6. පාසාදිකසුත්‌තං
මෙම සුත්‍ර දේශනාවේ සිංහල පරිවර්තනයට මෙතැනින් පිවිසෙන්න
සිංහල පරිවර්ථනය සදහා font මෙතැනින් ලබාගන්න
164. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සක්‌කෙසු විහරති වෙධඤ්‌ඤා නාම සක්‍යා, තෙසං අම්‌බවනෙ පාසාදෙ.
නිගණ්‌ඨනාටපුත්‌තකාලඞ්‌කිරියා
තෙන ඛො පන සමයෙන නිගණ්‌ඨො නාටපුත්‌තො [නාථපුත්‌තො (සී. පී.)] පාවායං අධුනාකාලඞ්‌කතො හොති. තස්‌ස කාලඞ්‌කිරියාය භින්‌නා නිගණ්‌ඨා ද්‌වෙධිකජාතා භණ්‌ඩනජාතා කලහජාතා විවාදාපන්‌නා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මුඛසත්‌තීහි විතුදන්‌තා විහරන්‌ති – ‘‘න ත්‌වං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානාසි, අහං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානාමි, කිං ත්‌වං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානිස්‌සසි? මිච්‌ඡාපටිපන්‌නො ත්‌වමසි, අහමස්‌මි සම්‌මාපටිපන්‌නො. සහිතං මෙ, අසහිතං තෙ. පුරෙවචනීයං පච්‌ඡා අවච, පච්‌ඡාවචනීයං පුරෙ අවච. අධිචිණ්‌ණං තෙ විපරාවත්‌තං, ආරොපිතො තෙ වාදො, නිග්‌ගහිතො ත්‌වමසි, චර වාදප්‌පමොක්‌ඛාය, නිබ්‌බෙඨෙහි වා සචෙ පහොසී’’ති. වධොයෙව ඛො [වධොයෙවෙකො (ක.)] මඤ්‌ඤෙ නිගණ්‌ඨෙසු නාටපුත්‌තියෙසු වත්‌තති [අනුවත්‌තති (ස්‍යා. ක.)]. යෙපි නිගණ්‌ඨස්‌ස නාටපුත්‌තස්‌ස සාවකා ගිහී ඔදාතවසනා , තෙපි [තෙ තෙසු (ක.)] නිගණ්‌ඨෙසු නාටපුත්‌තියෙසු නිබ්‌බින්‌නරූපා [නිබ්‌බින්‌දරූපා (ක.)] විරත්‌තරූපා පටිවානරූපා, යථා තං දුරක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ දුප්‌පවෙදිතෙ අනිය්‍යානිකෙ අනුපසමසංවත්‌තනිකෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ භින්‌නථූපෙ අප්‌පටිසරණෙ.
165. අථ ඛො චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො පාවායං වස්‌සංවුට්‌ඨො [වස්‌සංවුත්‌ථො (සී. ස්‍යා. පී.)] යෙන සාමගාමො, යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතදවොච – ‘‘නිගණ්‌ඨො, භන්‌තෙ, නාටපුත්‌තො පාවායං අධුනාකාලඞ්‌කතො. තස්‌ස කාලඞ්‌කිරියාය භින්‌නා නිගණ්‌ඨා ද්‌වෙධිකජාතා…පෙ.… භින්‌නථූපෙ අප්‌පටිසරණෙ’’ති.
එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා ආනන්‌දො චුන්‌දං සමණුද්‌දෙසං එතදවොච – ‘‘අත්‌ථි ඛො ඉදං, ආවුසො චුන්‌ද, කථාපාභතං භගවන්‌තං දස්‌සනාය. ආයාමාවුසො චුන්‌ද, යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම; උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතමත්‌ථං භගවතො ආරොචෙස්‌සාමා’’ති [ආරොචෙය්‍යාමාති (ස්‍යා.)]. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි.
අථ ඛො ආයස්‌මා ච ආනන්‌දො චුන්‌දො ච සමණුද්‌දෙසො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අයං, භන්‌තෙ, චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො එවමාහ, ‘නිගණ්‌ඨො, භන්‌තෙ, නාටපුත්‌තො පාවායං අධුනාකාලඞ්‌කතො, තස්‌ස කාලඞ්‌කිරියාය භින්‌නා නිගණ්‌ඨා…පෙ.… භින්‌නථූපෙ අප්‌පටිසරණෙ’’’ති.
අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතධම්‌මවිනයො
166. ‘‘එවං හෙතං, චුන්‌ද, හොති දුරක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ දුප්‌පවෙදිතෙ අනිය්‍යානිකෙ අනුපසමසංවත්‌තනිකෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ. ඉධ, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච හොති අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච දුරක්‌ඛාතො දුප්‌පවෙදිතො අනිය්‍යානිකො අනුපසමසංවත්‌තනිකො අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, සාවකො ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ න ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරති න සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො න අනුධම්‌මචාරී, වොක්‌කම්‌ම ච තම්‌හා ධම්‌මා වත්‌තති. සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘තස්‌ස තෙ, ආවුසො, ලාභා, තස්‌ස තෙ සුලද්‌ධං, සත්‌ථා ච තෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච දුරක්‌ඛාතො දුප්‌පවෙදිතො අනිය්‍යානිකො අනුපසමසංවත්‌තනිකො අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. ත්‌වඤ්‌ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ න ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරසි, න සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො, න අනුධම්‌මචාරී, වොක්‌කම්‌ම ච තම්‌හා ධම්‌මා වත්‌තසී’ති. ඉති ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථාපි තත්‌ථ ගාරය්‌හො, ධම්‌මොපි තත්‌ථ ගාරය්‌හො, සාවකො ච තත්‌ථ එවං පාසංසො. යො ඛො, චුන්‌ද, එවරූපං සාවකං එවං වදෙය්‍ය – ‘එතායස්‌මා තථා පටිපජ්‌ජතු, යථා තෙ සත්‌ථාරා ධම්‌මො දෙසිතො පඤ්‌ඤත්‌තො’ති. යො ච සමාදපෙති [සමාදාපෙති (සී. ට්‌ඨ.)], යඤ්‌ච සමාදපෙති, යො ච සමාදපිතො [සමාදාපිතො (සී. ට්‌ඨ.)] තථත්‌තාය පටිපජ්‌ජති. සබ්‌බෙ තෙ බහුං අපුඤ්‌ඤං පසවන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවං හෙතං, චුන්‌ද, හොති දුරක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ දුප්‌පවෙදිතෙ අනිය්‍යානිකෙ අනුපසමසංවත්‌තනිකෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ.
167. ‘‘ඉධ පන, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච හොති අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච දුරක්‌ඛාතො දුප්‌පවෙදිතො අනිය්‍යානිකො අනුපසමසංවත්‌තනිකො අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, සාවකො ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරති සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො අනුධම්‌මචාරී, සමාදාය තං ධම්‌මං වත්‌තති. සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘තස්‌ස තෙ, ආවුසො, අලාභා, තස්‌ස තෙ දුල්‌ලද්‌ධං, සත්‌ථා ච තෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො , ධම්‌මො ච දුරක්‌ඛාතො දුප්‌පවෙදිතො අනිය්‍යානිකො අනුපසමසංවත්‌තනිකො අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. ත්‌වඤ්‌ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරසි සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො අනුධම්‌මචාරී, සමාදාය තං ධම්‌මං වත්‌තසී’ති. ඉති ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථාපි තත්‌ථ ගාරය්‌හො, ධම්‌මොපි තත්‌ථ ගාරය්‌හො, සාවකොපි තත්‌ථ එවං ගාරය්‌හො. යො ඛො, චුන්‌ද, එවරූපං සාවකං එවං වදෙය්‍ය – ‘අද්‌ධායස්‌මා ඤායප්‌පටිපන්‌නො ඤායමාරාධෙස්‌සතී’ති. යො ච පසංසති, යඤ්‌ච පසංසති, යො ච පසංසිතො භිය්‍යොසො මත්‌තාය වීරියං ආරභති. සබ්‌බෙ තෙ බහුං අපුඤ්‌ඤං පසවන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හෙතං, චුන්‌ද, හොති දුරක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ දුප්‌පවෙදිතෙ අනිය්‍යානිකෙ අනුපසමසංවත්‌තනිකෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ.
සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතධම්‌මවිනයො
168. ‘‘ඉධ පන, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච හොති සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, සාවකො ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ න ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරති, න සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො, න අනුධම්‌මචාරී, වොක්‌කම්‌ම ච තම්‌හා ධම්‌මා වත්‌තති. සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘තස්‌ස තෙ, ආවුසො, අලාභා, තස්‌ස තෙ දුල්‌ලද්‌ධං, සත්‌ථා ච තෙ සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. ත්‌වඤ්‌ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ න ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරසි, න සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො, න අනුධම්‌මචාරී, වොක්‌කම්‌ම ච තම්‌හා ධම්‌මා වත්‌තසී’ති. ඉති ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථාපි තත්‌ථ පාසංසො, ධම්‌මොපි තත්‌ථ පාසංසො, සාවකො ච තත්‌ථ එවං ගාරය්‌හො. යො ඛො, චුන්‌ද, එවරූපං සාවකං එවං වදෙය්‍ය – ‘එතායස්‌මා තථා පටිපජ්‌ජතු යථා තෙ සත්‌ථාරා ධම්‌මො දෙසිතො පඤ්‌ඤත්‌තො’ති. යො ච සමාදපෙති, යඤ්‌ච සමාදපෙති, යො ච සමාදපිතො තථත්‌තාය පටිපජ්‌ජති. සබ්‌බෙ තෙ බහුං පුඤ්‌ඤං පසවන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හෙතං , චුන්‌ද, හොති ස්‌වාක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ සුප්‌පවෙදිතෙ නිය්‍යානිකෙ උපසමසංවත්‌තනිකෙ සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ.
169. ‘‘ඉධ පන, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච හොති සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, සාවකො ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරති සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො අනුධම්‌මචාරී, සමාදාය තං ධම්‌මං වත්‌තති. සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘තස්‌ස තෙ, ආවුසො, ලාභා, තස්‌ස තෙ සුලද්‌ධං, සත්‌ථා ච තෙ [සත්‌ථා ච තෙ අරහං (ස්‍යා.)] සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො , ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. ත්‌වඤ්‌ච තස්‌මිං ධම්‌මෙ ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපන්‌නො විහරසි සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො අනුධම්‌මචාරී, සමාදාය තං ධම්‌මං වත්‌තසී’ති. ඉති ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථාපි තත්‌ථ පාසංසො, ධම්‌මොපි තත්‌ථ පාසංසො, සාවකොපි තත්‌ථ එවං පාසංසො. යො ඛො, චුන්‌ද, එවරූපං සාවකං එවං වදෙය්‍ය – ‘අද්‌ධායස්‌මා ඤායප්‌පටිපන්‌නො ඤායමාරාධෙස්‌සතී’ති. යො ච පසංසති, යඤ්‌ච පසංසති, යො ච පසංසිතො [පසත්‌ථො (ස්‍යා.)] භිය්‍යොසො මත්‌තාය වීරියං ආරභති. සබ්‌බෙ තෙ බහුං පුඤ්‌ඤං පසවන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? එවඤ්‌හෙතං, චුන්‌ද, හොති ස්‌වාක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ සුප්‌පවෙදිතෙ නිය්‍යානිකෙ උපසමසංවත්‌තනිකෙ සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ.
සාවකානුතප්‌පසත්‌ථු
170. ‘‘ඉධ පන, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච ලොකෙ උදපාදි අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, අවිඤ්‌ඤාපිතත්‌ථා චස්‌ස හොන්‌ති සාවකා සද්‌ධම්‌මෙ, න ච තෙසං කෙවලං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං ආවිකතං හොති උත්‌තානීකතං සබ්‌බසඞ්‌ගාහපදකතං සප්‌පාටිහීරකතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං. අථ නෙසං සත්‌ථුනො අන්‌තරධානං හොති. එවරූපො ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථා සාවකානං කාලඞ්‌කතො අනුතප්‌පො හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? සත්‌ථා ච නො ලොකෙ උදපාදි අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො, අවිඤ්‌ඤාපිතත්‌ථා චම්‌හ සද්‌ධම්‌මෙ, න ච නො කෙවලං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං ආවිකතං හොති උත්‌තානීකතං සබ්‌බසඞ්‌ගාහපදකතං සප්‌පාටිහීරකතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං. අථ නො සත්‌ථුනො අන්‌තරධානං හොතීති. එවරූපො ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථා සාවකානං කාලඞ්‌කතො අනුතප්‌පො හොති.
සාවකානනුතප්‌පසත්‌ථු
171. ‘‘ඉධ පන, චුන්‌ද, සත්‌ථා ච ලොකෙ උදපාදි අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො. ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. විඤ්‌ඤාපිතත්‌ථා චස්‌ස හොන්‌ති සාවකා සද්‌ධම්‌මෙ, කෙවලඤ්‌ච තෙසං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං ආවිකතං හොති උත්‌තානීකතං සබ්‌බසඞ්‌ගාහපදකතං සප්‌පාටිහීරකතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං. අථ නෙසං සත්‌ථුනො අන්‌තරධානං හොති. එවරූපො ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථා සාවකානං කාලඞ්‌කතො අනනුතප්‌පො හොති . තං කිස්‌ස හෙතු? සත්‌ථා ච නො ලොකෙ උදපාදි අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො. ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. විඤ්‌ඤාපිතත්‌ථා චම්‌හ සද්‌ධම්‌මෙ, කෙවලඤ්‌ච නො පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං ආවිකතං හොති උත්‌තානීකතං සබ්‌බසඞ්‌ගාහපදකතං සප්‌පාටිහීරකතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං . අථ නො සත්‌ථුනො අන්‌තරධානං හොතීති. එවරූපො ඛො, චුන්‌ද, සත්‌ථා සාවකානං කාලඞ්‌කතො අනනුතප්‌පො හොති.
බ්‍රහ්‌මචරියඅපරිපූරාදිකථා
172. ‘‘එතෙහි චෙපි, චුන්‌ද, අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, නො ච ඛො සත්‌ථා හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං අපරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
‘‘යතො ච ඛො, චුන්‌ද, එතෙහි චෙව අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, සත්‌ථා ච හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං පරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
173. ‘‘එතෙහි චෙපි, චුන්‌ද, අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, සත්‌ථා ච හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො , නො ච ඛ්‌වස්‌ස ථෙරා භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති වියත්‌තා විනීතා විසාරදා පත්‌තයොගක්‌ඛෙමා. අලං සමක්‌ඛාතුං සද්‌ධම්‌මස්‌ස, අලං උප්‌පන්‌නං පරප්‌පවාදං සහධම්‌මෙහි සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහෙත්‌වා සප්‌පාටිහාරියං ධම්‌මං දෙසෙතුං. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං අපරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
‘‘යතො ච ඛො, චුන්‌ද, එතෙහි චෙව අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, සත්‌ථා ච හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො, ථෙරා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති වියත්‌තා විනීතා විසාරදා පත්‌තයොගක්‌ඛෙමා. අලං සමක්‌ඛාතුං සද්‌ධම්‌මස්‌ස, අලං උප්‌පන්‌නං පරප්‌පවාදං සහධම්‌මෙහි සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහෙත්‌වා සප්‌පාටිහාරියං ධම්‌මං දෙසෙතුං. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං පරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
174. ‘‘එතෙහි චෙපි, චුන්‌ද, අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, සත්‌ථා ච හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො, ථෙරා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති වියත්‌තා විනීතා විසාරදා පත්‌තයොගක්‌ඛෙමා. අලං සමක්‌ඛාතුං සද්‌ධම්‌මස්‌ස, අලං උප්‌පන්‌නං පරප්‌පවාදං සහධම්‌මෙහි සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහෙත්‌වා සප්‌පාටිහාරියං ධම්‌මං දෙසෙතුං. නො ච ඛ්‌වස්‌ස මජ්‌ඣිමා භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති…පෙ.… මජ්‌ඣිමා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති, නො ච ඛ්‌වස්‌ස නවා භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති…පෙ.… නවා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති, නො ච ඛ්‌වස්‌ස ථෙරා භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… ථෙරා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති, නො ච ඛ්‌වස්‌ස මජ්‌ඣිමා භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… මජ්‌ඣිමා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති , නො ච ඛ්‌වස්‌ස නවා භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… නවා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති, නො ච ඛ්‌වස්‌ස උපාසකා සාවකා හොන්‌ති ගිහී ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනො…පෙ.… උපාසකා චස්‌ස සාවකා හොන්‌ති ගිහී ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනො, නො ච ඛ්‌වස්‌ස උපාසකා සාවකා හොන්‌ති ගිහී ඔදාතවසනා කාමභොගිනො…පෙ.… උපාසකා චස්‌ස සාවකා හොන්‌ති ගිහී ඔදාතවසනා කාමභොගිනො, නො ච ඛ්‌වස්‌ස උපාසිකා සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනියො…පෙ.… උපාසිකා චස්‌ස සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනියො, නො ච ඛ්‌වස්‌ස උපාසිකා සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා කාමභොගිනියො…පෙ.… උපාසිකා චස්‌ස සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා කාමභොගිනියො, නො ච ඛ්‌වස්‌ස බ්‍රහ්‌මචරියං හොති ඉද්‌ධඤ්‌චෙව ඵීතඤ්‌ච විත්‌ථාරිකං බාහුජඤ්‌ඤං පුථුභූතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං…පෙ.… බ්‍රහ්‌මචරියඤ්‌චස්‌ස හොති ඉද්‌ධඤ්‌චෙව ඵීතඤ්‌ච විත්‌ථාරිකං බාහුජඤ්‌ඤං පුථුභූතං යාවදෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං, නො ච ඛො ලාභග්‌ගයසග්‌ගප්‌පත්‌තං. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං අපරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
‘‘යතො ච ඛො, චුන්‌ද, එතෙහි චෙව අඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතං බ්‍රහ්‌මචරියං හොති, සත්‌ථා ච හොති ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො, ථෙරා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති වියත්‌තා විනීතා විසාරදා පත්‌තයොගක්‌ඛෙමා. අලං සමක්‌ඛාතුං සද්‌ධම්‌මස්‌ස, අලං උප්‌පන්‌නං පරප්‌පවාදං සහධම්‌මෙහි සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහෙත්‌වා සප්‌පාටිහාරියං ධම්‌මං දෙසෙතුං. මජ්‌ඣිමා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති…පෙ.… නවා චස්‌ස භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති…පෙ.… ථෙරා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… මජ්‌ඣිමා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… නවා චස්‌ස භික්‌ඛුනියො සාවිකා හොන්‌ති…පෙ.… උපාසකා චස්‌ස සාවකා හොන්‌ති…පෙ.… ගිහී ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනො . උපාසකා චස්‌ස සාවකා හොන්‌ති ගිහී ඔදාතවසනා කාමභොගිනො…පෙ.… උපාසිකා චස්‌ස සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනියො…පෙ.… උපාසිකා චස්‌ස සාවිකා හොන්‌ති ගිහිනියො ඔදාතවසනා කාමභොගිනියො…පෙ.… බ්‍රහ්‌මචරියඤ්‌චස්‌ස හොති ඉද්‌ධඤ්‌චෙව ඵීතඤ්‌ච විත්‌ථාරිකං බාහුජඤ්‌ඤං පුථුභූතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං, ලාභග්‌ගප්‌පත්‌තඤ්‌ච යසග්‌ගප්‌පත්‌තඤ්‌ච. එවං තං බ්‍රහ්‌මචරියං පරිපූරං හොති තෙනඞ්‌ගෙන.
175. ‘‘අහං ඛො පන, චුන්‌ද, එතරහි සත්‌ථා ලොකෙ උප්‌පන්‌නො අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො. ධම්‌මො ච ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. විඤ්‌ඤාපිතත්‌ථා ච මෙ සාවකා සද්‌ධම්‌මෙ, කෙවලඤ්‌ච තෙසං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං ආවිකතං උත්‌තානීකතං සබ්‌බසඞ්‌ගාහපදකතං සප්‌පාටිහීරකතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං. අහං ඛො පන, චුන්‌ද, එතරහි සත්‌ථා ථෙරො රත්‌තඤ්‌ඤූ චිරපබ්‌බජිතො අද්‌ධගතො වයොඅනුප්‌පත්‌තො.
‘‘සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි ථෙරා භික්‌ඛූ සාවකා හොන්‌ති වියත්‌තා විනීතා විසාරදා පත්‌තයොගක්‌ඛෙමා. අලං සමක්‌ඛාතුං සද්‌ධම්‌මස්‌ස, අලං උප්‌පන්‌නං පරප්‌පවාදං සහධම්‌මෙහි සුනිග්‌ගහිතං නිග්‌ගහෙත්‌වා සප්‌පාටිහාරියං ධම්‌මං දෙසෙතුං. සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද , එතරහි මජ්‌ඣිමා භික්‌ඛූ සාවකා…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි නවා භික්‌ඛූ සාවකා…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි ථෙරා භික්‌ඛුනියො සාවිකා…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි මජ්‌ඣිමා භික්‌ඛුනියො සාවිකා…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි නවා භික්‌ඛුනියො සාවිකා…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි උපාසකා සාවකා ගිහී ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනො…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි උපාසකා සාවකා ගිහී ඔදාතවසනා කාමභොගිනො…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි උපාසිකා සාවිකා ගිහිනියො ඔදාතවසනා බ්‍රහ්‌මචාරිනියො…පෙ.… සන්‌ති ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, එතරහි උපාසිකා සාවිකා ගිහිනියො ඔදාතවසනා කාමභොගිනියො…පෙ.… එතරහි ඛො පන මෙ, චුන්‌ද, බ්‍රහ්‌මචරියං ඉද්‌ධඤ්‌චෙව ඵීතඤ්‌ච විත්‌ථාරිකං බාහුජඤ්‌ඤං පුථුභූතං යාව දෙවමනුස්‌සෙහි සුප්‌පකාසිතං.
176. ‘‘යාවතා ඛො, චුන්‌ද, එතරහි සත්‌ථාරො ලොකෙ උප්‌පන්‌නා, නාහං, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤං එකසත්‌ථාරම්‌පි සමනුපස්‌සාමි එවංලාභග්‌ගයසග්‌ගප්‌පත්‌තං යථරිවාහං. යාවතා ඛො පන, චුන්‌ද, එතරහි සඞ්‌ඝො වා ගණො වා ලොකෙ උප්‌පන්‌නො; නාහං, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤං එකං සංඝම්‌පි සමනුපස්‌සාමි එවංලාභග්‌ගයසග්‌ගප්‌පත්‌තං යථරිවායං, චුන්‌ද, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො. යං ඛො තං, චුන්‌ද, සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘සබ්‌බාකාරසම්‌පන්‌නං සබ්‌බාකාරපරිපූරං අනූනමනධිකං ස්‌වාක්‌ඛාතං කෙවලං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං සුප්‌පකාසිත’න්‌ති. ඉදමෙව තං සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘සබ්‌බාකාරසම්‌පන්‌නං…පෙ.… සුප්‌පකාසිත’න්‌ති.
‘‘උදකො [උද්‌දකො (සී. ස්‍යා. පී.)] සුදං, චුන්‌ද, රාමපුත්‌තො එවං වාචං භාසති – ‘පස්‌සං න පස්‌සතී’ති. කිඤ්‌ච පස්‌සං න පස්‌සතීති? ඛුරස්‌ස සාධුනිසිතස්‌ස තලමස්‌ස පස්‌සති, ධාරඤ්‌ච ඛ්‌වස්‌ස න පස්‌සති. ඉදං වුච්‌චති – ‘පස්‌සං න පස්‌සතී’ති. යං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, උදකෙන රාමපුත්‌තෙන භාසිතං හීනං ගම්‌මං පොථුජ්‌ජනිකං අනරියං අනත්‌ථසංහිතං ඛුරමෙව සන්‌ධාය. යඤ්‌ච තං [යඤ්‌චෙතං (ස්‍යා. ක.)], චුන්‌ද, සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘පස්‌සං න පස්‌සතී’ති, ඉදමෙව තං [ඉදමෙවෙතං (ක.)] සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘පස්‌සං න පස්‌සතී’ති. කිඤ්‌ච පස්‌සං න පස්‌සතීති? එවං සබ්‌බාකාරසම්‌පන්‌නං සබ්‌බාකාරපරිපූරං අනූනමනධිකං ස්‌වාක්‌ඛාතං කෙවලං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං සුප්‌පකාසිතන්‌ති, ඉති හෙතං පස්‌සති [සුප්‌පකාසිතං, ඉති හෙතං න පස්‌සතීති (ස්‍යා. ක.)]. ඉදමෙත්‌ථ අපකඩ්‌ඪෙය්‍ය, එවං තං පරිසුද්‌ධතරං අස්‌සාති, ඉති හෙතං න පස්‌සති [න පස්‌සතීති (ස්‍යා. ක.)]. ඉදමෙත්‌ථ උපකඩ්‌ඪෙය්‍ය, එවං තං පරිපූරං [පරිසුද්‌ධතරං (ස්‍යා. ක.), පරිපූරතරං (?)] අස්‌සාති, ඉති හෙතං න පස්‌සති. ඉදං වුච්‌චති චුන්‌ද – ‘පස්‌සං න පස්‌සතී’ති. යං ඛො තං, චුන්‌ද, සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘සබ්‌බාකාරසම්‌පන්‌නං…පෙ.… බ්‍රහ්‌මචරියං සුප්‌පකාසිත’න්‌ති. ඉදමෙව තං සම්‌මා වදමානො වදෙය්‍ය – ‘සබ්‌බාකාරසම්‌පන්‌නං සබ්‌බාකාරපරිපූරං අනූනමනධිකං ස්‌වාක්‌ඛාතං කෙවලං පරිපූරං බ්‍රහ්‌මචරියං සුප්‌පකාසිත’න්‌ති.
සඞ්‌ගායිතබ්‌බධම්‌මො
177. තස්‌මාතිහ, චුන්‌ද, යෙ වො මයා ධම්‌මා අභිඤ්‌ඤා දෙසිතා, තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගම්‌ම සමාගම්‌ම අත්‌ථෙන අත්‌ථං බ්‍යඤ්‌ජනෙන බ්‍යඤ්‌ජනං සඞ්‌ගායිතබ්‌බං න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ ච තෙ, චුන්‌ද , ධම්‌මා මයා අභිඤ්‌ඤා දෙසිතා, යත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගම්‌ම සමාගම්‌ම අත්‌ථෙන අත්‌ථං බ්‍යඤ්‌ජනෙන බ්‍යඤ්‌ජනං සඞ්‌ගායිතබ්‌බං න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං? සෙය්‍යථිදං – චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා, චත්‌තාරො සම්‌මප්‌පධානා, චත්‌තාරො ඉද්‌ධිපාදා, පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි, පඤ්‌ච බලානි, සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගා , අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො. ඉමෙ ඛො තෙ, චුන්‌ද, ධම්‌මා මයා අභිඤ්‌ඤා දෙසිතා. යත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගම්‌ම සමාගම්‌ම අත්‌ථෙන අත්‌ථං බ්‍යඤ්‌ජනෙන බ්‍යඤ්‌ජනං සඞ්‌ගායිතබ්‌බං න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.
සඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බවිධි
178. ‘‘තෙසඤ්‌ච වො, චුන්‌ද, සමග්‌ගානං සම්‌මොදමානානං අවිවදමානානං සික්‌ඛතං [සික්‌ඛිතබ්‌බං (බහූසු)] අඤ්‌ඤතරො සබ්‍රහ්‌මචාරී සඞ්‌ඝෙ ධම්‌මං භාසෙය්‍ය. තත්‍ර චෙ තුම්‌හාකං එවමස්‌ස – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා අත්‌ථඤ්‌චෙව මිච්‌ඡා ගණ්‌හාති, බ්‍යඤ්‌ජනානි ච මිච්‌ඡා රොපෙතී’ති. තස්‌ස නෙව අභිනන්‌දිතබ්‌බං න පටික්‌කොසිතබ්‌බං, අනභිනන්‌දිත්‌වා අප්‌පටික්‌කොසිත්‌වා සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘ඉමස්‌ස නු ඛො, ආවුසො, අත්‌ථස්‌ස ඉමානි වා බ්‍යඤ්‌ජනානි එතානි වා බ්‍යඤ්‌ජනානි කතමානි ඔපායිකතරානි, ඉමෙසඤ්‌ච [ඉමෙසං වා (ස්‍යා. පී. ක.), ඉමෙසං (සී.)] බ්‍යඤ්‌ජනානං අයං වා අත්‌ථො එසො වා අත්‌ථො කතමො ඔපායිකතරො’ති ? සො චෙ එවං වදෙය්‍ය – ‘ඉමස්‌ස ඛො, ආවුසො, අත්‌ථස්‌ස ඉමානෙව බ්‍යඤ්‌ජනානි ඔපායිකතරානි, යා චෙව [යඤ්‌චෙව (සී. ක.), ටීකා ඔලොකෙතබ්‌බා] එතානි; ඉමෙසඤ්‌ච[ඉමෙදං (සබ්‌බත්‌ථ)] බ්‍යඤ්‌ජනානං අයමෙව අත්‌ථො ඔපායිකතරො, යා චෙව [යඤ්‌චෙව (සී. ක.), ටීකා ඔලොකෙතබ්‌බා] එසො’ති. සො නෙව උස්‌සාදෙතබ්‌බො න අපසාදෙතබ්‌බො, අනුස්‌සාදෙත්‌වා අනපසාදෙත්‌වා ස්‌වෙව සාධුකං සඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බො තස්‌ස ච අත්‌ථස්‌ස තෙසඤ්‌ච බ්‍යඤ්‌ජනානං නිසන්‌තියා.
179. ‘‘අපරොපි චෙ, චුන්‌ද, සබ්‍රහ්‌මචාරී සඞ්‌ඝෙ ධම්‌මං භාසෙය්‍ය. තත්‍ර චෙ තුම්‌හාකං එවමස්‌ස – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා අත්‌ථඤ්‌හි ඛො මිච්‌ඡා ගණ්‌හාති බ්‍යඤ්‌ජනානි සම්‌මා රොපෙතී’ති. තස්‌ස නෙව අභිනන්‌දිතබ්‌බං න පටික්‌කොසිතබ්‌බං, අනභිනන්‌දිත්‌වා අප්‌පටික්‌කොසිත්‌වා සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘ඉමෙසං නු ඛො, ආවුසො, බ්‍යඤ්‌ජනානං අයං වා අත්‌ථො එසො වා අත්‌ථො කතමො ඔපායිකතරො’ති? සො චෙ එවං වදෙය්‍ය – ‘ඉමෙසං ඛො, ආවුසො, බ්‍යඤ්‌ජනානං අයමෙව අත්‌ථො ඔපායිකතරො, යා චෙව එසො’ති. සො නෙව උස්‌සාදෙතබ්‌බො න අපසාදෙතබ්‌බො, අනුස්‌සාදෙත්‌වා අනපසාදෙත්‌වා ස්‌වෙව සාධුකං සඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බො තස්‌සෙව අත්‌ථස්‌ස නිසන්‌තියා.
180. ‘‘අපරොපි චෙ, චුන්‌ද, සබ්‍රහ්‌මචාරී සඞ්‌ඝෙ ධම්‌මං භාසෙය්‍ය. තත්‍ර චෙ තුම්‌හාකං එවමස්‌ස – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා අත්‌ථඤ්‌හි ඛො සම්‌මා ගණ්‌හාති බ්‍යඤ්‌ජනානි මිච්‌ඡා රොපෙතී’ති. තස්‌ස නෙව අභිනන්‌දිතබ්‌බං න පටික්‌කොසිතබ්‌බං; අනභිනන්‌දිත්‌වා අප්‌පටික්‌කොසිත්‌වා සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘ඉමස්‌ස නු ඛො, ආවුසො, අත්‌ථස්‌ස ඉමානි වා බ්‍යඤ්‌ජනානි එතානි වා බ්‍යඤ්‌ජනානි කතමානි ඔපායිකතරානී’ති? සො චෙ එවං වදෙය්‍ය – ‘ඉමස්‌ස ඛො, ආවුසො, අත්‌ථස්‌ස ඉමානෙව බ්‍යඤ්‌ජනානි ඔපයිකතරානි, යානි චෙව එතානී’ති . සො නෙව උස්‌සාදෙතබ්‌බො න අපසාදෙතබ්‌බො; අනුස්‌සාදෙත්‌වා අනපසාදෙත්‌වා ස්‌වෙව සාධුකං සඤ්‌ඤාපෙතබ්‌බො තෙසඤ්‌ඤෙව බ්‍යඤ්‌ජනානං නිසන්‌තියා.
181. ‘‘අපරොපි චෙ, චුන්‌ද, සබ්‍රහ්‌මචාරී සඞ්‌ඝෙ ධම්‌මං භාසෙය්‍ය. තත්‍ර චෙ තුම්‌හාකං එවමස්‌ස – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා අත්‌ථඤ්‌චෙව සම්‌මා ගණ්‌හාති බ්‍යඤ්‌ජනානි ච සම්‌මා රොපෙතී’ති. තස්‌ස ‘සාධූ’ති භාසිතං අභිනන්‌දිතබ්‌බං අනුමොදිතබ්‌බං; තස්‌ස ‘සාධූ’ති භාසිතං අභිනන්‌දිත්‌වා අනුමොදිත්‌වා සො එවමස්‌ස වචනීයො – ‘ලාභා නො ආවුසො, සුලද්‌ධං නො ආවුසො, යෙ මයං ආයස්‌මන්‌තං තාදිසං සබ්‍රහ්‌මචාරිං පස්‌සාම එවං අත්‌ථුපෙතං බ්‍යඤ්‌ජනුපෙත’න්‌ති.
පච්‌චයානුඤ්‌ඤාතකාරණං
182. ‘‘න වො අහං, චුන්‌ද, දිට්‌ඨධම්‌මිකානංයෙව ආසවානං සංවරාය ධම්‌මං දෙසෙමි. න පනාහං, චුන්‌ද, සම්‌පරායිකානංයෙව ආසවානං පටිඝාතාය ධම්‌මං දෙසෙමි. දිට්‌ඨධම්‌මිකානං චෙවාහං, චුන්‌ද, ආසවානං සංවරාය ධම්‌මං දෙසෙමි; සම්‌පරායිකානඤ්‌ච ආසවානං පටිඝාතාය. තස්‌මාතිහ, චුන්‌ද, යං වො මයා චීවරං අනුඤ්‌ඤාතං, අලං වො තං – යාවදෙව සීතස්‌ස පටිඝාතාය, උණ්‌හස්‌ස පටිඝාතාය, ඩංසමකසවාතාතපසරීසප [සිරිංසප (ස්‍යා.)] සම්‌ඵස්‌සානං පටිඝාතාය, යාවදෙව හිරිකොපීනපටිච්‌ඡාදනත්‌ථං. යො වො මයා පිණ්‌ඩපාතො අනුඤ්‌ඤාතො, අලං වො සො යාවදෙව ඉමස්‌ස කායස්‌ස ඨිතියා යාපනාය විහිංසූපරතියා බ්‍රහ්‌මචරියානුග්‌ගහාය, ඉති පුරාණඤ්‌ච වෙදනං පටිහඞ්‌ඛාමි, නවඤ්‌ච වෙදනං න උප්‌පාදෙස්‌සාමි, යාත්‍රා ච මෙ භවිස්‌සති අනවජ්‌ජතා ච ඵාසුවිහාරො ච [චාති (බහූසු)]. යං වො මයා සෙනාසනං අනුඤ්‌ඤාතං, අලං වො තං යාවදෙව සීතස්‌ස පටිඝාතාය, උණ්‌හස්‌ස පටිඝාතාය, ඩංසමකසවාතාතපසරීසපසම්‌ඵස්‌සානං පටිඝාතාය, යාවදෙව උතුපරිස්‌සයවිනොදන පටිසල්‌ලානාරාමත්‌ථං. යො වො මයා ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජ පරික්‌ඛාරො අනුඤ්‌ඤාතො, අලං වො සො යාවදෙව උප්‌පන්‌නානං වෙය්‍යාබාධිකානං වෙදනානං පටිඝාතාය අබ්‍යාපජ්‌ජපරමතාය [අබ්‍යාපජ්‌ඣපරමතායාති (සී. ස්‍යා. පී.), අබ්‍යාබජ්‌ඣපරමතාය (?)].
සුඛල්‌ලිකානුයොගො
183. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘සුඛල්‌ලිකානුයොගමනුයුත්‌තා සමණා සක්‍යපුත්‌තියා විහරන්‌තී’ති. එවංවාදිනො [වදමානා (ස්‍යා.)], චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘කතමො සො , ආවුසො, සුඛල්‌ලිකානුයොගො? සුඛල්‌ලිකානුයොගා හි බහූ අනෙකවිහිතා නානප්‌පකාරකා’ති.
‘‘චත්‌තාරොමෙ, චුන්‌ද, සුඛල්‌ලිකානුයොගා හීනා ගම්‌මා පොථුජ්‌ජනිකා අනරියා අනත්‌ථසංහිතා න නිබ්‌බිදාය න විරාගාය න නිරොධාය න උපසමාය න අභිඤ්‌ඤාය න සම්‌බොධාය න නිබ්‌බානාය සංවත්‌තන්‌ති. කතමෙ චත්‌තාරො?
‘‘ඉධ, චුන්‌ද, එකච්‌චො බාලො පාණෙ වධිත්‌වා වධිත්‌වා අත්‌තානං සුඛෙති පීණෙති. අයං පඨමො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, ඉධෙකච්‌චො අදින්‌නං ආදියිත්‌වා ආදියිත්‌වා අත්‌තානං සුඛෙති පීණෙති. අයං දුතියො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, ඉධෙකච්‌චො මුසා භණිත්‌වා භණිත්‌වා අත්‌තානං සුඛෙති පීණෙති. අයං තතියො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, ඉධෙකච්‌චො පඤ්‌චහි කාමගුණෙහි සමප්‌පිතො සමඞ්‌ගීභූතො පරිචාරෙති. අයං චතුත්‌ථො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘ඉමෙ ඛො, චුන්‌ද, චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගා හීනා ගම්‌මා පොථුජ්‌ජනිකා අනරියා අනත්‌ථසංහිතා න නිබ්‌බිදාය න විරාගාය න නිරොධාය න උපසමාය න අභිඤ්‌ඤාය න සම්‌බොධාය න නිබ්‌බානාය සංවත්‌තන්‌ති.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘‘ඉමෙ චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගෙ අනුයුත්‌තා සමණා සක්‍යපුත්‌තියා විහරන්‌තී’ති. තෙ වො [තෙ (සී. පී.)] ‘මාහෙවං’ තිස්‌සු වචනීයා. න තෙ වො සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං, අබ්‌භාචික්‌ඛෙය්‍යුං අසතා අභූතෙන.
184. ‘‘චත්‌තාරොමෙ, චුන්‌ද, සුඛල්‌ලිකානුයොගා එකන්‌තනිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය උපසමාය අභිඤ්‌ඤාය සම්‌බොධාය නිබ්‌බානාය සංවත්‌තන්‌ති. කතමෙ චත්‌තාරො?
‘‘ඉධ , චුන්‌ද, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං පඨමො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, භික්‌ඛු විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා…පෙ.… දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං දුතියො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, භික්‌ඛු පීතියා ච විරාගා…පෙ.… තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං තතියො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘පුන චපරං, චුන්‌ද, භික්‌ඛු සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං චතුත්‌ථො සුඛල්‌ලිකානුයොගො.
‘‘ඉමෙ ඛො, චුන්‌ද, චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගා එකන්‌තනිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය උපසමාය අභිඤ්‌ඤාය සම්‌බොධාය නිබ්‌බානාය සංවත්‌තන්‌ති.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘‘ඉමෙ චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගෙ අනුයුත්‌තා සමණා සක්‍යපුත්‌තියා විහරන්‌තී’ති. තෙ වො ‘එවං’ තිස්‌සු වචනීයා. සම්‌මා තෙ වො වදමානා වදෙය්‍යුං, න තෙ වො අබ්‌භාචික්‌ඛෙය්‍යුං අසතා අභූතෙන.
සුඛල්‌ලිකානුයොගානිසංසො
185. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘ඉමෙ පනාවුසො, චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගෙ අනුයුත්‌තානං විහරතං කති ඵලානි කතානිසංසා පාටිකඞ්‌ඛා’ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගෙ අනුයුත්‌තානං විහරතං චත්‌තාරි ඵලානි චත්‌තාරො ආනිසංසා පාටිකඞ්‌ඛා. කතමෙ චත්‌තාරො? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා සොතාපන්‌නො හොති අවිනිපාතධම්‌මො නියතො සම්‌බොධිපරායණො. ඉදං පඨමං ඵලං, පඨමො ආනිසංසො. පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු තිණ්‌ණං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා රාගදොසමොහානං තනුත්‌තා සකදාගාමී හොති, සකිදෙව ඉමං ලොකං ආගන්‌ත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරොති. ඉදං දුතියං ඵලං, දුතියො ආනිසංසො. පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා ඔපපාතිකො හොති, තත්‌ථ පරිනිබ්‌බායී අනාවත්‌තිධම්‌මො තස්‌මා ලොකා. ඉදං තතියං ඵලං, තතියො ආනිසංසො. පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ආසවානං ඛයා අනාසවං චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. ඉදං චතුත්‌ථං ඵලං චතුත්‌ථො ආනිසංසො. ඉමෙ ඛො, ආවුසො, චත්‌තාරො සුඛල්‌ලිකානුයොගෙ අනුයුත්‌තානං විහරතං ඉමානි චත්‌තාරි ඵලානි, චත්‌තාරො ආනිසංසා පාටිකඞ්‌ඛා’’ති.
ඛීණාසවඅභබ්‌බඨානං
186. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘අට්‌ඨිතධම්‌මා සමණා සක්‍යපුත්‌තියා විහරන්‌තී’ති. එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සාවකානං ධම්‌මා දෙසිතා පඤ්‌ඤත්‌තා යාවජීවං අනතික්‌කමනීයා. සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, ඉන්‌දඛීලො වා අයොඛීලො වා ගම්‌භීරනෙමො සුනිඛාතො අචලො අසම්‌පවෙධී. එවමෙව ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සාවකානං ධම්‌මා දෙසිතා පඤ්‌ඤත්‌තා යාවජීවං අනතික්‌කමනීයා. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො, අභබ්‌බො සො නව ඨානානි අජ්‌ඣාචරිතුං. අභබ්‌බො, ආවුසො, ඛීණාසවො භික්‌ඛු සඤ්‌චිච්‌ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙතුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියිතුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු මෙථුනං ධම්‌මං පටිසෙවිතුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු සම්‌පජානමුසා භාසිතුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු සන්‌නිධිකාරකං කාමෙ පරිභුඤ්‌ජිතුං සෙය්‍යථාපි පුබ්‌බෙ ආගාරිකභූතො; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු ඡන්‌දාගතිං ගන්‌තුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු දොසාගතිං ගන්‌තුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු මොහාගතිං ගන්‌තුං; අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු භයාගතිං ගන්‌තුං. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු අරහං ඛීණාසවො වුසිතවා කතකරණීයො ඔහිතභාරො අනුප්‌පත්‌තසදත්‌ථො පරික්‌ඛීණභවසංයොජනො සම්‌මදඤ්‌ඤා විමුත්‌තො, අභබ්‌බො සො ඉමානි නව ඨානානි අජ්‌ඣාචරිතු’’න්‌ති.
පඤ්‌හාබ්‍යාකරණං
187. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘අතීතං ඛො අද්‌ධානං ආරබ්‌භ සමණො ගොතමො අතීරකං ඤාණදස්‌සනං පඤ්‌ඤපෙති, නො ච ඛො අනාගතං අද්‌ධානං ආරබ්‌භ අතීරකං ඤාණදස්‌සනං පඤ්‌ඤපෙති, තයිදං කිංසු තයිදං කථංසූ’ති? තෙ ච අඤ්‌ඤතිත්‌ථියාපරිබ්‌බාජකා අඤ්‌ඤවිහිතකෙන ඤාණදස්‌සනෙන අඤ්‌ඤවිහිතකං ඤාණදස්‌සනං පඤ්‌ඤපෙතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌ති යථරිව බාලා අබ්‍යත්‌තා. අතීතං ඛො, චුන්‌ද, අද්‌ධානං ආරබ්‌භ තථාගතස්‌ස සතානුසාරි ඤාණං හොති; සො යාවතකං ආකඞ්‌ඛති තාවතකං අනුස්‌සරති. අනාගතඤ්‌ච ඛො අද්‌ධානං ආරබ්‌භ තථාගතස්‌ස බොධිජං ඤාණං උප්‌පජ්‌ජති – ‘අයමන්‌තිමා ජාති, නත්‌ථිදානි පුනබ්‌භවො’ති. ‘අතීතං චෙපි, චුන්‌ද, හොති අභූතං අතච්‌ඡං අනත්‌ථසංහිතං, න තං තථාගතො බ්‍යාකරොති. අතීතං චෙපි, චුන්‌ද, හොති භූතං තච්‌ඡං අනත්‌ථසංහිතං, තම්‌පි තථාගතො න බ්‍යාකරොති. අතීතං චෙපි චුන්‌ද, හොති භූතං තච්‌ඡං අත්‌ථසංහිතං, තත්‍ර කාලඤ්‌ඤූ තථාගතො හොති තස්‌ස පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණාය. අනාගතං චෙපි, චුන්‌ද, හොති අභූතං අතච්‌ඡං අනත්‌ථසංහිතං, න තං තථාගතො බ්‍යාකරොති…පෙ.… තස්‌ස පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණාය. පච්‌චුප්‌පන්‌නං චෙපි, චුන්‌ද, හොති අභූතං අතච්‌ඡං අනත්‌ථසංහිතං, න තං තථාගතො බ්‍යාකරොති. පච්‌චුප්‌පන්‌නං චෙපි, චුන්‌ද, හොති භූතං තච්‌ඡංඅනත්‌ථසංහිතං, තම්‌පි තථාගතො න බ්‍යාකරොති. පච්‌චුප්‌පන්‌නං චෙපි, චුන්‌ද, හොති භූතං තච්‌ඡං අත්‌ථසංහිතං, තත්‍ර කාලඤ්‌ඤූ තථාගතො හොති තස්‌ස පඤ්‌හස්‌ස වෙය්‍යාකරණාය.
188. ‘‘ඉති ඛො, චුන්‌ද, අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නෙසු ධම්‌මෙසු තථාගතො කාලවාදී [කාලවාදී සච්‌චවාදී (ස්‍යා.)] භූතවාදී අත්‌ථවාදී ධම්‌මවාදී විනයවාදී, තස්‌මා ‘තථාගතො’ති වුච්‌චති. යඤ්‌ච ඛො, චුන්‌ද, සදෙවකස්‌ස ලොකස්‌ස සමාරකස්‌ස සබ්‍රහ්‌මකස්‌ස සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණියා පජාය සදෙවමනුස්‌සාය දිට්‌ඨං සුතං මුතං විඤ්‌ඤාතං පත්‌තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා, සබ්‌බං තථාගතෙන අභිසම්‌බුද්‌ධං, තස්‌මා ‘තථාගතො’ති වුච්‌චති. යඤ්‌ච, චුන්‌ද, රත්‌තිං තථාගතො අනුත්‌තරං සම්‌මාසම්‌බොධිං අභිසම්‌බුජ්‌ඣති, යඤ්‌ච රත්‌තිං අනුපාදිසෙසාය නිබ්‌බානධාතුයා පරිනිබ්‌බායති, යං එතස්‌මිං අන්‌තරෙ භාසති ලපති නිද්‌දිසති. සබ්‌බං තං තථෙව හොති නො අඤ්‌ඤථා, තස්‌මා ‘තථාගතො’ති වුච්‌චති. යථාවාදී, චුන්‌ද, තථාගතො තථාකාරී, යථාකාරී තථාවාදී. ඉති යථාවාදී තථාකාරී, යථාකාරී තථාවාදී, තස්‌මා ‘තථාගතො’ති වුච්‌චති. සදෙවකෙ ලොකෙ, චුන්‌ද, සමාරකෙ සබ්‍රහ්‌මකෙ සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණියා පජාය සදෙවමනුස්‌සාය තථාගතො අභිභූ අනභිභූතො අඤ්‌ඤදත්‌ථුදසො වසවත්‌තී, තස්‌මා ‘තථාගතො’ති වුච්‌චති.
අබ්‍යාකතට්‌ඨානං
189. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කිං නු ඛො, ආවුසො, හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘අබ්‍යාකතං ඛො, ආවුසො, භගවතා – ‘‘හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කිං පනාවුසො, න හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘එතම්‌පි ඛො, ආවුසො, භගවතා අබ්‍යාකතං – ‘‘න හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කිං පනාවුසො, හොති ච න ච හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘අබ්‍යාකතං ඛො එතං, ආවුසො, භගවතා – ‘‘හොති ච න ච හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කිං පනාවුසො, නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘එතම්‌පි ඛො, ආවුසො, භගවතා අබ්‍යාකතං – ‘‘නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’’’න්‌ති.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කස්‌මා පනෙතං, ආවුසො, සමණෙන ගොතමෙන අබ්‍යාකත’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘න හෙතං, ආවුසො, අත්‌ථසංහිතං න ධම්‌මසංහිතං න ආදිබ්‍රහ්‌මචරියකං න නිබ්‌බිදාය න විරාගාය න නිරොධාය න උපසමාය න අභිඤ්‌ඤාය න සම්‌බොධාය න නිබ්‌බානාය සංවත්‌තති, තස්‌මා තං භගවතා අබ්‍යාකත’න්‌ති.
බ්‍යාකතට්‌ඨානං
190. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කිං පනාවුසො, සමණෙන ගොතමෙන බ්‍යාකත’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘ඉදං දුක්‌ඛන්‌ති ඛො, ආවුසො, භගවතා බ්‍යාකතං, අයං දුක්‌ඛසමුදයොති ඛො, ආවුසො, භගවතා බ්‍යාකතං, අයං දුක්‌ඛනිරොධොති ඛො, ආවුසො, භගවතා බ්‍යාකතං, අයං දුක්‌ඛනිරොධගාමිනී පටිපදාති ඛො, ආවුසො, භගවතා බ්‍යාකත’න්‌ති.
‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, චුන්‌ද, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවං වදෙය්‍යුං – ‘කස්‌මා පනෙතං, ආවුසො, සමණෙන ගොතමෙන බ්‍යාකත’න්‌ති? එවංවාදිනො, චුන්‌ද, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා එවමස්‌සු වචනීයා – ‘එතඤ්‌හි, ආවුසො, අත්‌ථසංහිතං, එතං ධම්‌මසංහිතං, එතං ආදිබ්‍රහ්‌මචරියකං එකන්‌තනිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය උපසමාය අභිඤ්‌ඤාය සම්‌බොධාය නිබ්‌බානාය සංවත්‌තති. තස්‌මා තං භගවතා බ්‍යාකත’න්‌ති.
පුබ්‌බන්‌තසහගතදිට්‌ඨිනිස්‌සයා
191. ‘‘යෙපි තෙ, චුන්‌ද, පුබ්‌බන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, තෙපි වො මයා බ්‍යාකතා, යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා. යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා[තත්‌ථ (ස්‍යා. ක.)] බ්‍යාකරිස්‌සාමි? යෙපි තෙ, චුන්‌ද, අපරන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, තෙපි වො මයා බ්‍යාකතා, යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා. යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා බ්‍යාකරිස්‌සාමි? කතමෙ ච තෙ, චුන්‌ද, පුබ්‌බන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, යෙ වො මයා බ්‍යාකතා, යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා. (යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා බ්‍යාකරිස්‌සාමි) [(යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා) සබ්‌බත්‌ථ]? සන්‌ති ඛො, චුන්‌ද, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. සන්‌ති පන, චුන්‌ද, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘අසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච…පෙ.… සස්‌සතො ච අසස්‌සතො ච අත්‌තා ච ලොකො ච… නෙව සස්‌සතො නාසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච… සයංකතොඅත්‌තා ච ලොකො ච… පරංකතො අත්‌තා ච ලොකො ච… සයංකතො ච පරංකතො ච අත්‌තා ච ලොකො ච… අසයංකාරො අපරංකාරො අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. සස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… අසස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… සස්‌සතඤ්‌ච අසස්‌සතඤ්‌ච සුඛදුක්‌ඛං… නෙවසස්‌සතං නාසස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… සයංකතං සුඛදුක්‌ඛං… පරංකතං සුඛදුක්‌ඛං… සයංකතඤ්‌ච පරංකතඤ්‌ච සුඛදුක්‌ඛං… අසයංකාරං අපරංකාරං අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං සුඛදුක්‌ඛං, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති.
192. ‘‘තත්‍ර, චුන්‌ද, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. ත්‍යාහං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදාමි – ‘අත්‌ථි නු ඛො ඉදං, ආවුසො, වුච්‌චති – ‘‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො චා’’ති? යඤ්‌ච ඛො තෙ එවමාහංසු – ‘ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. තං තෙසං නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථාසඤ්‌ඤිනොපි හෙත්‌ථ, චුන්‌ද, සන්‌තෙකෙ සත්‌තා. ඉමායපි ඛො අහං, චුන්‌ද, පඤ්‌ඤත්‌තියා නෙව අත්‌තනා සමසමං සමනුපස්‌සාමි කුතො භිය්‍යො. අථ ඛො අහමෙව තත්‌ථ භිය්‍යො යදිදං අධිපඤ්‌ඤත්‌ති.
193. ‘‘තත්‍ර, චුන්‌ද, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘අසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච…පෙ.… සස්‌සතො ච අසස්‌සතො ච අත්‌තා ච ලොකො ච… නෙවසස්‌සතො නාසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච… සයංකතො අත්‌තා ච ලොකො ච… පරංකතො අත්‌තා ච ලොකො ච… සයංකතො ච පරංකතො ච අත්‌තා ච ලොකො ච… අසයංකාරො අපරංකාරො අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නො අත්‌තා ච ලොකො ච… සස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… අසස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… සස්‌සතඤ්‌ච අසස්‌සතඤ්‌ච සුඛදුක්‌ඛං… නෙවසස්‌සතං නාසස්‌සතං සුඛදුක්‌ඛං… සයංකතං සුඛදුක්‌ඛං… පරංකතං සුඛදුක්‌ඛං… සයංකතඤ්‌ච පරංකතඤ්‌ච සුඛදුක්‌ඛං… අසයංකාරං අපරංකාරං අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං සුඛදුක්‌ඛං, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. ත්‍යාහං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදාමි – ‘අත්‌ථි නු ඛො ඉදං, ආවුසො, වුච්‌චති – ‘‘අසයංකාරං අපරංකාරං අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං සුඛදුක්‌ඛ’’’න්‌ති? යඤ්‌ච ඛො තෙ එවමාහංසු – ‘ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. තං තෙසං නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථාසඤ්‌ඤිනොපි හෙත්‌ථ, චුන්‌ද, සන්‌තෙකෙ සත්‌තා. ඉමායපි ඛො අහං, චුන්‌ද, පඤ්‌ඤත්‌තියා නෙව අත්‌තනා සමසමං සමනුපස්‌සාමි කුතො භිය්‍යො. අථ ඛො අහමෙව තත්‌ථ භිය්‍යො යදිදං අධිපඤ්‌ඤත්‌ති. ඉමෙ ඛො තෙ, චුන්‌ද, පුබ්‌බන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, යෙ වො මයා බ්‍යාකතා, යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා . යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා බ්‍යාකරිස්‌සාමීති [බ්‍යාකරිස්‌සාමීති (සී. ක.)]?
අපරන්‌තසහගතදිට්‌ඨිනිස්‌සයා
194. ‘‘කතමෙ ච තෙ, චුන්‌ද, අපරන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, යෙ වො මයා බ්‍යාකතා, යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා. (යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා බ්‍යාකරිස්‌සාමී) [( ) එත්‌ථන්‌තරෙ පාඨො සබ්‌බත්‌ථපි පරිපුණ්‌ණො දිස්‌සති]? සන්‌ති, චුන්‌ද, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. සන්‌ති පන, චුන්‌ද, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘අරූපී අත්‌තා හොති…පෙ.… රූපී ච අරූපී ච අත්‌තා හොති… නෙවරූපී නාරූපී අත්‌තා හොති… සඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… අසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… අත්‌තා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති න හොති පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. තත්‍ර, චුන්‌ද, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. ත්‍යාහං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදාමි – ‘අත්‌ථි නු ඛො ඉදං, ආවුසො, වුච්‌චති – ‘‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා’’’ති? යඤ්‌ච ඛො තෙ එවමාහංසු – ‘ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. තං තෙසං නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථාසඤ්‌ඤිනොපි හෙත්‌ථ, චුන්‌ද, සන්‌තෙකෙ සත්‌තා. ඉමායපි ඛො අහං, චුන්‌ද, පඤ්‌ඤත්‌තියා නෙව අත්‌තනා සමසමං සමනුපස්‌සාමි කුතො භිය්‍යො. අථ ඛො අහමෙව තත්‌ථ භිය්‍යො යදිදං අධිපඤ්‌ඤත්‌ති.
195. ‘‘තත්‍ර, චුන්‌ද, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘අරූපී අත්‌තා හොති…පෙ.… රූපී ච අරූපී ච අත්‌තා හොති… නෙවරූපීනාරූපී අත්‌තා හොති… සඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… අසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… අත්‌තා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති න හොති පරං මරණා, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. ත්‍යාහං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදාමි – ‘අත්‌ථි නු ඛො ඉදං, ආවුසො, වුච්‌චති – ‘‘අත්‌තා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති න හොති පරං මරණා’’’ති? යඤ්‌ච ඛො තෙ, චුන්‌ද, එවමාහංසු – ‘ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති. තං තෙසං නානුජානාමි. තං කිස්‌ස හෙතු? අඤ්‌ඤථාසඤ්‌ඤිනොපි හෙත්‌ථ, චුන්‌ද, සන්‌තෙකෙ සත්‌තා. ඉමායපි ඛො අහං, චුන්‌ද, පඤ්‌ඤත්‌තියා නෙව අත්‌තනා සමසමං සමනුපස්‌සාමි, කුතො භිය්‍යො. අථ ඛො අහමෙව තත්‌ථ භිය්‍යො යදිදං අධිපඤ්‌ඤත්‌ති. ඉමෙ ඛො තෙ, චුන්‌ද, අපරන්‌තසහගතා දිට්‌ඨිනිස්‌සයා, යෙ වො මයා බ්‍යාකතා , යථා තෙ බ්‍යාකාතබ්‌බා. යථා ච තෙ න බ්‍යාකාතබ්‌බා, කිං වො අහං තෙ තථා බ්‍යාකරිස්‌සාමීති [බ්‍යාකරිස්‌සාමීති (සී. ක.)]?
196. ‘‘ඉමෙසඤ්‌ච, චුන්‌ද, පුබ්‌බන්‌තසහගතානං දිට්‌ඨිනිස්‌සයානං ඉමෙසඤ්‌ච අපරන්‌තසහගතානං දිට්‌ඨිනිස්‌සයානං පහානාය සමතික්‌කමාය එවං මයා චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා දෙසිතා පඤ්‌ඤත්‌තා. කතමෙ චත්‌තාරො? ඉධ, චුන්‌ද, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී…පෙ.… චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී… ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. ඉමෙසඤ්‌ච චුන්‌ද, පුබ්‌බන්‌තසහගතානං දිට්‌ඨිනිස්‌සයානං ඉමෙසඤ්‌ච අපරන්‌තසහගතානං දිට්‌ඨිනිස්‌සයානං පහානාය සමතික්‌කමාය. එවං මයා ඉමෙ චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා දෙසිතා පඤ්‌ඤත්‌තා’’ති.
197. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා උපවාණො භගවතො පිට්‌ඨිතො ඨිතො හොති භගවන්‌තං බීජයමානො. අථ ඛො ආයස්‌මා උපවාණො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අච්‌ඡරියං, භන්‌තෙ, අබ්‌භුතං, භන්‌තෙ! පාසාදිකො වතායං, භන්‌තෙ, ධම්‌මපරියායො; සුපාසාදිකො වතායං භන්‌තෙ, ධම්‌මපරියායො, කො නාමායං භන්‌තෙ ධම්‌මපරියායො’’ති? ‘‘තස්‌මාතිහ ත්‌වං, උපවාණ, ඉමං ධම්‌මපරියායං ‘පාසාදිකො’ ත්‌වෙව නං ධාරෙහී’’ති. ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා උපවාණො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
පාසාදිකසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං ඡට්‌ඨං.
No comments:
Post a Comment