස්‌සු නං, මාරිස, අමනුස්‌සා අනාවය්‌හම්‌පි නං කරෙය්‍යුං අවිවය්‌හං. අපිස්‌සු නං, මාරිස, අමනුස්‌සා අත්‌තාහි පරිපුණ්‌ණාහි පරිභාසාහි පරිභාසෙය්‍යුං. අපිස්‌සු නං, මාරිස, අමනුස්‌සා රිත්‌තංපිස්‌ස පත්‌තං සීසෙ නික්‌කුජ්‌ජෙය්‍යුං. අපිස්‌සු නං, මාරිස, අමනුස්‌සා සත්‌තධාපිස්‌ස මුද්‌ධං ඵාලෙය්‍යුං. සන්‌ති හි, මාරිස, අමනුස්‌සා චණ්‌ඩා රුද්‌ධා රභසා, තෙ නෙව මහාරාජානං ආදියන්‌ති, න මහාරාජානං පුරිසකානං ආදියන්‌ති, න මහාරාජානං පුරිසකානං පුරිසකානං ආදියන්‌ති. තෙ ඛො තෙ, මාරිස, අමනුස්‌සා මහාරාජානං අවරුද්‌ධා නාම වුච්‌චන්‌ති. සෙය්‍යථාපි, මාරිස, රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස විජිතෙ මහාචොරා. තෙ නෙව රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස ආදියන්‌ති, න රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස පුරිසකානං ආදියන්‌ති, න රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස පුරිසකානං පුරිසකානං ආදියන්‌ති. තෙ ඛො තෙ, මාරිස, මහාචොරා රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස අවරුද්‌ධා නාම වුච්‌චන්‌ති. එවමෙව ඛො, මාරිස, සන්‌ති අමනුස්‌සා චණ්‌ඩා රුද්‌ධා රභසා, තෙ නෙව මහාරාජානං ආදියන්‌ති, න මහාරාජානං පුරිසකානං ආදියන්‌ති, න මහාරාජානං පුරිසකානං පුරිසකානං ආදියන්‌ති. තෙ ඛො තෙ, මාරිස, අමනුස්‌සා මහාරාජානං අවරුද්‌ධා නාම වුච්‌චන්‌ති. යො හි කොචි, මාරිස, අමනුස්‌සො යක්‌ඛො වා යක්‌ඛිනී වා…පෙ.… ගන්‌ධබ්‌බො වා ගන්‌ධබ්‌බී වා…පෙ.… කුම්‌භණ්‌ඩො වා කුම්‌භණ්‌ඩී වා…පෙ.… නාගො වා නාගී වා…පෙ.… පදුට්‌ඨචිත්‌තො භික්‌ඛුං වා භික්‌ඛුනිං වා උපාසකං වා උපාසිකං වා ගච්‌ඡන්‌තං වා උපගච්‌ඡෙය්‍ය, ඨිතං වා උපතිට්‌ඨෙය්‍ය, නිසින්‌නං වා උපනිසීදෙය්‍ය, නිපන්‌නං වා උපනිපජ්‌ජෙය්‍ය. ඉමෙසං යක්‌ඛානං මහායක්‌ඛානං සෙනාපතීනං මහාසෙනාපතීනං උජ්‌ඣාපෙතබ්‌බං වික්‌කන්‌දිතබ්‌බං විරවිතබ්‌බං – ‘අයං යක්‌ඛො ගණ්‌හාති, අයං යක්‌ඛො ආවිසති, අයං යක්‌ඛො හෙඨෙති, අයං යක්‌ඛො විහෙඨෙති, අයං යක්‌ඛො හිංසති, අයං යක්‌ඛො විහිංසති, අයං යක්‌ඛො න මුඤ්‌චතී’ති.
293. ‘කතමෙසං යක්‌ඛානං මහායක්‌ඛානං සෙනාපතීනං මහාසෙනාපතීනං?
‘ඉන්‌දො සොමො වරුණො ච, භාරද්‌වාජො පජාපති;
චන්‌දනො කාමසෙට්‌ඨො ච, කින්‌නුඝණ්‌ඩු නිඝණ්‌ඩු ච.
‘පනාදො ඔපමඤ්‌ඤො ච, දෙවසූතො ච මාතලි;
චිත්‌තසෙනො ච ගන්‌ධබ්‌බො, නළො රාජා ජනෙසභො.
‘සාතාගිරො හෙවමතො, පුණ්‌ණකො කරතියො ගුළො;
සිවකො මුචලින්‌දො ච, වෙස්‌සාමිත්‌තො යුගන්‌ධරො.
‘ගොපාලො සුප්‌පරොධො ච, හිරි නෙත්‌ති ච මන්‌දියො;
පඤ්‌චාලචණ්‌ඩො ආළවකො, පජ්‌ජුන්‌නො සුමනො සුමුඛො;
දධිමුඛො මණි මාණිවරො දීඝො, අථො සෙරීසකො සහ.
‘ඉමෙසං යක්‌ඛානං මහායක්‌ඛානං සෙනාපතීනං මහාසෙනාපතීනං උජ්‌ඣාපෙතබ්‌බං වික්‌කන්‌දිතබ්‌බං විරවිතබ්‌බං – ‘‘අයං යක්‌ඛො ගණ්‌හාති, අයං යක්‌ඛො ආවිසති, අයං යක්‌ඛො හෙඨෙති, අයං යක්‌ඛො විහෙඨෙති, අයං යක්‌ඛො හිංසති, අයං යක්‌ඛො විහිංසති, අයං යක්‌ඛො න මුඤ්‌චතී’’ති. අයං ඛො, මාරිස, ආටානාටියා රක්‌ඛා භික්‌ඛූනං භික්‌ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං ගුත්‌තියා රක්‌ඛාය අවිහිංසාය ඵාසුවිහාරාය. හන්‌ද ච දානි මයං, මාරිස, ගච්‌ඡාම, බහුකිච්‌චා මයං බහුකරණීයා’’’ති. ‘‘‘යස්‌ස දානි තුම්‌හෙ මහාරාජානො කාලං මඤ්‌ඤථා’’’ති.
294. ‘‘අථ ඛො, භික්‌ඛවෙ, චත්‌තාරො මහාරාජා උට්‌ඨායාසනා මං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු. තෙපි ඛො, භික්‌ඛවෙ, යක්‌ඛා උට්‌ඨායාසනා අප්‌පෙකච්‌චෙ මං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ මයා සද්‌ධිං සම්‌මොදිංසු, සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ යෙනාහං තෙනඤ්‌ජලිං පණාමෙත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ නාමගොත්‌තං සාවෙත්‌වා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු. අප්‌පෙකච්‌චෙ තුණ්‌හීභූතා තත්‌ථෙවන්‌තරධායිංසු.
295. ‘‘උග්‌ගණ්‌හාථ , භික්‌ඛවෙ, ආටානාටියං රක්‌ඛං. පරියාපුණාථ, භික්‌ඛවෙ, ආටානාටියං රක්‌ඛං. ධාරෙථ, භික්‌ඛවෙ, ආටානාටියං රක්‌ඛං. අත්‌ථසංහිතා[අත්‌ථසංහිතායං (ස්‍යා.)], භික්‌ඛවෙ, ආටානාටියා රක්‌ඛා භික්‌ඛූනං භික්‌ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං ගුත්‌තියා රක්‌ඛාය අවිහිංසාය ඵාසුවිහාරායා’’ති. ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති.
ආටානාටියසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං නවමං.
No comments:
Post a Comment